Strandapósturinn - 01.06.1983, Blaðsíða 152

Manntjónið á Heiðarbæjarheiði
Það, sem hér fer á eftir er gömul munnmælasaga, sem ég hef
heyrt gamalt fólk minnast á sin á milli, og sem mér finnst
vafasamt að sé tilhæfulaust þvaður, þar sem ýmis örnefni benda
til að muni vera rétt. En þar sem búast má við að talsvert sé úr
lagi fært og þokukennt, — því ekki er gott að segja hve margar
aldir eru síðan þetta skeði, þó að sagan segi, að það hafi átt að ske
á 17. eða 18. öld, þá er ekki ólíklegt að það hafi verið fyrr.
Ef þetta hefði skeð á 17. eða 18. öld, finnst mér ólíklegt að Jón
Espólín hefði ekki vitað um svona mikið slys og skrifað um það í
árbækur sínar, nema því aðeins að, þó hann hafi heyrt um þetta
getið, þó hafi hann ekki fengið nógu greinilegar heimildir, sem
honum hafi líkað, og því ekki tekið þetta í árbækurnar.
Eða hvað á maður að ímynda sér?
En svo mikið er víst, að í árbókum hans er þetta hvergi að
finna og bjóst ég þó við að finna það þar.
Sagan er þá í fáum dráttum svona:
Til forna átti að hafa verið fjölfarinn fjallvegur yfir Heiðar-
bæjarheiði, sem liggur frá Heiðarbæ í Steingrímsfirði og suður
eða öllu heldur suðvestur að Gróustöðum við Gilsfjörð.
Sá fjallvegur þótti heppilegur, að því leyti að oft var þar færð
létt á vetrum, þó annarsstaðar væri þung færð. Heiði þessi liggur
mikið hærra en aðrir fjallvegir hér nálægt, og því líkur til að fönn
hafi lítið staðnæmst á efsta hrygg hennar, sem er næstum kjöl-
myndaður. Þá hafa vindarnir líka verið stórvirkir að moka þar til
snjónum, og þjappa honum saman. En óheppilegur hefur þessi
fjallvegur verið vegna þess hvað þokusamt er þar, þegar ekki er
því bjartara veður. Og svo eru voðahættur á alla vegi, ef eitthvað
ber út af réttri leið, bæði klettar og klungur, hamrar og hengiflug.
Þegar hengjur hefur svo lagt í snarbrattar fjallabrúnir, og gler-
hált harðfenni tekið við fyrir neðan, alla leið ofan í á, eins og til
dæmis ofan í Hraundal og Miðdal þá getur maður ímyndað sér,
hver voðaleið þetta hefur verið ef ekki hefur verið farið rétt.
150