Veiðimaðurinn - 01.04.1987, Blaðsíða 38

í framtíðinni reikna ég með að verulega
muni draga úr kaupum á villtum klaklaxi,
eftir því sem eldi á matfiski og hafbeit
eykst. Stefnt verður að því að kynbæta lax
til eldis við mismunandi aðstæður og
ádráttur fyrir villtan klaklax verður þá
fyrst og fremst til að fullnægja þörfum fyrir
ræktunarstarf í ánum sjálfum.
En nú skulum við snúa okkur aftur að
efni þessa erindis. Hver eru áhrif klakfisk-
töku úr ánum á laxastofna þar? I því sam-
bandi er það einkum þrennt sem menn
óttast (ég ætla ekki að ræða neitt um önnur
óbein vandamál, t.d. stofnablöndun, dreif-
ingu sjúkdóma o.þ.h.).
1. Minnkandi stórlaxagengd
Með því að taka laxinn myndi laxgengd
næstu árin minnka, þar eð laxar koma
oft til hrygningar.
2. Eyðilegging veiðistaða
Oftast er auðveldast að ná laxi á örfáum
stöðum í ánni og því sé hætta á að með
ádrætti sé verið að eyðileggja ákveðna
veiðistaði í ánni. Orsakir þessa sé að
fínna í liðum 1 og 3.
3. Ofveiði
Menn óttast að hrygningarstofninn sé
svo lítill á haustin að hrygning yrði ónóg
í ánum, þær myndu því ala upp færri
laxaseiði og gefa af sér færri laxa en ella
yrði.
Þessu til viðbótar koma ýmis etísk sjón-
armið fram, t.d. að það sé ekki virðingu
þessa göfuga físks samboðið að vera tek-
inn í net, það sé „ómannúðlegt“, og þar
fram eftir götunum. Slík viðhorf grund-
vallast á trú manna og lífsviðhorfi, og ég
mun ekki ræða þau nánar hér, enda gætu
flestir ykkar gert því efni betri skil. Eg vona
þó að þið munið sjá það í erindi mínu, að
þegar við mælum með ádrætti, er ekki ver-
34
ið að hvetja til stjórnlausrar slátrunar á
laxi. Adráttur er ein af mörgum aðferðum
sem við viljum nota til að tryggja sem best
áframhaldandi vöxt og viðgang stofnsins.
Hversu stór hluti stofnsins hrygnir
oftar en einu sinni?
Atlantshafslaxinn er í raun óskyldur
hinum eiginlegu löxum, eða Kyrrahafs-
löxunum, og telst í ættkvísl með urriðum.
Tegundir urriðaættkvíslarinnar geta
hrygnt oftar en einu sinni, en slíkt er þó
mun óalgengara hjá laxi en urriða. Þegar
lax hrygnir, eyðast hreisturplötur hans,
sérstaklega á hliðunum, og komist hann
aftur til sjávar og nærist að hrygningu lok-
inni, ber mynstur í hreistri hans þess glögg
merki.
Athuganir hérlendis benda til að hlut-
fall laxa í göngu, sem koma öðru sinni til
hrygningar, sé breytilegt á milli áa og einn-
ig á milli ára. Það er mjög óalgengt að slík-
ir laxar séu meira en 10% göngunnar og
hrein undantekning ef það finnst lax sem
er að koma þriðja sinni. I Miðf)arðará t.d.
er þetta hlutfall mun lægra, eins og sjá má
í töflu 1, eða frá 0% upp í 3%, og að meðal-
tali innan við 1%.
Langstærsti hluti göngunnar hverju
sinni eru laxar að koma í fyrsta skipti til
hrygningar. Líkur þess að þeir komi aftur
einu eða tveimur árum seinna eru litlar.
Tafla 1. Hlutfall laxa, sem gengu í Miðfjarðará
1982-1986, að koma öðru sinni til hrygningar.
Ár Fjöldi sýna Áður hrygnt Fjöldi %
1982 47 0 0,0
1983 91 1 0,9
1984 64 2 3,1
1985 318 1 0,3
1986 384 3 0,8
Samtals 904 7 0,8%
VEIÐIMAÐURINN