Börn og menning - 2019, Blaðsíða 26

Börn og menningPB
Villueyjar bera nafn með rentu
Maríanna Clara Lúthersdóttir
Bækur
Villueyjar
Ragnhildur Hólmgeirsdóttir
Björt, 2019
Ragnhildur Hólmgeirsdóttir er ungur
rithöfundur og miðaldafræðingur sem
vakti talsverða athygli fyrir vel heppn-
aða frumraun sína, barna- og unglinga-
bókina Koparborgina, sem kom út árið
2015. Koparborgin hlaut Barnabókaverðlaun Reykja-
víkurborgar og var tilnefnd til Fjöruverðlaunanna og
Barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlanda-
ráðs. Nú fylgir Ragnhildur frumraun sinni eftir með
Villueyjum sem er alls ekki framhald en kannski má
segja að bækurnar séu tengdar eða eigi sér í öllu falli
stað í heimum sem tengjast á skemmtilegan máta þar
sem aðalsöguhetjan í Villueyjum finnur gamla bók um
Koparborgina og persónur takast á um hvort hún hafi
raunverulega verið til eða sé aðeins þjóðsaga. Rétt eins og
Koparborgin hlaupast sum svæði Eylandanna, sem eru
sögusviðið hér, undan opinberri skráningu: „Svo eru til
staðir sem eru sjálfir dulkóðaðir þannig að kort ná ekki
utan um þá.“ (bls. 31)
Hér segir frá hinni fjórtán ára gömlu Arildu sem gengur
í heimavistarskóla á hinni afskekktu eyju Útsölum ásamt
tíu ára gömlum bróður sínum, Marcusi. Jól og sumur
fara þau heim til afa síns á hefðarsetrið á Austureyjum
en annars eru Útsalir heimili þeirra. Arilda er að þjálfa
sig í að verða embættismaður, hún æfir víðavangshlaup
og kortagerð og telur sig geta ratað úr öllum ógöngum
enda langhæst í bekknum í þessum
greinum. Þetta breytist þó snarlega
þegar nýr kennari setur börnunum fyrir
verkefni sem leiðir þau lengra inn á eyj-
una en þau hafa áður farið. Arilda villist
í þokunni og endar uppi á fjalli sem virð-
ist ekki vera inni á landakorti. Í kjölfarið
vakna áleitnar spurningar í huga hennar
– hvernig í ósköpunum komst hún út
af kortinu? Af hverju er ekkert á þessari
einangruðu eyju annað en einn skóli? Hvað kom fyrir
drenginn sem dó í skólanum? Og hvað kom raunveru-
lega fyrir foreldra þeirra Marcusar? Arilda einsetur sér að
komast til botns í þessum ráðgátum og eftir að afi hennar
deyr og Marcus slasast alvarlega er lausnin ekki lengur
aðeins mikilvæg heldur lífsnauðsynleg.
Heillandi en hættulegur heimur
Koparborgin gerðist í óræðum heimi sem svipar mjög til
Suður-Evrópu einhvern tímann á 16. öld. Í Villueyjum
virðist sögusviðið hafa færst talsvert norðar og nær 19.
öld. Forn arfur drúída, æðstupresta Forn-Kelta og kald-
ir, blautir vetur og eyðileg sker leiða hugann að strönd-
um Skotlands eða jafnvel Skandinavíu þótt auðvitað
sé engin ástæða til að negla þetta niður. Aðalatriðið er
hversu heilsteyptur, heillandi og margræður heimurinn
sem birtist í sögunni er, hvort sem leið Arildu liggur um
kolarykmettaðar iðnaðarborgir eða hrjóstrugar eyjar.
Arilda sver sig í ætt við þjáningarsystkini sín úr barna-
bókum, hún er munaðarlaus, hefur mikla hæfileika en
á félagslega erfitt uppdráttar og þar til hún kynnist