Bændablaðið - 22.09.2022, Blaðsíða 43

43Bændablaðið | Fimmtudagur 22.september 2022
plantna sem framleiða gúmmí. Árið
1894 var kona í fyrsta sinn ráðin til
starfa við garðinn.
Tuttugasta öldin í Kew
Heimsstyrjaldirnar tvær drógu
mikinn þrótt úr starfsemi
grasagarðsins. Árið 1930 voru
rannsóknir á sveppum settar undir
vísindasvið Kew. Garðurinn
var leiðandi í Dig for Victory!
verkefninu með kennslu á og
ræktun matjurta og lækningaplantna
sem sett var á laggirnar 1939 sem
viðleitni Breta til sjálfbærni í seinni
heimsstyrjöldinni.
Íbúar Bresku Kolumbíu í Kanada
færði Kew rétt tæplega 69 metra háa
flaggstöng árið 1952. Flaggstöngin
var einn bolur af stranddegli,
Pseudotsuga menziesii, og stóð í
garðinum til 2007 en þá hafði veður
og spætur gengið svo nærri henni
að hún var fjarlægð í öryggisskyni.
Árið 1987 gekk gríðarlegt
óveður yfir Bretlandseyjar og í
því veðri féllu mörg gömul tré í
garðinum með þeim afleiðingum
að það varð að fjarlægja þau.
Kew var sett á Heimsminjaskrá
Menningarmálastofnunar Sam-
einuðu þjóðanna, UNESCO, sem
sameiginleg menningararfleifð alls
mannkyns árið 2003.
Á síðari hluta síðustu aldar var
aðstaða til erfðafræðirannsókna
efld við garðinn auk þess sem lögð
hefur verið aukin áhersla á fræðslu
til almennings í garðinum sjálfum.
Öldungarnir fimm
Í trjásafni Kew eru yfir 14 þúsund tré
sem setja sterkan svip á garðinn. Trén
eru af tvö þúsund ólíkum tegundum
og þar er að finna fjölda gamalla
yrkja og afbrigða sem ekki finnast
annars staðar. Hæsta tréð er er ríflega
40 metra hár strandrauðaviður,
Sequoia sempervirens, auk þess
sem þar má skoða spænskættaða eik,
Quercus x hispanica 'Lucombeana',
sem er 30 metrar að hæð og með bol
sem er 30 metrar að ummáli.
Vitað er að fimm tré í Kew hafa
verið þar frá 1762 og kallast þau
ljónin fimm. Þetta eru ginkgotré,
Ginkgo biloba, pagóðatré
Styphnolobium japonicum,
austurlenskur platnaviður, Platanus
orientalis, falskt akasíutré, Robinia
pseudoacacia, og kákasuselmi
Zelkova carpinifolia.
Vetur, sumar, vor og haust
Fyrir áhugafólk um gróður og
reyndar alla aðra er alveg sama
á hvaða árstíma garðurinn er
heimsóttur. Gróðurinn og garðurinn
er síbreytilegur og þar er alltaf hægt
að finna eitthvað áhugavert að skoða.
Á vorin blómstra hundruð
þúsunda litríkra vorblóma eins
og krókusar, vetrargosar og
hátíðarliljur í beðum og um allan
garðinn eru kirsuberjatrén og
magnolíurnar í fullum blóma.
Þegar líður að og inn í sumarið
er garðurinn í fullum skrúða
og rósagarðurinn upp á
sitt besta og ilmurinn
yndislegur. Lauf trjánna
marglaga, marglit og
mikilfengleg. Þegar
haustar taka laufblöð
ólíkra trjáa á sig rauða
og gula haustliti og
ólíkar og marglaga
fræhirslur blómanna
verða sýnilegri. Þá
er líka uppskerutími í
matjurtagarðinum og gaman að
skoða úrvalið. Sígrænar plöntur
setja mikinn svip á garðinn á
veturna og þá er forvitnilegt
að skoða fjölbreytilegan börk
ólíkra trjátegunda. Veturinn er
líka upplagður tími til að skoða
gróðurinn í gróðurhúsunum.
Höll úr gleri
Fljótlega eftir að Pálmahúsið,
frægasta gróðurhúsið og helsta
kennileiti Kew, var reist var farið
að kalla það glerhöllina. Húsið,
sem er í Viktoríustíl, reist á
árunum milli 1844 og 1848, var
glæsilegasta gróðurhús
í heimi þegar það
var byggt.
Ti l g a n g u r i n n
með húsinu var að
hýsa sívaxandi safn garðsins
af plöntum úr hitabeltinu sem það
gerir enn.
Bygging hússins var mikið afrek
á sínum tíma. Grindin er gerð úr
pottjárni og húsið 110 metra langt,
30 metrar að breidd og 19 metrar
þar sem það er hæst og glerjað
með 16 þúsund rúðum. Talsverðar
endurbætur voru gerðar á húsinu
og það styrkt á árunum 1984 til
1988 og tóku þær jafnlangan
tíma og bygging hússins hundrað
árum fyrr. Innandyra er heitt og
rakt eins og í regnskógunum og
gróðurinn einkennist af pálmum,
gúmmítrjám og kögurpálmum og
margs konar klifurplöntum. Þar
má skoða kakótré, piparplöntur,
risabambus, kaffitré og sykurreyr
svo fátt eitt sé nefnt.
Tempraða gróðurhúsið
Gróðurinn í tempraða gróðurhúsinu
einkennist af plöntum frá
heittempruðum svæðum í Afríku,
Ástralíu, Asíu og Ameríku eins og
próterum, terunna, djúprauðum
Í Kew er gróðurhús sem var byggt 1852 eingöngu til að rækta
risavatnaliljur.
Nafneintak úr plöntusafni Kew
grasagarðsins. Charles Darwin
þurrkaði og setti plöntuna upp í ferð
sinni til Galapagoseyja árið 1835.
Köngulpálmategundin, Encephalartos altensteinii, í Pálmahúsinu er elsta
planta í heimi sem vitað er um að sé ræktuð í potti.
Japanskt pagóðutré, Styphnolobium japonicum, gróðursett í Kew 1762.
Öldungur sem þarf stuðning.
Kaktusasafnið í Kew.
Jón Benjamín Einarsson rósa-
áhugamaður ásamt 'Dame Judi
Dench'.
Háfjallagróðurhúsið er nýjasta og jafnframt minnsta gróðurhúsið í Kew.
Húsið er hannað með þarfir kuldaþolins háfjallagróðurs í huga.
Leiðin til Kew.
Gróðurhúsið sem Karl III gaf Kew þegar hann var enn krúnuerfingi. Í húsinu
er hægt að ganga á milli tíu veðrabelta og skoða einkennisgróður hvers
beltis fyrir sig.