Studia Islandica - 01.07.1982, Page 120

118
der har set Gud maa de? . . . Er det mon ikke bare en Omskrivning for,
at man ikke bor kigge bagom Tingenes ofte saa bedaarende Ydre, - ikke
bor vrænge sig selv til sidste Fold, - ikke ber íale ud? . . . Thi den, der
har indset altings Forfængelighed, altings Intethed, - den som med
andre Ord har set Gud - maa de . .. (205)
Sá sem séð hefur Guð mun deyja, m. ö. o. sá sem upplifað
hefur botnlaust tilgangsleysið, tómið og fánýtið á sér eldri
viðreisnar von — lífsstrengur hans er slitinn. Grímur „deyr“
af því að guðinn sem hann trúði á reynist vera blekking.
Grímur lagði ástina til grundvallar lífi sínu; hún rétt-
lætti tilveruna, huggaði í huggunarleysinu. Þegar hún reyn-
ist takmörkuð missir hann fótanna.
Að kvöldi fimmta dags er eitrinu fyxst fyrir alvöru steypt
í sál Gríms. Páli og Grimi hefur lent saman og Grímur
reynir að styðja trú sína með svofelldum rökum: Á meðan
til er þó ekki sé nema ein manneskja sem maður getur
treyst til fulls er opin leið þrátt fyrir allt; þá er ekki hægt
að neita því að skynsamlegur tilgangur kunni að vera í
lífinu. Með því leggur Grímur vopnin upp í hendumar á
Páli: Er slík manneskja til?: Jeg kender i det mindste ét
saadant Menneske!" (259) svarar Grimur. — Og Páll hreytir
út úr sér með hæðnishreim: „Salige er de enfoldige!“ (259)
Þessi dropi fyllir mælinn. Grímur getur ekki varist svo læ-
vísri árás. Sögumaður gerir sér grein fyrir að þessi sttmd
skiptir sköpum í lífi vinar hans. Hann grunar að nú muni
eitrið éta sig æ dýpra, allt að innstu hjartarótum án þess
að nokkur mannlegur máttur fái að gert.
Grímur reynir um stundarsakir að fresta óhjákvæmilegri
sprengingu, en öryggisleysið og einmanakenndin sækja sí-
fellt fastar á. Jón Oddsson fylgir honum en nærvera hans
er takmörkuð huggun: „Jeg vil antage at han tog mig med
som et Forsog paa at bryde sin overvældende Ensomhed.“
(262-3) Grímur hefur beyg af að vera með sjálfum sér
en einveran verður ekki rofin. Grímur getur ekki „opnað
sig“ fyrir vini sínum því að manneskjan verður að heyja
baráttu sína ein sín liðs þegar á reynir. Enginn getur hjálp-