Fréttablaðið - 21.01.2023, Qupperneq 56

Þótt myndirnar sæki margar
hverjar innblástur sinn og efnivið
í landslag vill Kristján ekki kalla
þær landslagsmyndir og segir það
ekki vera hlutverk listamannsins
að útskýra verkin alla leið.
„Þegar ég geri þessi verk, er ég
meira bara eins og fréttaritari eða
skrásetjari. Mér finnst það vera
áhorfandans að fara inn í verkið og
skoða það og þar af leiðandi hugsa
svolítið um það sem verkið er að
segja og fara inn í innihaldið,“ segir
hann.
Pantaði sér loftstein
Að sögn Kristjáns eiga verk hans
það sameiginlegt að fjalla um tilvist
mannsins í víðu samhengi en verkin
takmarkast þó ekki bara við jörðina
heldur eru einnig um himintunglin.
Eitt verkið vann Kristján nefnilega
upp úr broti af loftsteininum Tam-
dakht H5, sem féll til jarðar í des-
ember 2008 í Marokkó, sem hann
pantaði sérstaklega og vann lit úr.
„Ég held að við þurfum að skoða
þetta í svolítið stærra samhengi
en þessa agnarlitlu kúlu sem við
búum á. Það sem er líka áhugavert
er að það hafa fundist efnahvörf í
loftsteinum sem eru þau sömu og
eru í lífinu á jörðinni. Það eru get-
gátur um það að líf á jörðinni hafi
kviknað vegna utanaðkomandi efna
sem hafa hugsanlega komið hingað
með loftsteinum. Þá getum við sagt
að það sé ekki fráleitt að draga þá
ályktun að við séum geimverur,“
segir Kristján og hlær.
Vildi íslenskt postulín
Á sýningu Kristjáns er einnig að
finna tvö verk sem hann tileinkar
Júlíönu Maríu sem var drottning
Danmerkur á seinni hluta 18. aldar
„Hún stofnaði konunglegu postu-
línsverksmiðjuna sem heitir í dag
Royal Copenhagen. Á þessum tíma
um 1775 þá komu Danir hingað
og nálguðust hér íslenskt postulín
sem þeir fundu uppi á Bleikjuholti
á Ströndum. Þeir f luttu þetta efni
á skipi til Danmerkur til að athuga
hvort það væri hægt að nota það í
postulínsgerð í þessari nýju verk-
smiðju.“
Danir höfðu nefnilega sjálfir ekk-
ert postulín en hið íslenska postulín
kom þeim þó ekki að notum því það
glataðist í heimferðinni.
„Það vildi ekki betur til en að
skipið lenti í einhverju óveðri og allt
postulínið fór í hafið. Þannig að það
varð ekkert úr því að íslenskt postu-
lín yrði notað í þessari verksmiðju.
Ég tók mig til og varð mér úti um
þetta sama postulín og er búinn
að búa til verk tileinkað þessari
drottningu, annars vegar er það
kaffikanna fyrir Júlíönu Maríu og
hins vegar undirskál,“ segir Krist-
ján.
Á verkunum má sjá útlínur
íslenskra blóma sem vísa í skreyt-
ingar eins og eru gjarnan á postu-
línsmunum.
Hendir hinum verkunum
Kristján ferðast víða til að sækja
sér efnivið í verk sín en ekki er
alltaf hlaupið að því að verða sér
úti um efni, til dæmis eru tvö verk á
sýningunni gerð með annars vegar
steinefni frá Betlehem og hins vegar
jarðvegi frá musterishæðinni í Jerú-
salem.
Ertu lengi að vinna hvert verk?
„Það getur verið, já. Efnið getur
verið á vinnustofunni í nokkur ár
þangað til ég vinn verkin. Ef mér
tekst að gera ásættanleg verk geri ég
stundum fleiri en eitt verk þangað
til ég er ánægður og þá hendi ég yfir-
leitt hinum eða farga þeim. Þetta
er svolítið þannig vinnulag sem ég
nota.“ n
Þó að
verkin séu
efniskennd
þá fjalla ég
í raun og
veru ekki
um efnið
heldur
frekar það
sem er
handan
við efnið.
tsh@frettabladid.is
Sýningunni Geómetríu í Gerðar-
safni lýkur á sunnudag og verða því
haldnar tvær leiðsagnir um sýn-
inguna nú um helgina. Á laugardag
klukkan 14 ræðir Loji Höskuldsson
myndlistarmaður og áhugamaður
um módernískan arkitektúr um hús
Sigvalda Tordarsonar í tengslum við
sýninguna. Á sunnudag klukkan 2
munu svo Brynja Sveinsdóttir og
Cecilie Gaihede sýningarstjórar
leiða gesti um sýninguna á síðasta
sýningardegi.
Geómetría var opnuð í Gerðar-
safni síðasta haust en um er að
ræða yfirlitssýningu á verkum 22
listamanna sem voru í forsvari list-
hreyfingarinnar geómetríu á sjötta
áratug síðustu aldar.
„Geómetría spratt úr tilrauna-
mennsku og framsæknum hug-
myndum um eðli og möguleika
listarinnar. Hreyfingin kom sem
loftsteinn inn í íslenskt menning-
arlíf í upphafi sjötta áratugarins og
olli straumhvörfum í listalífi þjóð-
arinnar. Hreyfingin var andsvar við
ríkjandi fagurfræði þar sem leitast
var við að finna nýjar leiðir til sköp-
unar og tjáningar. Geómetrían var
ekki einangruð myndlistarstefna
heldur nýtt viðmót, túlkun og tján-
ing á samtímanum þar sem mynd-
listin flæddi út fyrir rammann, sam-
runi listgreina var mögulegur og
borgin var vettvangur menningar,“
segir í sýningartexta Gerðarsafns.
L i s t a me n n s ý n i ng a r i n n a r
eru Ásgerður Búadóttir, Bene-
dikt Gunnarsson, Eiríkur Smith,
Eyborg Guðmundsdóttir, Gerður
Helgadóttir, Guðmunda Andrés-
dóttir, Guðmundur Benediktsson,
Hafsteinn Austmann, Hjörleifur
Sigurðsson, Hörður Ágústsson,
Karl Kvaran, Kjartan Guðjónsson,
Kristín Jónsdóttir frá Munkaþverá,
Málfríður Konráðsdóttir, Nína
Tryggvadóttir, Skarphéðinn Har-
aldsson, Svavar Guðnason, Sverrir
Haraldsson, Vala Enard Hafstað,
Valtýr Pétursson og Þorvaldur
Skúlason.
Aðgangur að leiðsögnunum er
ókeypis og öll eru velkomin. n
Síðasta sýningarhelgi Geómetríu í Gerðarsafni
Cecilie Gaihede og Brynja Sveinsdóttir, sýningarstjórar Geómetríu, munu
leiða gesti um sýninguna á síðasta sýningardegi. Fréttablaðið/anton brink
Kristján Steingrímur sankar
að sér jarðefnum og stein-
efnum víðs vegar að úr heim-
inum til að vinna málverk.
Eitt verkanna á nýrri sýningu
hans í BERG Contemporary er
gert úr loftsteini.
Listamaðurinn Kristján Steingrímur
opnar sýninguna Héðan og þaðan í
galleríinu BERG Contemporary í
dag, laugardag. Sýningin saman-
stendur af málverkum sem Kristján
vinnur úr náttúrulegum efnum sem
hann sankar að sér víða úr heim-
inum.
„Ég nota jarðefni og steinefni,
sem ég sæki á mismunandi staði
á jörðinni og vinn úr þeim liti. Ég
myl þá niður í litaduft og blanda í
þá bindiefni, annaðhvort línolíu
eða akrýl. Þetta er í sjálfu sér þekkt
aðferð, gömul og ný, við að búa til liti
og málningu. Nema að ég sæki þá á
staði sem ég heimsæki og eru að ein-
hverju leyti manninum mikilvægir
og hafa þar af leiðandi skírskotun,“
segir Kristján.
Handan við efnið
Um er að ræða bæði staði á Íslandi
og erlendis og sækja málverk Krist-
jáns gjarnan nöfn sín frá þessum
stöðum en þau heita nöfnum á borð
við Námaskarð, Seyðishólar, Sól-
heimajökull, Rauðisandur, Betle-
hem, Carmel, Omaha Beach, Sienna
og Bordeux.
„Þó að verkin séu efniskennd þá
fjalla ég í raun og veru ekki um efnið
heldur frekar það sem er handan við
efnið,“ segir Kristján.
Beðinn um að nefna dæmi um
staði sem hann hefur heimsótt
bendir Kristján á tvö verk sem hanga
í sýningarsal BERG Contemporary.
„Hér eru tvö verk, annars vegar
verk sem heitir Undan jökli og er
gert úr steinefni frá rótum Sólheima-
jökuls. Þetta eru steinefni sem hafa
nýlega komið fram og enginn hefur
séð áður. Þetta er þar af leiðandi
náttúrlega svolítið tilvísun í hvað er
að gerast með loftslagsbreytingar.
Hér er verk sem ég kalla Hyldýpið
bláa og er í raun og veru steinar úr
Drekkingarhyl á Þingvöllum. Þetta
fjallar um konurnar sem var drekkt
á Þingvöllum og hversu rugluð
mannskepnan getur verið,“ segir
hann.
Eins og fréttaritari
Við fyrstu sýn gætu þetta virst vera
abstraktmyndir en það eru vísanir í
þeim, ekki satt?
„Það eru vísanir í flestöllum verk-
unum mínum. Ég nota tiltölulega
einfalda myndræna framsetningu.
Ýmist tvískipt form, lóðrétt eða
lárétt. Kannski vegna þess að ég vil
ekki flækja málin, ég er ekki að leita
að formum, ég vil frekar nýta mér og
nota form til að koma innihaldinu
til skila.“
Tilvist mannsins í víðu samhengi
Kristján Steingrímur fyrir framan nokkur verk sín á sýningunni Héðan og þaðan í BERG Contemporary. Fréttablaðið/Valli
Kristján ferðast víða um heim til að
sækja sér efnivið í verk sín.
Þorvaldur S.
Helgason
tsh
@frettabladid.is
32 menning FRÉTTABLAÐIÐ 21. jAnúAR 2023
LAUgARDAgUR