Bændablaðið - 07.04.2022, Blaðsíða 36

Bændablaðið | Fimmtudagur 7. apríl 202236
LÍF&STARF
Niðurstöður heyefnagreininga fyrir sumarið 2021:
Hey frá síðasta sumri talsvert lakara en árið á undan
– Lægra orkugildi, próteininnihald og minni meltanleiki
Samantekt um niðurstöður
heyefnagreiningar fyrir síðasta
sumar hefur verið birt á vef
Ráðgjafarmiðstöðvar land bún­
aðarins (RML), ásamt saman­
burði við sumarið á undan. Í ljós
kemur að hey frá síðasta sumri er
almennt talsvert lakara en árið
á undan, sem gæti hafa leitt til
þess að meiri þörf hafi verið fyrir
orkuríkt kjarnfóður.
Í niðurstöðunum, sem Ditte
Clausen, ráðgjafi RML, hefur tekið
saman, kemur fram að í samanburði
við árið 2020 er próteininnihaldið
í fyrri slætti 2021 almennt lægra
í öllum landshlutum að meðaltali
nema á Suðurlandi og orkugildið
lægra í öllum landshlutum.
Meltanleiki í heyjunum er einnig
lakari á síðasta sumri. Ditte segir að
þetta geti allt haft áhrif á að þörf sé
meiri fyrir orkuríkt kjarnfóður með
heyjunum til að tryggja orkuþörf
hámjólka kúa.
Kalt vor, þurrkar og vætutíð
Ditte segir að skýringar á þessum
niðurstöðum megi sennilega að miklu
leyti tengja veðurfari, meðal annars
lágu hitastigi síðasta vor um allt land,
þurrviðri og hægri sprettu framan af.
„Síðan verður hraður þroski grasa
þegar hlýnaði og þá fór orkugildi
að lækka í grösunum. Sums staðar
fór sláttur hægar af stað vegna
þess að útlit var fyrir heldur litla
uppskeru. Svo spila þurrkar sums
staðar á landinu inn í og annars
staðar vætutíð sem olli því að ekki
var hægt að slá á æskilegum tíma.“
Spurð um hvort ekki væri
gagnlegt að fá þessar niðurstöður
fyrr fram, segir Ditte að stefnt sé
að því að hraða ferlinu á næsta ári.
„Upplýsingarnar bárust hins vegar
hverjum bónda þegar efnagreiningu
á hans sýnum var lokið. Í fram­
haldinu hefur hann væntanlega
fengið senda að minnsta kosti grófa
umsögn á niðurstöðunum frá þeim
aðila sem tók sýnin – eða verið í
sambandi við hann. Sumir hafa
einnig fengið unna fóðuráætlun út
frá niðurstöðunum.
Samantekt eins og þessi, þar
sem greint er frá meðaltölum, er
hæpinn grunnur fyrir einstaka
bændur að haga sinni fóðrun út frá,
því breytileiki er alltaf milli búa á
hverju svæði. Hver og einn þarf að
vinna út frá þeim heyjum sem hann
hefur úr að spila.“
Heyin að meðaltali frekar þurr
Um greiningar er að ræða út frá
NorFor­kerfinu, sýnin eru tekin
af RML og ýmsum öðrum aðilum,
t.d. seljendum kjarnfóðurs, og
efnagreind hjá Efnagreiningu ehf.
„Heysýnin 2021, sem þessi meðaltöl
byggja á, voru 1.573. Þá eru aðeins
færri með fulla steinefnagreiningu.
Það eru þrjár misjafnlega ítarlegar
Norfor­greiningar í boði hjá
Efnagreiningu ehf. Á vef þeirra
má finna frekari upplýsingar um
mismuninn,“ segir Ditte.
Í niðurstöðunum kemur einnig
fram að heyin 2021 hafi verið
frekar þurr að meðaltali og muni
þar allt að níu prósentustigum á
þurrefnisinnihaldi í fyrri slætti á
heyjum af Suðurlandi (49,6 prósenta
innihald) og öðrum landshlutum
(51,1–58,7 prósenta innihald). /smh
Ditte Clausen, ráðgjafi hjá Ráðgjafar-
miðstöð landbúnaðarins. Myndir / RML
Hey frá síðasta sumri er almennt talsvert lakara en árið á undan, sem gæti hafa
leitt til þess að meiri þörf hafi víða verið fyrir orkuríkt kjarnfóður í vetur.
Fuglaflensa berst hingað með farfuglum:
Eigendum hænsna skylt að halda þeim inni
Vegna mikillar útbreiðslu
skæðrar fuglaflensu í Evrópu
hefur Matvælastofnun gefið út
sérstakar reglur um tímabundnar
varnaraðgerðir til að fyrirbyggja
að fuglaflensa berist í alifugla og
aðra fugla í haldi.
Eigendum hænsna og annarra
fugla er nú skylt að halda þeim inni
í yfirbyggðum gerðum eða húsum
og tryggja aðskilnað þeirra við
villta fugla.
Ekkert lát er á útbreiðslu skæðrar
fuglaflensu í Evrópu, bæði í
alifuglum og villtum fuglum. Mörg
tilfelli hafa verið á svæðum þar sem
íslenskir farfuglar hafa vetursetu
eða fara um á leið sinni til landsins.
Nær öruggt er að farfuglar beri
veiruna með sér til landsins í ár.
Matvælaráðuneytið hefur
því tilkynnt tímabundnar
varnaraðgerðir og birtust þær í
Stjórnartíðindum 31. mars sl. og
eru aðgengilegar á vef MAST.
Öllum þeim sem halda alifugla
og aðra fugla, er skylt að fylgja
eftirfarandi reglum:
Fuglahús og umhverfi þeirra
a. Fuglar skulu hafðir inni í yfir­
byggðum gerðum eða húsum.
b. Tryggja skal góðan aðskilnað
milli alifugla og villtra fugla.
c. Hús og gerði skulu fuglaheld.
d. Tryggja skal að ekkert í umhverfi
fuglahúsanna laði að villta fugla.
e. Setja skal hatta á allar lóðréttar
loftræstitúður á fuglahúsum,
nema þar sem um er að ræða
útblást ur vélrænnar loftræst ingar.
f. Setja skal fuglanet fyrir allar loft­
ræstitúður, op og glugga á fugla­
húsum.
Umgengni og umhirða
a. Öllum óviðkomandi skal bannaður
aðgangur að fuglahúsum.
b. Allir sem sinna fuglunum skulu
nota hlífðarfatnað (galla og
stígvél), sem eingöngu er notaður
þar, og skulu þeir einnig þvo og
sótthreinsa hendur fyrir og eftir
umhirðu fuglanna.
Fóður og drykkjarvatn
a. Fóður og drykkjarvatn fuglanna
má ekki vera aðgengilegt villtum
fuglum.
b. Drykkjarvatnsból skulu vel frá­
gengin þannig að ekki berist í þau
yfirborðsvatn og fugladrit.
Flutningar
a. Sýningarhald og aðrar samkomur
með fugla er bannað.
b. Ekki skal flytja fugla milli staða
nema vitað sé að heilsufar fugla á
báðum stöðum sé gott.
c. Skrá skal alla flutninga á fuglum,
hvenær flutningarnir fóru fram
og hvert og hvaðan þeir voru
fluttir. Skráin skal vera aðgengileg
Matvælastofnun ef hún óskar eftir
henni.
Úrgangur
Farga skal öllum úrgangi úr fugla­
húsum þannig að ekki stafi smithætta
af honum fyrir alifugla og aðra fugla
í haldi.
Matvælastofnun hvetur jafnframt
almenning til að tilkynna um villta
fugla sem finnast dauðir ef ekki
er augljóst að þeir hafi drepist af
slysförum. Best er að gera það með
því að skrá ábendingu á heimasíðu
stofnunarinnar. Þegar tilkynning
berst metur stofnunin hvort taka
skuli sýni úr fuglinum.
Á vef Matvælastofnunar segir
að rannsóknir á dauða svartbaka
í Austur­Kanada í lok síðasta
árs hafi sýnt fram á að skæðar
fuglaflensuveirur bárust með
villtum fuglum þangað frá Evrópu
í fyrrasumar eða haust, líklegast með
farfuglum sem komu við á Íslandi og
Grænlandi. Gera má ráð fyrir að það
endurtaki sig í ár og því er mikilvægt
að fuglaeigendur geri ráðstafanir til
að draga úr hættu á smiti frá villtum
fuglum í fuglana sína. /ghp
    
    



 
 





Hús á mynd R305H:
Stærð 3,06 x 3,71m
Ál og hert gler

Mikilvægt er að fuglaeigendur geri ráðstafanir til að draga úr hættu á smiti frá
villtum fuglum í fuglana sína. Þrír meginþættir sóttvarna er aðskilnaður, þrif
og sótthreinsun. Í þessu samhengi byggist aðskilnaðurinn á að halda villtum
fuglum frá fuglum í haldi, eins og kostur er. Það er t.d. gert með því að hafa
fuglana inni í yfirbyggðum gerðum eða húsum, og tryggja að ekkert í umhverfi
fuglahúsanna laði að villta fugla. Mynd / Kristín Friðriksdóttir