Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2016, Qupperneq 77

Héraðsskjalasafn Austflrðinga 1976-2016. Ágrip af 40 ára sögu
safnsins þó fólk væri ráðið til tímabundinna
verkefna, oftast til skamms tíma. Tilkoma
Menntaskólans á Egilsstöðum, sem hóf starf-
semi haustið 1979, hafði nokkur áhrif á héraðs-
skjalasafnið. I ársskýrslu safnsins fyrir árið
1979 er þess sérstaklega getið að forstöðu-
maður þess hafi í auknum mæli þurft að sinna
gestum og afgreiðslu erinda og er það tengt
við ásókn menntskælinga í safnið. Armann
hélt á þessum tíma bókhald um vinnu sína. I
starfsskýrslu ársins 1979 birtist sundurliðun á
því hvemig vinnustundunum hans var varið.
Þar kemur fram að stærstur hluti tímans fari
í skjalavinnu (52%) en aðrir verkþættir sem
Ármann tilgreinir em vinna við bókasafnið
(17%), afgreiðsla erinda (7%) og ýmislegt
(24%). Tveimur árum síðar (1981) segir í
starfsskýrslu safnsins að afgreiðsla erinda
sé sá verkþáttur sem mestan tíma taki, en
þá er engin sundurliðun eins og var fyrir
árið 1979. Árið 1985, fyrsta heila starfsár
Sigurðar Oskars Pálssonar sem forstöðu-
manns, gerir hann grein fyrir störfum sínum.
Þar tiltekur Sigurður Oskar afgreiðslu erinda
í safninu og afgreiðslu símaerinda íyrst, síðan
skjalaskráningu og loks vinnu við bókasafnið.
Af framsetningunni má draga þá ályktun
að röðun verkþátta sé sett fram samkvæmt
umfangi vinnu við hvern og einn, þannig að
sá umfangsmesti sé talinn íyrst.
Veigamikil breyting á starfsumhverfi
héraðsskjalasafnsins átti sér stað undir lok
níunda áratugarins og í byrjun þess tíunda.
Þegar sýslunefndirnar voru lagðar niður
árið 1988 tók Héraðsnefnd Múlasýslna við
rekstri héraðsskjalasafnsins.15 Það fyrir-
komulag varði þó aðeins í fá ár því árið
1992 var stofnað byggðasamlag um rekstur
safnsins.16 Það er enn starfrækt. Byggða-
samlagið er í eigu sveitarfélaganna í Múla-
sýslum sem frá stofnun samlagsins hafa staðið
straum af megninu af rekstrarkostnaði safns-
ins.
Aðsókn og þjónusta
Árið 1980 eru skráðir gestir í safninu alls 260.
Tekið er fram í starfsskýrslu þess árs að oft
vilji brenna við að gestir gleymi að rita nafn
sitt í gestabók svo að gestafjöldinn sé í raun
nokkru meiri. Þess sama er getið í flestum
starfsskýrslum fram til ársins 2008, þegar
tekið var að skrá gestakomur daglega. Af 260
gestum árið 1980 vom um 230 nemendur ME,
en í skýrslunni segir að þeir séu einkum að
nota bókasafnshluta safnsins.
Aðsókn að héraðsskjalasafninu fór vaxandi
næstu ár og vom gestir sem rituðu nafn sitt í
gestabókina 366 árið 1982. Árið 1985 voru
gestir orðnir 492 og byggir sú tala bæði á
gestabók og skráningu forstöðumanns. Líkt
og árin á undan em menntskælingar tilgreindir
sem stærsti notendahópurinn, en í þessari
skýrslu er í fyrsta sinn getið um skipulegar
ferðir kennara ME með nemendahópa í safnið.
Ári síðar (1986) hafði gestum fjölgað enn og
voru ársgestir þá 570.
Næstu ár hélt skráðum gestum áfram að
fjölga jafnt og þétt og árið 1992 voru þeir
orðnir 780. Skráðum erindum hafði þá einnig
fjölgað vemlega. I starfsskýrslu ársins 1992
gerir Sigurður Oskar grein fyrir þessari
fjölgun og telur hana einkum skapast af
tvennu, annars vegar vaxandi ættfræðiáhuga
í samfélaginu og hins vegar vegna tilkomu
fjamáms sem hafí aukið þörfrna fyrir aðgang
að fræðiefni, einkum bókum. Á móti bendir
Sigurður á að efling bókasafns Menntaskólans
á Egilsstöðum hafi dregið úr fjölda heimsókna
menntskælinga.
Tölur um aðsókn að safninu fram til ársins
2008 em því marki brenndar að þær em mest-
megnis (oft eingöngu) byggðar á skráningum
í gestabók og því lægri en „raunaðsókn“ í
safnið. Uppgefnar tölur í starfsskýrslum frá
tíunda áratugnum og frá fyrstu ámm þessara
aldar benda til að aðsókn á því tímabili hafi
haldist svipuð, oftast á bilinu 500-700 gestir á
ári. Árið 2008 er tekin upp skipulegri skráning
75