Veiðimaðurinn - 01.04.1987, Blaðsíða 41

ur um það hafí verið allt frá 1975, og ansi
fjörugar á stundum. Þar sýnist sitt hverj-
um (Árni Isaksson 1985, Jón Kristjánsson
og Tumi Tómasson 1981, Tumi Tómas-
son 1979). Það eru allir sammála um að
stórar göngur geta komið undan litlum
göngum (fáum foreldrum) og einnig að
mikil hrygning getur gefið af sér litlar
göngur. Hins vegar er oft deilt um hvort
þarna sé samband á milli eða ekki.
I norðlenskum ám eru nokkuð regluleg-
ar sveiflur í laxgengd, með u.þ.b. 10 árum
á milli toppa, eða um tvö kynslóðabil. Þetta
þýðir í raun að í kjölfar mikillar laxgengdar
fer gengd dvínandi, og öfugt. Það er því
freistandi að álykta, að draga megi úr
sveiflum með því að stjórna veiðum og
auka þær þegar göngur eru tiltölulega
stórar. Hvert sé nákvæmt orsakasamband
þarna, er mikilvægt rannsóknarverkefni.
Þegar litið er til annarra landa, þar sem
Atlantshafslax gengur í ár, sjáum við að
þar eru veiðar stundaðar með fjölbreyttari
veiðiaðferðum og miklu meiri sókn en hér
er gert. Flestir munu þó sammála um að
þar sem laxgengd hefur farið hnignandi,
eða laxi jafnvel útrýmt, hefur fyrst og
fremst verið um að kenna eyðileggingu á
umhverfi hans, t.d. með mengun, fram-
ræslu, stíflum og virkjunum. Það er ein-
ungis þar sem laxinn á í vök að verjast af
þessum sökum að veiðar geta haft slæm
áhrif á stofninn. Því er í flestum tilfellum
ekki til að dreifa hér.
Þegar laxgengd er lítil, hafa þeir laxar
sem veiðast yfirleitt dvalið tiltölulega
lengi í ánum sem seiði. Aðrar athuganir
sýna glöggt að þéttleiki seiða hefur mikil
áhrif á vöxt og dánartölu þeirra (Tumi
Tómasson, 1979). Tíðarfar hefur einnig
áhrif á þessa þætti. Hóflegur ásetningur
og gott tíðarfar eru því undirstaða góðrar
laxgengdar. I slæmu tíðarfari er æskilegur
ásetningur minni en í góðu tíðarfari. Við
verðum að kanna nánar samspil og áhrif
þessarra þátta til að gera ræktunarstarfið
markvissara og árangursríkara. Ádráttur-
inn í Miðfjarðará er liður í þessu starfi.
I Núpsá var sleppt smáseiðum 1983 á
ólaxgeng svæði. Vorið 1984, þegar afkoma
seiðanna var athuguð, kom í ljós að eftir
því sem ofar dró voru seiðin sem veiddust
smærri, höfðu vaxið minna frá sleppingu.
Þannig voru seiðin á efri stöðunum um
6,4 sm á lengd að meðaltali, en 7,8 sm á
þeim neðstu. Þarna var líklegast um að
ræða minni hita þegar ofar dró (áhrif tíð-
arfars), þó einnig virtist sleppingin hafa
verið þéttari framfrá. I f]ölda athugana
höfum við dæmi um betri vöxt seiða því
neðar sem við förum í árnar.
Sumarið 1986 var aftur sleppt smáseið-
Tafla 4. Niðurstöður rafveiða á sumargömlum laxaseiðum á ólaxgengum hluta Núpsár, í ágúst 1986, sjö
vikum eftir sleppingu.
Áætluð
Fjöldi Meðal- Áætluð Áætl. Dánar- meðalþyngd
sýna lengd (mm) slepp. þéttl. tala einstakl. (g)
Staður 1 20 62 56 47 16% 1,27
Staður 2 23 66 64 53 17% 1,44
Staður 3 22 70 56 51 10% 1,72
Staður 4 21 66 72 49 32% 1,44
VEIÐIMAÐURINN 37