Börn og menning - 01.09.2007, Blaðsíða 42

40
Börn og menning
Björn Bjarnason
í minningu Nonna
Jón Sveinsson, Nonni, er einn þeirra
íslendinga, sem ég hefði viljað hitta, því
að allar frásagnir um hann eru þess eðlis,
að þar hafi farið maður, sem skildi eftir sig
góð áhrif og minningu.
Nonnasafn
Haraldur Hannesson, bókavörður í
Seðlabanka íslands, sýndi minningu Nonna
mikla ræktarsemi og í Landsbókasafni (slands-
Háskólabókasafni er að finna einstaklega
fallegt safn, Nonnasafn, sem Jesúítaregla
Nonna gaf en Haraldur varðveitti og bjó um
af einstakri smekkvísi.
Haraldur átti þess kost á skólaárum sínum,
að heyra séra Jón Sveinsson segja frá döprum
endurminningum sínum, þegar hann skildi
við móður sína og systkini 12 ára gamall
og var sendur umkomulaus og snauður út í
heim frá Akureyri. Haraldur lýsir stundinni á
þennan veg:
„Salurinn, þar sem hann talaði, var
þéttskipaður áheyrendum sem biðu eftir
því að þessi íslenski ævintýradrengur segði
sögu sfna. Þegar hann hóf að rifja upp
brottför sína að heiman og viðkvæmar
kveðjustundir virtist svo sem áheyrendur
yrðu fyrir nokkrum vonbrigðum. Svo fór og
fyrir mér. En ekki leið á löngu áður en séra
Jón næði slíkum tökum á áheyrendum sínum
að undrun sætti. Frásögnin var svo trúverðug
og innileg að enginn gat setið ónsortinn. Allir
hlýddu á alvörugefnir svo að algjör þögn ríkti.
Sjálfur var séra Jón svo fullkomlega á valdi
endurminninga sinna að svo virtist sem hann
vissi ekki af áheyrendunum sem hlustuðu á
hann gagnteknir af þeim andlega sársauka
sem eyfirski drengurinn hafði orðið að þola.
Það var mikil lífsreynsla að horfa á þennan
tígulega öldung vikna er hann hafði lokið
frásögn sinni. Mér er óhætt að fullyrða að
hér var engin væmni eða tilfinningasemi á
ferðinni heldur sönn og mikilfengleg frásögn
sem ekki verður skilgreind með orðum."
Haraldur telur að séra Jón hafi flutt nær
5000 erindi á ferðum sínum um Evrópu. Víst
er að hann skildi eftir sig spor og minningu,
sem enn lifir meðal margra, þegar þess er
minnst að 150 ár eru liðin frá fæðingu hans.
Nonni á frönsku
Fyrir nokkrum árum bað séra Jakob Rolland,
kanslari katólsku kirkjunnar á íslandi, mig um
að rita formála að franskri þýðingu á fyrstu
bókinni Nonni, sem séra Jón skrifaði og kom
út 1913, þegar Nonni var 56 ára gamall.
Hann skrifaði á þýsku en bækurnar voru
þýddar á íslensku, sú fyrsta 1922. Gabriel
Rolland þýddi Nonna á frönsku og kom bókin
út 2001.
Hlutdeild mín að útgáfu Nonna á frönsku
hefur enn fært mér heim sanninn um, að
séra Jón er enn mikils metinn af mörgum í
Frakklandi og Þýskalandi. Ég fékk til dæmis
bréf frá Friederiku Priemer í Köln, sem nýlega
tók að safna bókum séra Jóns og hafði lesið
formálsorð mín sér til ánægju og segist hafa
gengið í Þýsk-íslenska félagið í Köln í því skyni
að hvetja til hátíðarhalda hinn 16. nóvember