Arkitektúr og skipulag - 01.03.1989, Page 49

Hótel Reykjavík í Austurstræti 12 var byggt árið 1905 en brann 1915. Til vinstri eru dymar ofan í kjallarann en þar var eina
vínveitingaakrá bæjarins eftir að góðtemplarar keyptu Hótel ísland.
Ölið
Ný Carlsberg
fæst hjer eptir keypt í verzlun
Ejrþórs Folixsonar.
Biðjið um Rahbeks Allé
bjórinn.
Með þessum skýringarmiða á
flöskunum er einungis hið á-
gæta öl frá bjórgjörðahúsinu
í Kahbeks Allé; munið eptir að biðja um
það, eí þið viljið drekka gott öi. Það er
þar að auki ótrúlega ódýrt, lijer á hótel-
unum í Reykjavik einungis 0,20 ‘/, tí.;
munið að biðja um Kahbcks Allé bjórinn,
og gælið að þvi, að á tappanum sje brennt
nafnið
W. Ó. llreiðljiiið,
105 Koykjnvik.
nafn vegna þess, að þar væri sérstaklega óþrifalegt, heldur mun það
fremur hafa verið fundið upp til þess að smána gesti þá sem þangað
sóttu. Stofa þessi var eins konar bar. Hátt borð í brjósthæð var í innri
hlið stofunnar og við það drukku menn standandi það sem þeir keyptu.
Þama var mest drukkið brenni vín og aðrir sterkir drykkir, og voru þeir
mældir í glerstaupum og blikkmálum, sem tóku hálfpela eða kvartpela.
Meðfram borðinu að innanverðu var gangrúm fyrir starfsfólkið, sem
bar veitingar til gestanna f báðum þessum stofum. Við þil, bak við
ganginn, var lágur skápur fy rir glös og bakka en ofan á skápnum voru
á stokkum fjórir haglega smíðaðir og lakkbornir kútar úr ljósri eik
með svörtum gjörðum. A botnum kútanna, sem fram sneru, voru
koparkranar, og fyrir ofan þá málað nafn þess áfengis sem í þeim var:
Brennivín, Cognac, Romm, Whisky.
Því ber ekki að neita að oft var nokkuð sukksamt í Stíunni, einkum um
vertíðarlokin, enda sóttu þangað aðallega innlendir og erlendir sjómenn
og svo þeirbæjarmenn sem taldir voru engir hófsmenn í áfengisnautn.
Sjaldan kom þó til verulegra óspekta eða slagsmála innan dyra því að
venjulega barst leikurinn fljótlega út í Aðalstræti enda betra svigrúm
til slíkra athafna þar...
Þá skal talin þriðja stofan, sem var í norðurenda byggingarinnar, á
homi Aðalstrætis og Austurstrætis. Stofa þessi varkölluð Káetan, en
nafnið var dregið af því að þama sátu oft að drykkju, auk bæjarmanna,
skipstjórarog stýrimenn af erlendum skipum. í Káetunni varaðallega
drukkið vín, heitt Toddy og Gamle Carlsberg. - Gestir í Káetunni voru
yfirleitt prúðir og kátir karlar.
Naumast sóst fró ö&rum enda „Stíunnar" til hins. Eins
og sjá má af þessari lýsingu var þetta mikil og fjölskrúðug krá þó að
stéttum væri þar vandlega skipt niður eftir virðingarstiga.
Skútusjómenn sóttu mikið Svínastíuna og einkum var mikið drukkið
á lokadaginn. Til er lýsing eftir Geir Sigurðsson skipstjóra á drykkju
í Svínastíunni á þeim degi. Hann segir:
„Við Aðalstræti var hin óæðri stofa í húsinu, svo kölluð „Svínastía”,
og var þar nokkurs konar „bar” með háu skenkiborði, er náði þvert yfir
stofuna, og drukku menn brennivín úr hálf- og heilpelamálum við
borðið og sumir keyptu öl til þess að blanda með. Tveir bekkir voru
fyrir utan borðið og hvfldu menn sig þar til skiptis.
Maðurinn sem stóð fyrir sölunni er enn á lífi og skýrir hann svo frá að
brennivínstunna hafi verið sett á stokk um morguninn og tvær fötur
hafi svo verið fylltar með brennivíni, dýfði hann svo málunum niður
í fötumar og fyllti þau jáfnóðum og drukkið var og drakk svo hvereins
og hann vildi.
Þangað fóru lögreglumenn oft til að leita að drykkjumönnum er höfðu
lent í áflogum. Þangað komu oft Þórður alamala, hinn mikli
burðarmaður, sem miklar sögur fóru af, og Sigurður „Skjóni” er var
talinn mikill glímumaður. Brá hann oft á leik á gólfinu og bauð
mönnum út í eina bröndótta, en fáir urðu til þess að þreyta við hann,
því hann var hjólliðugur og ekki árennilegur, ef hann hafði bragðað
vín, en gólfið var líka ekki sem best fallið fyrir glímuvöll og heldur illa
útlítandi...
I vesturenda hússins í stofu er vissi út að Austurstræti niðri var
herbergi, er nefnt var Káeta, og var þar setið fast af ýmsum borgurum,
verslunarmönnum og stúdentum og var þar helst drukkið öl, það var
gamli Carlsberg og ný-Carlsberg, og koníak.
I miðju húsinu fyrir austan innganginn, er var við Austurstræti, var
veitingasalurinn... I miðjum salnum var knattleiksborð og var það
mikiðnotað. Þarvar Bjarni frá Vogi tíðurspilari ogreykti þá vindilinn
sinn. Hópuðust menn í salinn, er leið á daginn, og fengu þar öl og
toddy, sátu til og frá og ræddu saman. Ekki fengu sjómenn inngöngu
í salinn.”
Þorfinnur Kristjánsson prentari hefur lýst Svínastíunni eins og hún
leit út á fyrstu árum aldarinnar. Hann segir:
„Stían” var ekki stór, það var„diskur” yfir þvert herbergið,»»
47
ARKITEKTUR OG SKIPULAG