Veiðimaðurinn - 01.04.1987, Blaðsíða 39

Það er því ekki hægt á þessum grundvelli
að byggja upp stórar göngur með friðunar-
aðgerðum.
Út frá þessum atriðum getum við síðan
ákveðið hvort óhætt sé að leyfa ádrátt,
hvort hann sé til skaða eða e.t.v. til bóta.
Áhrif á einstaka veiðistaði
Oft hefur heyrst að veiðistaðir hafí verið
eyðilagðir með ádrætti. Þess eru mörg
dæmi að dregið hafi verið á sömu staði um
langt árabil, án þess að veiði þar hafi sveifl-
ast á aðra lund en á öðrum stöðum. Adrátt-
ur var ein helsta veiðiaðferðin um langt
árabil í mörgum ám eins og nöfn ýmissa
veiðistaða bera með sér (t.d. Langidrátt-
ur).
Eins þekkjast mörg dæmi þess að staðir
sem hafa gefíð vel hafí gjörsamlega brugð-
ist um lengri eða skemmri tíma, þótt aldrei
hafí verið dregið þar á.
Flest bendir til að aðrir þættir en veiði
skipti sköpum um það hvort lax stoppi og
taki á einum stað fremur en öðrum. Árnar
eru sífellt að breytast. Mér þykir mun lík-
legra að breytingar á hyljunum sjálfum
skipti meira máli í þessu sambandi en saga
veiðanna í þeim. Oft hefur tekist að búa
til nýja veiðistaði þar sem engir voru áður.
Þetta leiðir þá til að færri laxar dveljast á
gömlu veiðistöðunum. Tæpast væri mögu-
legt að búa til nýja veiðistaði ef allir laxar
sem í árnar gengu hefðu ákveðið heimilis-
fang.
Er hætta á að hrygningarstofninn
verði of lítill?
Til að geta gert okkur grein fyrir því
hvort gengið sé of nærri hrygningarstofn-
inum með ádrætti á haustin verðum við að
taka tillit til eftirfarandi þátta.
1. Hversu stór þarf hrygningarstofninn
að vera?
2. Hversu stór er gangan, og hvaða
hlutfall er veitt á venjulegum veiði-
tíma.
Æskileg stærð hrygningarstofnsins
Hér á landi hefur enn ekki verið kannað
til hlítar hver sé heppileg stærð hrygning-
arstofns. Þetta fer eftir ýmsu. Ef vaxtar-
hraði er góður og seiðin dvelja stuttan tíma
í ánum (2-3 ár) má hrygningarstofninn
vera stærri en þegar seiðin dveljast lengur
í ánum (4-5 ár). I þessu sambandi er al-
gengt að miðað sé við 3-0,5 hrogn/m2
(Symons, 1979).
Vaxtarhraði seiða er misjafn innan og
milli áa og milli ára, og ræðst m.a. af botn-
gerð, frjósemi vatnsins, hitafari og seiða-
þéttleika. Kalt tíðarfar eða mikill seiða-
þéttleiki eitt árið verður til þess að draga
úr vexti seiðanna, lengja ferskvatnsdvöl
þeirra og því minnka þann fjölda hrygna
sem má æxlast næstu árin til að uppeldis-
skilyrði haldist sem best.
Hrogn í íslenskum laxi eru fremur smá,
og má ætla að úr hverri hrygnu fáist um
1600-1800 hrogn/kg. Miðað við 1 hrogn
/m2 þyrfti því þrjár 10 punda hrygnur á
hvern km í 30 m breiðri á.
Hvað er veiðiálagið í íslenskum ám?
En hvað skyldi nú vera veitt mikið af
laxi á stöngina, og hve hátt má ætla að það
hlutfall sé af heildargöngunni? Þór Guð-
jónsson (1986) hefur nýlega tekið saman
Tafla 2. Veiðiálag í nokkrum íslenskum ám (Þór
Guðjónsson, 1986).
Lengd Veiðiálag %
Á athugana Lágmark Hámark Meðaltal
Ölfusá-Hvítá 12 ár 25 70 51
Elliðaár 32 ár 23 58 35
Úlfarsá 6 ár 14 46 29
Norðurá 13 ár 11 82 25
Blanda 4 ár 55 82 68
VEIÐIMAÐURINN
35