Börn og menning - 01.09.2007, Blaðsíða 31

Gleði á gúmmístígvélum
29
árekstur milli heims hinna fullorðnu og
heims barnanna og raunar einnig milli
annarra þekktra andstæðna, borgarinnar
og sveitarinnar. Einn daginn les Lassi í blaði
að halda eigi barnadag í borginni og finnst
í kjölfarið tilfinnanlega vanta sambærilegan
dag í Ólátagarð. Stóru krakkarnir taka sig
því saman um að halda barnadag fyrir
Kristínu litlu að fyrirmynd borgarbúanna.
Það skortir að vísu leikhús, hringekjur og
rússíbana í sveitinni en krakkarnir láta það
auðvitað ekki aftra sér heldur finna upp
sínar eigin leiðir til að láta Kristínu verða
„ringlaða í hausnum". Vandamálið er hins
vegar að Kristínu þykir hreint ekkert gaman
á barnadeginum, hún æpir „nei, nei" í
hvert skipti sem nýtt atriði byrjar og að
lokum skerst mamma hennar í leikinn og
stingur upp á að þau haldi barnadaginn með
Ólátagarðssniði. ( Ijós kemur auðvitað að
Ólátagarður hefur upp á nóg að bjóða til að
skemmta börnum, stórum sem smáum, og í
raun og veru eru allir dagar þar sannkallaðir
barnadagar. Þar er ekki leiðinlegt nema
þegar hugmyndir fullorðinna borgarbúa ná
yfirráðum. í sögunum tveimur sem fylgja í
kjölfarið er sem betur fer ekkert slíkt sem
spillir gleðinni!
Þótt Lif og fjör í Ólátagarði miðli kannski
ekki stórkostlegri frásögn miðlar hún
tilfinningum. Bæði frá texta og myndum
það er enginn
fullorðinn sem
bakar með þeim piparkökur,
þau eru ein að draga eldiviðarhlass
heim að bæjunum og ein að fella jólatré
(þótt textinn greini reyndar frá því að einn
pabbinn sé þátttakandi í því síðastnefnda).
Ólátagarður er sem sagt einhvers konar
útópísk barnaveröld. En fyrir vikið eru
frásagnirnar líka fremur áreynslulitlar og
kannski minna spennandi en margar aðrar
úr smiðju Astridar Lindgren. Ef sögurnar
um Línu Langsokk eru til dæmis hafðar til
hliðsjónar er Ijóst að þótt Lína búi auðvitað í
algjörri barnaveröld þar sem foreldrarnir eru
víðsfjarri og hún sjái að öllu leyti um sig sjálf,
þá eru það átökin við hina fullorðnu sem
hrinda atburðarásinni af stað. Ef ekki væri
fyrir tilraunir Línu til að ganga í skóla, viðveru
hennar í ffnu kaffiboði hjá mömmu Önnu og
Tomma eða átök hennar við lögregluþjónana
væru sögurnar að mestu án þeirrar spennu
sem kemur frásögninni á flug.
Árekstrar andstæðra heima
Þrátt fyrir þessa fjarveru foreldranna í Líf og
fjörí Ólátagarði má segja að í fyrstu sögunni
Barnadagur I Ólátagarði verði ákveðinn
Höfundur er bókmenntafræðingur
stafar hreinni gleði, áhyggjuleysi æskunnar
og stanslausu lífi og fjöri. Það les sjálfsagt
enginn bók eins og þessa án þess að óska
sér að hann gæti farið nokkra áratugi
aftur í tímann og verið brosmilt barn í
gúmmístígvélum á sveitabæ ( sænsku
Smálöndunum.