Heilsuvernd - 01.03.1994, Blaðsíða 50

ÆSKA OG IÞROTTIR
Hlutfall nemenda í 8.-10. bekk, sem reykja daglega, lækkar með aukinni
líkamsþjálfun, þ.e.a.s. í hve góðri þjálfun unglingamir telja sig vera.
Pokahornið
Þegar gluggað er í niðurstöður rannsóknarinnar um tengsl
íþróttaiðkunar við hina ýmsu rannsóknarþætti kemur ýmislegt
markvert í ljós. Hér fara á eftir nokkrir athyglisverðir punktar úr
pokahorni Þórólfs Þórlindssonar og félaga. Bæði er leitað í texta
bókarinnar að ýmsum fróðleikskornum, erlendum og innlend-
um, sem þar kunna að leynast, og í talnastuddar niðurstöður
samkvæmt rannsókninni.
Fyrst könnum við almenn atriði:
* líkamsþjálfun og reglusemi í meðferð ávana- og fíkniefna fer
saman
* unglingarnir meta sjálfir íþróttaiðkun sem fyrirbyggjandi at-
ferli og hugsun
* erlend könnun sýnir að líkamleg þjálfun geti dregið úr fíkn, til
dæmis í nikótín
* þjálfarar og leiðbeinendur barna og unglinga eru í lykilaðstöðu
til að hafa áhrif á framgang mála
* bömum, sem eru illa á sig komin líkamlega, má hjálpa með
sérstökum íþróttatímum til að auka sjálfstraust þeirra
* sjálfsvirðing verður ekki síst til í samskiptum einstaklinga og
hvernig þeir umgangast hver annan
* þátttaka í íþróttum og líkamleg þjálfun hefur góð áhrif á sjálfs-
mynd einstaklinga
* þótt líkamsþjálfun geti haft áhrif á sjálfsvirðingu er hún samof-
in fjölda annarra þátta í vitund einstaklings um sjálfan sig, lík-
amlega og andlega
* tengsl líkamsþjálfunar við sjálfsvirðingu em sterkari en
tengsl getu í íþróttum við sjálfsvirðingu
vmmmmmmmmmmmm
hve miklum tíma unglingamir verðu
til íþróttaiðkunar í skóla, hve mikill
tími færi í skipulegar æfingar hjá
íþróttafélögum og hve oft þau stund-
uðu íþróttir á eigin vegum, til dæmis
skokk eða þvíumlíkt. Einnig var mælt
í hve góðri þjálfun þau teldu sig vera
og síðan hversu góð þau teldu sig í
íþróttum. Allir þessir mælikvarðar
tengdust því sem að framan er greint;
vímuefnaneyslu, sjálfsímynd, andleg-
um þáttum og þáttum í skóla.
Sem dæmi um niðurstöður má
nefna að líkamsímynd og sjálfsvirðing
eykst með aukinni þjálfun. Unglingar,
sem minna stunda íþróttir, em frekar
haldnir kvíða og þunglyndi en þeir
sem stunda íþróttir í meira mæli. Hjá
þeim fyrmefndu finnast fleiri sálvef-
ræn einkenni. Hvað námið varðar þá
fundum við tengsl milli aukinnar lík-
amsþjálfunar og betri árangurs í
stærðfræði og íslensku en margar
rannsóknir hafa sýnt að tilhneiging sé
til þess að tengsl séu milli góðrar
þjálfunar og betri árangurs í raungr-
einum. íslenskan slæðist einnig inn á
það borð hjá okkur í þessari rann-
sókn.“
Eru tengsl milli þess hve löngum
tíma þau verja til líkamsþjálfunar og
árangurs í námi?
,Já, í áttunda bekk segjast til dæm-
is 15% þeirra, sem stunda íþróttir lít-
ið, vera meðal þeirra hæstu í ein-
kunnum en í þeim hópi, sem segist
stunda íþróttir á hverjum degi eða því
semnæst, erunær 27% íflokkiþeirra
hæstu samkvæmt svörum ungling-
anna sjálfra. Þannig breytist hlutfallið
úr um 1/6 upp í 1/4. Að vísu athuguð-
um við ekki sérstaklega þá sem
stunda keppnisíþróttir en vísbending-
ar, sem lesa má úr þessari rannsókn,
benda ekki til þess að keppni verði til
þess að hamla samskiptahæfni eða
slíku.
Okkur fannst einnig merkileg svör-
un við spumingu um áherslur þjálfara
í íþróttum. Þar var spurt hversu mikl-
ar áherslur þjálfari leggði á heilbrigt
líferni, drengilega framkomu í leik og
á sigur. Unglingamir svöruðu yfirleitt
því til að þjálfarar legðu minni áhersl-
ur á sigur en drengilega framkomu
eða heilbrigt lífemi. Það er mjög
skemmtileg niðurstaða sem kom satt
að segja dálítið á óvart.“
50