Fiskifréttir - 30.05.1997, Blaðsíða 21

20
FISKIFRÉTTIR föstudagur 30. maí 1997
FISKIFRÉTTIR föstudagur 30. maí 1997
21
Texti:
Myndir: ESE, Henry Jarnskor og Heiðar Marteinsson
enginn fiskur, segir Henry og hlær
dátt en hann segir að ástin hafi orð-
ið til þess að hann hætti við frekari
áform um íslandsdvöl.
— Islenska krónan hafði reynd-
ar fallið mikið gagnvart dönsku
krónunni þannig að árið 1958 var
ekki jafn hagstætt fyrir okkur Fær-
eyingana og árin á undan. Þrátt
fyrir það ætlaði ég aftur til Islands.
Á meðan ég var heima í Götu þá
plataði mig einhver til þess að ráða
mig á nýjan línubát og það hefði ég
betur aldrei gert. Hins vegar trú-
lofaði ég mig um svipað leyti og
eftir það minnkaði áhuginn á því
að dvelja lengi frá heimahögunum,
segir Henry en hann segist síðar
hafa unnið á bæði norskum og
þýskum togurum auk þess sem
hann reri á færeyskum togurum og
línuskipum á Færeyjamiðum og í
Barentshafi.
— Ég hef samanburðinn. Sjó-
menn frá þessum þjóðum standast
Islendingum ekki snúning, segir
Henry Jarnskor Jögvansson. Líkt
og aðrir viðmælendur blaðsins í
Færeyjaferðinni bað hann fyrir
kveðjur til gamalla félaga á Islandi
og sagðist hann vonast til að sjá þá
sem fyrst í Færeyjum. Þar gætu
þeir a.m.k. átt von á góðum af-
slætti af rútuferðum.
Hluti af áhöfn Þorsteins Ingólfssonar. Á myndinni má þekkja Gísla Jón
hægra megin við miðja mynd
Aliir í áhöfn Sæfara á vertíðinni 1958, að skipstjóranum undanskildum,
voru Færeyingar
Henry er hér með dóttur sinni Bergljótu við rúturnar sem hann gerir út
Sá sem þetta mælir heitir Henry
Jarnskor og er hann búsettur í
smábænum Strendir skammt frá
Götu á Austurey. Henry var sjó-
maður á íslenskum skipum á árun-
um 1954 til 1958 en á Islandi gekk
hann alltaf undir nafninu Henry
Jögvanson. Henry, sem er 64 ára
gamall, fór að vinna við akstur
langferðabifreiða eftir að hann
hætti sjómennsku 48 ára gamall og
Um borð í Sæfara frá Vestmannaeyjumá vertíðinni 1958. Henry er fremst-
ur á myndinni
taka

j Strendur
Mareirt®«’'08!"
/ /
— Islendingar eru bestu sjómenn í heimi. Eg er ekki í nokkrum
vafa um það. Næst á eftir þeim koma Færeyingar en ég hef ekki
mikið álit á norskum sjómönnum. Það var ómögulegt að vinna með
þeim. Eg var á norskum togurum og Norðmennirnir gátu ekki farið
undir pokann til að losa úr honum. Þeir voru hræddir við að blotna.
Það var eitthvað annað en harkan í íslensku sjómönnunum. Hún var
oft meiri en góðu hófí gegndi.
hann á nú tvær rútur sem dóttir
hans og tengdasonur sjá um að
aka. Þá hefur Henry verið formað-
ur handknattleiksdeildarinnar í
heimabyggð sinni en mikill
íþróttaáhugi er í fjölskyldunni.
Fimm bróðursynir hans hafa leikið
með knattspyrnuliði Götu undan-
farin ár og eru tveir þeirra í fær-
eyska landsliðinu. Blaðamaður
Fiskifrétta hitti Henry á heimili
hans að morgni sunnudags og tók
hann ekki annað í mál en að bjóða
gestinum í mat. I matinn var ís-
lenskt lambalæri með uppbakaðri
sósu og tilheyrandi meðlæti að ís-
lenskum sið. Ekki var þessi réttur
sérstaklega framborinn fyrir und-
irritaðan því í ljós kom að íslenskt
lambakjöt er yfirleitt á borðum
fjölskyldunnar a.m.k. annan
hvern sunnudag. Færeyska lamba-
kjötið þykir hins vegar of dýrt til
þess að borða það ferskt og er það
nánast allt verkað í skerpukjöt en
svo nefnist þjóðarréttur Færey-
inga.
Hermannsson með svarta húfu rétt
ÍSLENDINGAR ERU
BESTU SJÓMENN í HEIMI
Henry með nokkrum félögum sínum í Reykjavík á sjötta áratugnum.
Henry er annar frá vinstri en hinir heita Jögvan, Samal Jakop og Torvald
— segir Henry Jarnskor Jögvanson
Vinnutíminn mótaði
íslendingana
Henry var ráðinn á togara Bæj-
arútgerðar Reykjavíkur, Pétur
Halldórsson, en hann fór þó fljót-
lega yfir á togarann Skúla Magnús-
son sem einnig var í eigu Bæjar-
útgerðarinnar.
— Við vorum að veiðum á ís-
landsmiðum á Pétri Halldórssyni
en skipstjórinn, sem ég man ekki
hvað hét, var hins vegar að fara
yfir á Skúla Magnússon og ég
fylgdi honum. Við vorum að veið-
um á Grænlandsmiðum þá um
sumarið. Það voru margir Færey-
ingar í áhöfninni á Pétri en heldur
færri á Skúla, segir Henry en hann
byrjaði til sjós á færeyska togaran-
um Þrándi í Götu árið 1949. Hann
hafði því töluverða reynslu þegar
hann kom til íslands og hann segir
að samanburðurinn hafi allur verið
íslendingum í hag.
— Það voru mikil umskipti að
koma til íslands. Skipin voru stærri
og betri en við áttum að venjast,
launin voru miklu hærri og vinnu-
tíminn var betri. í Færeyjum tíðk-
aðist að vinna í 12 tíma í lotu en
síðan var frí í sex tíma og þá not-
uðu menn til að borða og sofa. Á
íslensku skipunum var unnið í sex
tíma og síðan var frívakt í aðra sex.
Þetta var miklu skynsamlegri
vinnutími. Það var greinilegt að
vinnutíminn hafði mótað íslend-
ingana. Þeir gátu afkastað mjög
miklu á skömmum tíma en við
Færeyingarnir vorum á allt öðrum
hraða. Við vorum búnir að stilla
okkur inn á 12 tímana og það hefði
enginn haldið þá út á íslenskum
vinnuhraða, segir Henry og hlær
en líkt og aðrir viðmælendur Fiski-
frétta í þessari Færeyjaferð þá ger-
ir hann gott fæði og alla mjólkina
um borð í íslensku skipunum að
umtalsefni. Henry minnist líka
allra Islendinganna sem hann vann
með.
— Þeir skiptu hundruðum og af
þeim var bara einn sem var leiðin-
legur við mig. Hitt voru öndvegis-
menn sem ég bið kærlega að
heilsa.
Hermannssynir voru
ótrúlegir
dugnaðarforkar
Arið 1955 fór Henry yfir á togar-
ann Þorstein Ingólfsson sem var í
eigu Bæjarútgerðar Reykjavíkur.
Skipstjórinn var Þórður Her-
mannsson en í áhöfninni var líka
Gísli Jón, bróðir hans, sem nú er
oftast kenndur við Ögurvík.
— Við vorum á „saltfiskveið-
um“ við Grænland og aflabrögðin
voru ævintýri líkust. Við fylltum
togarann, sem tók 440 tonn af salt-
fiski, á aðeins 22 dögum. Það gat
enginn leikið eftir okkur. Þeir
Hermannssynir voru ótrúlegir og
ég gleymi aldrei dugnaðinum í
í saltfisktúr á Grænlandsmiðum með Þorsteini Ingólfssyni. Það tók áhöfnina eitt skiptið ekki nema 22 daga að fylla togarann
af 440 tonna saltfiskfarmi og sagði Henry að það hefðu engir leikið eftir
þeim. Það voru menn sem kunnu
að vinna. Ég kynntist líka Sverri
bróður þeirra og það var sami
dugnaðurinn í honum. Ég var eini
Færeyingurinn í áhöfn Þorsteins
Ingólfssonar og ég hef ekki verið
með betri mönnum til sjós. Mér er
það sérstaklega eftirminnilegt að
loftskeytamaðurinn okkar var ung
stúlka sem kölluð var Dísa. Ég
held að hún hafi heitið Hjördís en
það var mjög óvenjulegt að konur
væru til sjós á þessum árum, segir
Henry en segir veiðiferðirnar til
Grænlands hafa verið ákaflega vel
heppnaðar. Þeir hafi fengið gott
verð í öllum ferðunum og afla-
brögðin hafi verið frábær.
Henry var lengst af í Reykjavík
á Islandsárum sínum en hann var
einnig um tíma í Vestmannaeyj-
um.
— Ég var þar á litlum báti sem
hét Sæfari. Við vorum í dagróðr-
um og Jsað var algjörlega nýtt fyrir
mér. Ég svaf við bryggju hverja
einustu nótt. Á færeysku togurun-
um gátu Grænlandstúrarnir tekið
allt að sex mánuði og það var því
mikill munur á þessu tvennu.
Ástin kom í veg fyrir
aðra íslandsför
Þegar Henry fór heim til Fær-
eyja haustið 1958 var hann staðráð-
inn í að koma aftur til Islands.
— Mér fannst það tilgangslítið
að vera á færeyskum skipum. Það
var s.s. hægt að fá nógan afla en
það voru engir peningar til fyrir
launum. Nú í seinni tíð hefur þessu
reyndar verið öfugt farið. Lengst
af hefur verið nóg af peningum en