Læknablaðið - 01.03.2021, Blaðsíða 11

L ÆK N A BL AÐIÐ 2021/107 123
Inngangur
Ósæðarlokuþrengsl eru algengasti hjartalokusjúkdómurinn á
Vestur löndum og þriðji algengasti hjarta- og æðasjúkdómurinn
á eftir háþrýstingi og kransæðasjúkdómi.1 Á Íslandi er algengi
ósæðarlokuþrengsla samkvæmt hjartaómun 4,3% hjá einstakling-
um yfir sjötugt en samhliða hækkandi aldri þjóðar má gera ráð
fyrir að fjöldi þessara sjúklinga tvöfaldist á næstu 20 árum.2 Meðal
helstu einkenna eru mæði og önnur einkenni hjartabilunar, yfirlið
og hjartaöng.3 Væg þrengsl valda yfirleitt óverulegum einkenn-
um en þegar flæði skerðist yfir lokuna koma einkenni fram og
versna oft hratt. Talið er að án meðferðar sé dánartíðni ósæðar-
lokuþrengsla allt að 50% innan árs eftir að einkenni koma fram.4
Hefðbundin meðferð við alvarlegum ósæðarlokuþrengslum hef-
ur um áratuga skeið verið opin ósæðarlokuskiptaaðgerð (surgical
aortic valve replacement, SAVR). Fjöldi rannsókna hefur sýnt góðan
árangur aðgerðanna, meðal annars eins árs lifun yfir 90%.5 Engu
að síður eru ósæðarlokuskipti stór skurðaðgerð þar sem tíðni
fylgikvilla er talsverð. Dánartíðni innan 30 daga eftir ósæðarloku-
skipti á Íslandi er 5,4% í nýlegri rannsókn, og er hún enn hærri hjá
eldri sjúklingum með undirliggjandi sjúkdóma.6 Í evrópskri rann-
sókn frá 2005 voru 33% aldraðra með alvarleg ósæðarlokuþrengsl
ekki taldir skurðtækir vegna áhættu við aðgerð og því ekki teknir
í ósæðarlokuskipti.7
Árið 2002 var framkvæmd í tilraunaskyni ný aðgerð við ósæðar-
Katrín Júníana Lárusdóttir1
Hjalti Guðmundsson2
Árni Johnsen3
Martin Ingi Sigurðsson1,4
Tómas Guðbjartsson1,3
Ingibjörg Jóna Guðmundsdóttir1,2
Katrín Júníana er læknanemi, aðrir höfundar eru læknar
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2hjartalækningadeild, 3hjarta- og lungnaskurðdeild,
4svæfinga- og gjörgæsludeild Landspítala
Fyrirspurnum svarar Ingibjörg J. Guðmundsdóttir, ig@landspitali.is
Á G R I P
INNGANGUR
Ósæðarlokuþrengsl eru algengasti lokusjúkdómurinn á Vesturlönd-
um. Hefðbundin meðferð við alvarlegum þrengslum hefur verið opin
ósæðarlokuskipti en síðastliðin ár hefur ósæðarlokuísetning með
þræðingartækni (TAVI) rutt sér til rúms hér á landi sem erlendis. Mark-
mið rannsóknarinnar var að kanna árangur TAVI-aðgerða á Íslandi með
áherslu á ábendingar, fylgikvilla og lifun.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Rannsóknin var afturskyggn og tók til allra TAVI-aðgerða sem fram-
kvæmdar hafa verið á Íslandi frá janúar 2012 til loka júní 2020. Skráðir
voru bakgrunnsþættir sjúklinga, afdrif og fylgikvillar en einnig heildar-
lifun sem borin var saman við íslenskt viðmiðunarþýði af sama kyni og
aldri. Meðal eftirfylgd var 2,4 ár.
NIÐURSTÖÐUR
Alls voru framkvæmdar 189 aðgerðir (meðalaldur 83 ± 6 ár, 41,8%
konur), allar með sjálfþenjandi lífrænni gerviloku. Flestir sjúklingar
(81,5%) höfðu alvarleg hjartabilunareinkenni (NYHA-flokkar III-IV) og
miðgildi EuroSCORE-II var 4,9 (bil 0,9-32). Á hjartaómskoðun fyrir
aðgerð var hámarks þrýstingsfallandi að meðaltali 78 mmHg og
lokuflatarmál 0,67 cm2. Rúmlega fjórðungur (26,5%) sjúklinga þurfti
ísetningu varanlegs gangráðs í kjölfar TAVI-aðgerðar. Aðrir fylgikvillar
voru oftast æðatengdir (13,8%), en hjartaþröng greindist í 3,2% tilfella og
heilablóðfall í 2,6%. . Mikill randstæður leki við gerviloku sást hjá 0,5%
sjúklinga. Dánartíðni innan 30 daga frá aðgerð var 1,6% (n=3) og lifun
einu ári frá aðgerðadegi 93,5% (95% ÖB: 89.8-97.3). Heildarlifun var sam-
bærileg lifun viðmiðunarþýðis af sama kyni og sama aldri (p=0,23).
ÁLYKTANIR
Árangur TAVI-aðgerða hér á landi er mjög góður, ekki síst þegar litið er
til lágrar 30 daga dánartíðni og heildarlifunar sem var sambærileg og
hjá viðmiðunarþýði. Auk þess var tíðni alvarlegra fylgikvilla lág.
Ábendingar og árangur
ósæðarlokuísetningar með
þræðingartækni (TAVI) á Íslandi