Peningamál - 18.11.2020, Blaðsíða 8

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
2
0
•
4
8
ALÞJÓÐLEG EFNAHAGSMÁL OG VIÐSKIPTAKJÖR
bjóst við. Hagvöxtur í Kína hefur einnig tekið hraðar við sér en vænst
var en verri horfur í öðrum nýmarkaðs- og þróunarríkjum, einkum á
Indlandi, gera það að verkum að spáð er lítillega meiri samdrætti fyrir
landahópinn í heild. Þrátt fyrir að efnahagshorfur í heimsbúskapnum
hafi batnað í ár að mati Alþjóðagjaldeyrissjóðsins er enn útlit fyrir að
efnahagssamdrátturinn verði sá mesti á friðartímum síðan í kreppunni
miklu á fjórða áratug síðustu aldar.
... og horfur fyrir helstu viðskiptalönd Íslands hafa einnig skánað
Í takt við minni efnahagssamdrátt á öðrum ársfjórðungi og horfur
á kröftugri bata á þeim þriðja er búist við minni samdrætti í lands-
framleiðslu helstu viðskiptalanda Íslands í ár en gert var ráð fyrir í
ágústspá Seðlabankans. Þar vega þyngst betri horfur í Bandaríkjunum
og á evrusvæðinu en einnig á Norðurlöndum. Þrátt fyrir verri horfur
á fjórða ársfjórðungi er spáð 5,9% samdrætti að meðaltali í viðskipta-
löndunum sem er 1,2 prósentum minni samdráttur en gert var ráð fyrir
í ágúst (mynd I-10). Spár um innflutning helstu viðskiptalanda hafa
einnig batnað í takt við betri horfur um heimshagvöxt og alþjóðavið-
skipti og er nú gert ráð fyrir 10,4% samdrætti á þessu ári. Þrátt fyrir að
hagvaxtarhorfur hafi batnað frá því í ágúst er útlit fyrir að samdráttur-
inn í helstu viðskiptalöndum verði hátt í tvöfalt meiri í ár en árið 2009
og sá mesti síðan í seinni heimsstyrjöldinni.
Horfur á kröftugum hagvexti á næsta ári en óvissa er mikil
Mikil óvissa er um framvinduna í alþjóðlegum efnahagsmálum á
næstu misserum en þar vegur þyngst hvernig til tekst við að ráða
niðurlögum farsóttarinnar. Alþjóðlegar spár gera ráð fyrir að bóluefni
gegn COVID-19-sjúkdómnum verði tilbúið til almennrar notkunar
snemma á næsta ári og að búið verði að bólusetja veigamikinn hluta
fólks í helstu viðskiptalöndum Íslands um mitt næsta ár. Samhliða
því og með tilkomu annarra árangursríkari læknismeðferða gegn
farsóttinni er talið að hægt og bítandi sé unnt að slaka á sóttvarnar-
aðgerðum og efnahagsumsvif taki að þokast í eðlilegra horf. Gangi
það eftir eru horfur á kröftugum viðsnúningi efnahagsumsvifa á
næsta ári. Samkvæmt grunnspá Seðlabankans er gert ráð fyrir 4,6%
hagvexti að meðaltali í viðskiptalöndum Íslands á næsta ári sem er
þó heldur minni hagvöxtur en gert var ráð fyrir í ágústspánni. Horfur
fyrir seinni hluta spátímans breytast hins vegar lítið. Mikil óvissa ríkir
um þessar forsendur, ekki síst vegna óvissu um hvernig til tekst við að
ráða niðurlögum farsóttarinnar (sjá nánar umfjöllun í rammagrein 1).
Alþjóðleg verðbólga hefur hjaðnað en verðbólguhorfur hafa lítið
breyst
Alþjóðleg verðbólga hjaðnaði hratt í vor samhliða mikilli lækkun
orkuverðs og samdrætti í almennri eftirspurn vegna COVID-19-
faraldursins þótt verð sumra vara hafi hækkað vegna ýmiss konar
framleiðsluvanda og vöruskorts, einkum matvælaverð (sjá nánar
umfjöllun í rammagrein 2). Ársverðbólga í helstu viðskiptalöndum
Íslands mældist einungis 0,5% að meðaltali á öðrum ársfjórðungi og
hafði minnkað um ríflega 1 prósentu frá því í ársbyrjun (mynd I-11).
Þessi þróun hefur snúist við að hluta og verðbólga aukist á ný í flestum
viðskiptalöndunum í takt við aukin efnahagsumsvif og hækkun olíu-
1. Viðskiptavegið framlag einstakra landa. Grunnspá Seðlabankans
2020-2023. Brotalína sýnir spá frá PM 2020/3. Norðurlöndin eru
meðaltal Danmerkur, Noregs og Svíþjóðar.
Heimildir: Refinitiv Datastream, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd I-10
Hagvöxtur í viðskiptalöndum og framlag
einstakra landa 2015-20231
Bandaríkin
Evrusvæðið
Bretland
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
202320222021202020192018201720162015
Norðurlönd
Önnur lönd
Helstu viðskiptalönd
Heimildir: Refinitiv Datastream, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-11
Alþjóðleg verðbólga
Janúar 2016 - október 2020
12 mánaða breyting (%)
Bandaríkin
Evrusvæðið
Bretland
Viðskiptalönd Íslands
-1
0
1
2
3
4
20202019201820172016