Peningamál - 18.11.2020, Blaðsíða 44

RAMMAGREINAR
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
2
0
•
4
44

Aðgerðir vegna COVID­19­farsóttarinnar
COVID-19-farsóttin hefur haft veruleg áhrif á efnahagsumsvif
og fjárhag ríkis og sveitarfélaga. Eins og rakið er í rammagrein 2
í Peningamálum 2020/2 hafa stjórnvöld gripið til margvíslegra
aðgerða til að milda áfallið fyrir þau heimili og fyrirtæki sem eru
hvað mest berskjölduð fyrir áhrifum farsóttarinnar og til að vernda
störf og fyrirtæki.
Í töflum 6 og 7 má sjá uppfært yfirlit yfir þær mótvægis-
aðgerðir sem ríkisstjórnin hyggst grípa til á árunum 2020 og 2021
vegna farsóttarinnar og áhrif þeirra á rekstrarafkomu ríkissjóðs.
Þar eru meðtaldir tekjufallsstyrkir fyrir þetta ár sem samþykktir
voru í ríkisstjórn 16. október sl. eftir framlagningu frumvarpsins.
Samtals er áætlað að þessar aðgerðir kosti ríkissjóð 174 ma.kr. eða
sem samsvarar um 5 3/4 % af landsframleiðslu ársins 2019. Eins og
sést á mynd 3 er umfang beinna aðgerða minna en að meðaltali
í þróuðum ríkjum en svipað því sem ákveðið hefur verið á hinum
Norðurlöndunum að Finnlandi undanskildu.
Þessu til viðbótar eru ýmsar aðgerðir sem ekki hafa sömu beinu
áhrif á rekstrarafkomu ríkissjóðs þrátt fyrir að efnahags umfang þeirra
geti verið umtalsvert. Það hafa t.d. verið veitt brúar- og stuðningslán
auk víkjandi lána fyrir 23 ma.kr. en ríkissjóður ábyrgist stóran hluta
þessara lána viðskiptabankanna til fyrirtækja. Einnig hafa verið veitt-
ir greiðslufrestir á skattgreiðslum að andvirði 20 ma.kr. auk þess sem
Alþingi samþykkti í júní sl. lög um greiðsluskjól fyrir fyrirtæki í allt að
eitt ár (sjá nánar í rammagrein 2 í Peningamálum 2020/2).
Úrræði Umfang (ma.kr.)
Atvinnuleysisbætur í minnkuðu starfshlutfalli 22
Greiðsla hluta launakostnaðar á uppsagnarfresti 21,1
Flýting framkvæmdaverkefna 17,9
Tekjufallsstyrkir 23,3
Afturfæranlegt tap lögaðila 12
Ýmis félags- og heilbrigðismál 5,4
Náms- og starfsúrræði 5
Aukin VSK-endurgreiðsla vegna viðhalds o.fl. 4,7
Skatttekjur vegna sérstakra útgreiðslna séreignarsparnaðar -4,6
Barnabótaauki 3,1
Markaðsátak innanlands og erlendis 3
Styrkur vegna lokunar 2,5
Endurgreiðsla vegna kvikmyndagerðar 2,1
Framlenging á tekjutengdum atvinnuleysisbótarétti 1,5
Stuðningur við nýsköpun og þróun 1,4
Greiðsla launa í sóttkví 0,3
Niðurfelling gistináttaskatts 0,3
Niðurfelling tollafgreiðslugjalds 0,2
Samtals kostnaður 121,3
Heimild: Fjárlagafrumvarp ársins 2021.
Tafla 6 Aðgerðir í ríkisfjármálum árið 2020 vegna COVID-19
% af VLF
Mynd 3
Beinar aðgerðir í ríkisfjármálum
vegna COVID-191
1. Aðgerðir sem tilkynnt hafði verið um um miðjan september 2020.
Tímabil aðgerða er breytilegt eftir löndum en rúmast innan áranna
2020-2021.
Heimildir: Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn, fjármála- og efnahagsráðu-
neytið, Seðlabanki Íslands.
0
4
8
12
16
20
Fi
nn
la
nd
Sp
án
n
Be
lg
ía
Té
kk
la
nd
H
ol
la
nd
Sv
is
s
Ít
al
ía
Fr
ak
kl
an
d
Sv
íþ
jó
ð
N
or
eg
ur
Ís
la
nd
D
an
m
ör
k
Þý
sk
al
an
d
Br
et
la
nd
Þr
óu
ð
rík
i
Ja
pa
n
Ba
nd
ar
ík
in
K
an
ad
a
Si
ng
ap
úr
N
ýj
a-
Sj
ál
an
d