Bændablaðið - 07.04.2022, Blaðsíða 2

Bændablaðið | Fimmtudagur 7. apríl 20222
FRÉTTIR
Búnaðarþing 2022 – Framsýnn landbúnaður:
Fæðuöryggi og mikilvægi íslensks
landbúnaðar á allra vörum
Yfirskrift Búnaðarþings 2022,
er Framsýnn landbúnaður.
Þingið var sett á Hótel Natura
31. mars með setningarræðu
Gunnars Þorgeirssonar, formanns
samtakanna. Auk Gunnars
ávörpuðu forseti Íslands, herra
Guðni Th. Jóhannesson, Svandís
Svavarsdóttir matvælaráðherra,
Sigurður Ingi Jóhannsson inn­
viða ráðherra og Eivind Haalien
frá Nyt Norge þingið við setn­
inguna.
Yfirskrift Búnaðarþingsins
Framsýnn landbúnaður er ætlað
að endurspegla þá vegferð
Bændasamtakanna með sam ein­
uðum samtökum allra búgreina í
landbúnaði.
Alvöru umræður um fæðuöryggi
Gunnar Þorgeirsson, formaður
Bændasamtakanna, sagði meðal
annars í opnunarávarpi sínu, eftir
að hafa boðið þinggesti velkomna,
að efst á baugi á þinginu að þessu
sinni yrði stefnumörkun Bænda­
samtakanna og fjármögnun samtak­
anna til frambúðar.
„Við vonumst hins vegar einnig
eftir alvöru umræðum um fæðuöryggi
í kjölfar erinda frá ráðamönnum
þjóðarinnar. Aðgerðir til skamms
og lengri tíma fyrir landbúnað sem
undirstöðuatvinnugrein íslenskrar
þjóðar eru nauðsynlegar.“
Gunnar sagði að íslenskur
land búnaður væri grundvöllur
byggð ar um landið og fjölbreyttra
atvinnutækifæra. Atvinnustarfsemin
og búseta í sveitum kallar á að við
séum samstíga og framsýn. „Við
viljum góðar samgöngur, fjarskipti,
öruggt flutningskerfi raforku. Við
þurfum einnig að vera samstíga
í umhverfis­ og loftslagsmálum
og um menntun, rannsóknir og
starfsskilyrði atvinnugreinarinnar.
Þess vegna er gríðarlega mikilvægt
að nú í fyrsta sinn verður á þessu
þingi mótuð stefnumörkun fyrir
samtökin og greinina og það er mín
bjargfasta trú að stjórnvöld munu
hafa stefnumörkun samtakanna hér
eftir til hliðsjónar í sínum störfum
og verkefnum.“
Hann benti á að í samþykktum
Bændasamtaka Íslands kæmi
skýrt fram að Bændasamtökin séu
hagsmunasamtök sem rekin eru í
þágu félagsmanna sinna, íslenskra
bænda, og að hlutverk þeirra sem
eru í forsvari fyrir atvinnugreinina sé
að gæta hagsmuna bænda og fylgjast
grannt með afkomu þeirra og
rekstrarskilyrðum landbúnaðarins.
Undir lok ávarpsins sagði
Gunnar: „Framtíð landbúnaðar
er björt ef okkur lánast að standa
saman um megináherslur íslensks
landbúnaðar. Það er í okkar huga,
sem stundum landbúnað, að
framtíðarsýn stjórnvalda og bænda
sé skýr svo við getum fjárfest í
greininni til framtíðar.“
Margar áskoranir bíða ykkar
Forseti Íslands, Guðni Th.
Jóhannes son, hóf ávarp sitt á því
að óska þingfulltrúum og bændum
velfarnaðar í starfi sínu og sagði
meðal annars „[. . .] við getum mótað
eigin samtíð og óráðna framtíð.
Þótt við búum flest í borg eða bý
mótast sjálfsmynd Íslendinga enn
af arfi kynslóðanna, af lífi formæðra
okkar og forfeðra til sjávar og
sveita. Við viljum flest muna hvar
ræturnar liggja. Þetta merkjum við
af vinsældum sjónvarpsþátta og
lífi í hinum dreifðari byggðum,
Landanum, og í hinu víðlesna
Bænda blaði.
Ágætu þinggestir, margar
áskoranir bíða ykkar og mörg
álitaefni. Hvernig fáum við tryggt
að íslenskur landbúnaður eflist
og dafni, hvað þarf að halda í og
hvað þarf að hugsa upp á nýtt?
Hvernig eflum við sjálfbærni og
vistvæn viðhorf í öllum búgreinum?
Þurfum við að huga betur að
fæðuöryggi landsins?“
Bændur eru vörslumenn landsins
Næstur til að ávarpa þingið
var Sigurður Ingi Jóhannsson
innviðaráðherra og hóf hann ræðu
sína með því að segja að það væri
alltaf ánægjulegt að vera viðstaddur
Búnaðarþing og að það snerti
hann í taugakerfið, enda taugarnar
beintengdar þeirri atvinnugrein
sem hér er í öndvegi – og sveitum
landsins.
„Landbúnaður er ein af grund­
vallar atvinnugreinum lands­
ins. Hann hefur eins og annað
í þjóðlífinu gengið í gegnum
mikið breytingaskeið – raunar
má segja að öll tilvera okkar sé
eilíft breytingaskeið – og hefur
íslenskur landbúnaður orðið stöðugt
fjölbreyttari eftir því sem samfélagið
hefur orðið fjölbreyttara.
Landbúnaður er og hefur verið
grundvöllur byggðanna hringinn
í kringum landið og bændurnir
mikilvægustu vörslumenn landsins
okkar.“
Því næst ræddi Sigurður um þá
óstöðugu tíma sem við lifum á og
sagði í framhaldinu:
„Mér hefur í gegnum tíðina verið
tíðrætt um fæðuöryggi. Ég hef orðið
var við það að þegar fæðuöryggi
ber á góma þá hafa sumir glott og
litið á allt tal um fæðuöryggi sem
hræðsluáróður til þess að bæta kjör
bænda – eins og það væri nú eitt
og sér hræðilegt að sjá kjör bænda
vænkast.
Ég held að í heimsfaraldrinum
hafi fleirum orðið ljóst að um
alvöru vandamál er að ræða, orðið
ljóst að t.a.m. vaxandi sýkla­
lyfja ónæmi getur, líkt og þessi
agnarsmáa veira, haft lamandi og
ófyrirsjáanleg áhrif á allan heiminn.“
[. . .] „Landbúnaðurinn stendur,
eins og aðrar greinar, frammi
fyrir tækifærum og áskorunum
sem tengjast loftslagsmálum.
Landbúnaðurinn er mikilvægur
hluti af því að við uppfyllum þau
markmið sem við höfum sett okkur.“
Fæðuöryggi er grundvöllur
sjálfstæðra þjóða
Svandís Svavarsdóttir matvæla­
ráðherra sagði meðal annars í sínu
ávarpi að:
„Í stjórnarsáttmála þessarar
ríkisstjórnar er mikið nesti fyrir
mig sem matvælaráðherra um hvert
skal stefna í landbúnaðarmálum.
Við viljum setja metnaðarfull
markmið um að auka hlutfall hollra
og næringarríkra matvæla. Um að
auka sjálfbærni og fæðuöryggi.
Um hvernig við styrkjum og
fjölgum stoðum landbúnaðar á
grunni sjálfbærrar nýtingar. Sýn
þessarar ríkisstjórnar er að efla
landbúnaðinn.“
Því næst ræddi hún um núverandi
stöðu í heimsmálunum og sagði að
núverandi staða sýndi að fæðuöryggi
er grundvöllur sjálfstæðra þjóða.
„Á tímum sem þessum er land­
búnaðurinn miðlægur í að takast á við
breyttar aðstæður. Landbúnaðurinn
hér á landi sér þjóðinni fyrir mestu
því kjöti og mjólkurvörum sem við
neytum en sóknarfæri eru víðar.
Við þurfum að spyrja okkur hvað
við getum gert meira. Grænmetið,
kornið og áburðurinn.
Landbúnaðurinn er of mikilvægur
til þess að vera í vörn. Hann verður
að vera í sókn og hefur til þess alla
burði.
Til þess að meira verði framleitt
þarf að vera efnahagslegur
grundvöllur. Það þarf að vera
afkoma, það þarf að vera hægt að
lifa með reisn af því að framleiða
mat. Þar eru víða sóknarfæri og
búgreinarnar standa misjafnlega.
Í því samfélagi jafnaðar sem við
viljum skapa verða kjör bænda að
standast samanburð.“ [. . .]
„Við munum setja okkur
metnaðarfull markmið í því að
auka fæðuöryggi með því að auka
framleiðslu á korni hér á landi.
Ég hef þá trú að til þess að við
náum árangri í loftslagsmálum
þurfa stuðningskerfin að verðlauna
árangur. Þannig virkjum við búvit
bænda til þess að ná árangri betur en
með boðum og bönnum. Við þurfum
græn skref í átt að fæðuöryggi.“
Reynslan af Nyt Norge góð
Síðastur til að ávarpa Búnaðarþing
við setningu þess var Norðmaðurinn
Eivind Haalien frá Nyt Norge, sem
er norskt upprunamerki fyrir þarlend
matvæli, líkt og Staðfest íslenskt er
ætlað að vera fyrir íslensk matvæli.
Í erindi sínu fór Eivind yfir sögu
merkisins Nyt Norge, hugmyndina
að baki því, fjármögnun, markaðs­
setningu og reynslu. Í dag er merkið
notað af 120 fyrirtækjum á 4.600
landbúnaðarvörur.
Að sögn Eivind hefur reynsla
af Nyt Norge verið mjög góð og
sífellt fleiri aðilar sem kjósa að nota
merkið og hann segist ekki efast um
að svo verði einnig með Staðfest
íslenskt. /VH
Vigdís Häsler, framkvæmdastjóri Bændasamtakanna, og Gunnar Þorgeirsson formaður tóku á móti Guðna Th.
Jóhannessyni, forseta Íslands, við setningu Búnaðarþings 2022. Myndir / HKr.
Gunnar Þorgeirsson, formaður Bændasamtaka Íslands, sagði við setningu
Búnaðarþings 2022 að íslenskur land búnaður sé grundvöllur byggð ar um
landið og fjölbreyttra atvinnutækifæra. Atvinnustarfsemin og búseta í sveitum
kallar á að við séum samstíga og framsýn.
Sigurður Ingi Jóhannsson innviða­
ráðherra sagði m.a. í sinni ræðu að
þegar fæðuöryggi ber á góma þá
hafi sumir glott og litið á allt tal um
fæðuöryggi sem hræðsluáróður.
Svandís Svavarsdóttir matvæla­
ráðherra sagði meðal annars í sínu
ávarpi að ríkisstjórnin vilji setja
metnaðarfull markmið um að auka
hlutfall hollra og næringarríkra
matvæla og að auka sjálfbærni og
fæðuöryggi þjóðarinnar.
Eivind Haalien frá Nyt Norge
ávarpaði Búnaðarþing og kynnti
sögu upprunamerkinga matvæla í
Noregi.
Forseti Íslands, Guðni Th. Jóhannesson, sagði að margar áskoranir
biðu fulltrúa á Búnaðarþingi, m.a. hvernig við gætum tryggt að íslenskur
landbúnaður eflist og dafni. Einnig hvað þurfi að halda í og hvað þurfi að
hugsa upp á nýtt.