Börn og menning - 01.09.2007, Blaðsíða 33

Fiskisaga
31
i gegnum
þær. Textinn segir
lesandanum til að mynda
það eitt að Unnur fái einn daginn nýjan
grímubúning en myndin fræðir hann um að
búningurinn er einmitt fiskagervi. Samspil
mynda og texta er því afar mikilvægt í Ég
vil fisk, eins og raunar mörgum fyrri bókum
Áslaugar. Á fyrstu opnu sögunnar er brosmild
Unnur að leika sér. Hún hefur lagt langan
bláan trefil á gólfið sem sjó, búið til sker úr
húfu og sjálf situr hún í bala og þykist veiða
fisk úr báti. Á næstu opnu hafa flíkurnar
sem áður voru hluti af leiknum umbreyst í
nokkurs konar þvingunartæki foreldranna
sem sjást binda trefilinn um háls fremur
þungbrýndrar Unnar og troða húfunni á koll
hennar. Þessar tvær opnur endurspelga skýrt
umfjöllunarefni bókarinnar, heim barnsins
andspænis heimi hinna fullorðnu. í kjölfar
þessarra fyrstu opna koma sjö opnur sem
allar eru í svipuðum dúr, á annarri síðunni
sést Unnur biðja um fisk, á hinni er greint frá
viðbrögðum foreldra hennar, hvaða fiskagjöf
þau færi henni og hvað þau bjóði upp á í
kvöldmatinn. Með hverri tilrauninni til að gera
sig skiljanlega verður Unnur reiðari og reiðari
og með hverri opnunni er hún jafnframt
teiknuð stærri og stærri. Letrið í
hinum endurteknu orðum „Ég
vil fisk" stækkar að sama skapi
og frásögnin stigmagnast að
mestu leyti í gegnum það sjónræna ferli
sem skapast við þetta. Með þessu litla en
áhrifaríka stílbragði nær Áslaug jafnframt
að koma til skila heimi hinna smáu og hinni
alkunnu tilfinningu barna að ekki sé tekið
mark á þeim einmitt vegna þess að þau eru
lítil. Þegar hápunkti sögunnar er náð og
Unni tekst loks að fá foreldra sína til að skilja
að hún vilji fisk að borða er andlit hennar
teiknað svo stórt að það er líkt og hún rjúfi
sig út úr bókinni og reki nefið alveg upp að
andliti lesandans. í kjölfarið fellur allt í Ijúfa
löð og síðustu tvær opnurnar sýna Unni í
fiskbúðinni með pabba sínum og svo alsæla
heima að snæða kvöldverð að sínu skapi.
Myndskreytingar
Ég sé ekki betur en að teikningarnar sjálfar
séu unnar með olíukrít og síðan klipptar út og
lagðar á mismunandi undirlag línu- eða rúðu-
strikaðs pappírs. Hvers vegna skyldu engar
upplýsingar vera veittar um vinnsluaðferð
mynda sem birtar eru sem hluti af sögu þótt
slíkt sé alvanalegt þegar myndverk eru sýnd
með öðrum hætti? Áferðin á þessum pappir
skín ævinlega í gegn, stundum þannig að
rendur og rúður eru notaðar til að skapa
tilfinningu fyrir gólfefni, flísum eða áferð á
veggjum en stundum eru þær einfaldlega
óskilgreindur hluti af bakgrunninum. Þessi
efnisleiki pappírsins virkar sem eins konar
raunveruleikatenging, hann minnir lesandann
ávallt á að hann er aðeins að skoða teiknaða
mynd á pappír og lesa sögu af bók. Það er
ef til vill vegna þess sem ég skirrist við að
túlka bókina sem ádeilu á neysluglaða en
önnum kafna foreldra eða sem áróður fyrir
aukinni fiskneyslu barna. Ég leyfi mér þó að
vona að Ég vil fisk forði eínhverju barni frá
því að hljóta mín örlög sem óforbetranlegur
fiskihatari!
Höfundur er bókmenntafræðingur