Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2016, Síða 27

Syrpa úr fórum Guðmundar Árnasonar á Gilsárstekk
Ekki var Lappi gefínn fyrir að fara með öðrum en mér, nema ég segði honum það,
og var þeim jafn trúr og hlýðinn sem mér. - Fyrir kom að ég léði hann ókunnum mönnum
með fjárrekstur, bæði eftir byggð og yfir fjallvegi. Vissum og sömu orðum varð að fylgja,
þegar Lappi var léður til fylgdar. Ég segi: Lappi, þú átt að fara með þessum rnanni, og
nefndi nafn hans. Síðan segi ég við manninn: Þegar þú ert kominn þangað sem ég hef
léð þér hann skaltu segja: Guðmundur, kallaðu á hann Lappa. Mun hann þá skila sér.
Ég ætla að tilfæra hér eitt dæmi af Lappa, vegna þess að það reyndist dálítið broslegt
og að enginn, hvorki fyrr né síðar, átti við að glensast með hann. Fyrst verður að geta
þess að á tímabili keyptu kaupmenn og verzlunarstjórar á Fáskrúðsfirði sláturfé á fæti
í Breiðdal og létu oftast reka það stystu leið, sem var Reyndalsheiði. Eitt haust bar svo
til að þrír rekstrarmenn með allþungan rekstur komu síðla dags [að Gilsárstekk], ætluðu
heiðina en voru hundlausir.
Þeir eru með þau skilaboð frá eigendum rekstursins til mín að lána þeim mann með
hund, með þeim yfir heiðina. -Næsta dag var gott heiðarveður. Inna þeir mig eftir mann-
hjálpinni. Ég var einn heima af karlmönnum; segist ekki nenna að fara með þeim, enda
væru þeir nógu margir, þá vanti aðeins hund, og hann skyldi ég ljá þeim; það spari líka
húsbændum þeirra peninga, þvi ekki fari ég að selja hundslánið. A svip þeirra þóttist ég
sjá að þeir báru takmarkað traust til rakkans. Þeir leggja af stað með fylgd hans. Ffeim
var Lappi kominn áður en ég bjóst við.
Nú víkur frásögninni til rekstrannannanna, þegar fundi bar næst saman. Þeim gekk
fljótt og vel, voru komnir yfir það versta af heiðinni og meir en hálfnaðir milli bæja. Þeir
hvíla féð eins og venjulegt var, þegar komið er yfir það erfíðasta. Fara að spjalla saman,
bæði um hvað ferðin gagni vel og um þennan einkennilega og fyrirtaks góða fjárhund.
Rekstrarforinginn, sem var bráðskemmtilegur maður og henti gaman að ýmsu, segist ekki
auðtrúaður á að hundurinn skilji mikið í þeirri „formúlu“ sem Guðmundur hafí lagt fyrir,
þegar fylgdinni væri lokið. Gaman væri að vita hvort svo sé. Og segir: „Guðmundur,
kallaðu á hann Lappa.“ Hann hafði legið þar hjá þeim fram á lappir sér; tekur viðbragð
heim á leið, og hvemig sem þeir hljóða og æpa, meðan þeir sáu til hans, sinnir hann því
alls ekkert. - En þeir standa gapandi af hlátri og sjá til rakkans og sáu mjög eftir glettni
sinni, því að þeim gekk erfiðlega að komast það sem eftir var leiðarinnar.
Lappi varð gamall, vegna þess hvað hann var heimilinu nytsamur. Þegar efri árin
fjölguðu, varð hann of feitlaginn og jafnframt heymarsljór. Hann var því látinn hverfa,
áður en meiri lasleiki þjáði hann. - Ég sá mig mikið eftir þessum þarfa þjón.
1958.
25