Veiðimaðurinn - 01.04.1987, Blaðsíða 35

Sá fískstofn sem byggir ákveðinn stað,
er sá sem er best fallinn til þess að búa ná-
kvæmlega þar og ekki annars staðar.
Gerðar hafa verið rannsóknir (rafdrátt-
ur á próteinum) sem sýna að þessi munur
hefur erfðafræðilegan bakhjarl.
Utreikningar á niðurstöðum sem feng-
ist hafa sýna að blöndun stofna í náttúr-
unni er mjög lítil, annars væri munurinn
ekki fyrir hendi.
Stærðargráða þeirrar blöndunar sem
má eiga sér stað án þess að mörk stofna
þurrkist út er ótrúlega lítil.
Erlendar athuganir hafa sýnt að laxar
villast ca. 2%. Það þýðir að af 1000 fískum
sem veiðast í ákveðinni á, séu 20 flækingar
úr öðrum ám. Þó þeir séu á svona þvælingi
er ekki þar með sagt að þeir hrygni, því út-
reikningar sýna að hin raunverulega erfða-
blöndun geti ekki verið meiri en 0,04% á
ári (1/2500). Merkingar á náttúrulegum
gönguseiðum í Elliðaánum benda til þess
að ratvísi laxins sé afar nákvæm. Af u.þ.b.
3500 seiðum sem merkt hafa verið, hafa
um 300 fundist aftur sem fullorðnir laxar,
allir í Elliðaánum, enginn annars staðar.
Það er hin nákvæma ratvísi sem gegnir
lykilhlutverki í að halda stofnunum hrein-
um!
Það er ekki bara að stofnar séu mismun-
andi milli áa. Sýnt hefur verið fram á að
innan einnar og sömu árinnar geta verið
fleiri en einn stofn. Nýlega kom út grein
þar sem sýnt er fram á að í Altaánni í
Noregi séu a.m.k. þrír stofnar (Heggberg-
et, T.G. o.fl., 1986). Höfundar greinarinn-
ar enda hana svona:
„Þar til menn skilja afleiðingar hugsan-
legrar blöndunar að fullu ættu menn að
reyna að sleppa seiðum á þá staði í ánni þar
sem foreldrar þeirra voru teknir.“
Ahrif innblöndunar í stofninn fara eftir
því hversu mikill munur er á skyldleika
stofnanna sem blandað er saman og um-
fangi blöndunarinnar. Með umfangi eða
styrk blöndunarinnar er bæði átt við fjölda
fiska og þann tíma sem blöndunin stendur.
Sýnt hefur verið fram á að skyldleika-
munur vex með landfræðilegri fjarlægð að
öðrum þáttum óbreyttum, m.ö.o. því fjar-
lægari sem ókunni stofninn er, þeim mun
meiri hætta stafar af honum fyrir heima-
stofninn.
Af framansögðu ætti að vera ljóst að
blöndun laxastofna er óæskileg og hættu-
leg ef við ætlum okkur að halda þeim eins
og þeir eru núna.
Þarf því ekki að hafa mörg orð um ný-
veitt leyfi stjórnvalda til innflutnings á
norskum laxahrognum. Þó það heiti svo að
þau séu í sóttkví og bannað sé að flytja þau
milli staða, vita allir hvað mikið hald er í
slíku þegar fram í sækir.
Mín skoðun á flutningi laxfíska milli
vatnakerfa er þessi:
- Flutningur milli nálægra áa er óhepp-
ilegur.
- Flutningur milli landshluta er hættu-
legur.
- Flutningur milli landa er skemmdar-
verk.
Af ásettu ráði hef ég enn ekki minnst
neitt á sjúkdóma. Astæðan er sú, að alltaf
þegar verið er að meta áhættu af fiskflutn-
ingum, hvort sem um er að ræða hrogn eða
lifandi físk, eru sjúkdómafræðileg rök lögð
til grundvallar. Ekkert er minnst á stofn-
einkenni eða erfðafræði.
Þó eru þetta nátengdir þættir, því fískar
hafa visst erfðabundið mótstöðuafl gegn
sjúkdómum sem ríkja í þeirra eigin um-
hverfi. Séu þeir fluttir annað, eru þeir
varnarlitlir fyrir þeim sjúkdómum sem eru
VEIÐIMAÐURINN
31