Arkitektúr og skipulag - 01.03.1989, Blaðsíða 63

og skiptir t.d. lengd innri gatna miklu máli í því sambandi.
Ef þéttleikinn í íbúðahverfum er 8 íbúðir á ha verður kostnaður á fbúð
um 1.6 milljón krónur en lækkar um helming, niður í 800 þúsund, ef
þéttleikinn er 16 íbúðir á ha. Auk þessa breytilega kostnaðar eftir
þéttleika áætlaði Þórarinn að fastur kostnaður við uppbyggingu
þjónustustofnana væri um 130 þúsund krónur á íbúð, á núverði
tæplega 500 þúsund krónur, sem án efa er ekki ofmetið. í ársbyrjun
1989 var gatnagerðargjald íReykjavík af 200 m2 einbýlishúsi 1.200
þúsund og 170 m2 raðhúsi 650 þúsund (Mynd 9).
Þéttleiki byggðar hefur bein áhrif á gönguvegalengd til
hverfamiðstöðva. Ef miðað er við 300 m loftlínu (400 m göngufjarlægð)
og 12 íbúðir á ha eru aðeins um 1.200 íbúar innan þeirra
viðmiðunarmarka, sem eru nokkuð undir þeirri viðmiðun sem
kaupmenn vilja helst hafa sem grundvöll fyrir matvöruverslun í
úthverfi, þ.e. ekki færri en 2000 manns. Þéttari byggð, t.d. 25 íbúðir
á ha, eins og t.d. í Neðra-Breiðholti, gefur aftur á móti 2.500 manns
innan við 400 m göngufjarlægð frá hverfamiðstöð.
Þétt lágbyggð — dönsk tilraun.
I Danmörku hefur aðallega verið skipulögð og byggð tiltölulega þétt
sérbýlishúsabyggð seinustu tvo áratugina. Hærri blokkabyggð er að
mestu úr sögunni.
Helstu kostina við þétta lágbyggð (smáíbúðabyggð) telja Danir vera:
1) Spamað á landi og kostnað við vegi, stíga o.fl. þjónustuþætti.
2) Möguleika á samkennd og samskiptum milli nágranna.
3) Allar fjölskyldur fá einkagarð (þótt lítill sé).
4) Skjólmyndun góð.
5) Heilsteypt yfirbragð.
Rannsóknastofnun byggingariðnaðarins í Danmörku (SBI) stóð fyrir
tilraun með þétta lágbyggð árið 1984, þar sem reynt er að sameina
kosti þéttbyggðra danskra smábæja (landsbyer) frá fyrstu áratugum
aldarinnar og einbýlishúsabyggðar frá eftirstríðsárunum. Gerð er
tilraun með 6 mismunandi þyrpingar eða hverfahluta á 12 ha svæði
(Mynd 9).
Miðað var við að allt svæðið rúmi 200—225 íbúðir (17—19 íbúðir
áha). Þéttleikinn er frá 15 upp í 30 íbúðir á ha í einstökum hverfahlutum.
Stærstu lóðirnarvor um400—550m2ogþærminnstu 150—250 m2.
í hverjum hverfahluta er miðað við eitt sameiginlegt leiksvæði (15—
25% af landinu) og „hverfishús” í tengslum við það. Eins er miðað
við eitt 50 m2 smábarnaleiksvæði fyrir 15—20 hús. Miðað er við að
ekki verði lengraen 50 m að næsta smábarnaleiksvæði frá neinu húsi.
(Tafla 3).
Mjðað er við 2 bflastæði á íbúð auk gestastæða. f þéttbyggðustu
hverfahlutunum (IV og V) eru engin bflastæði á lóð (10—12 bflastæði
saman við húsagötur). Aðeins í hverfahluta I eru tvö bflastæði á lóð.
í dreifbyggðari hverfishlutanum eru eingöngu 1 til 1 1/2 hæðar
einbýlishús, en eftir því sem byggðin þéttist verða par- og raðhús
algengari og nokkur hluti byggðarinnar verður 2 til 2 1/2 hæða. Húsin
eru á stærðarbilinu 130 til 180 m2. Heildarkostnaðuráhverjalóð var
á bilinu 1.200 þúsund til 1.400 þúsund í hverfahluta I og 900 þúsund
til 1.100 þúsund í hverfahluta VI. Þessu byggðaformi svipar nokkuð
til Smáíbúðahverfisins í Reykjavík sem byggt var á sjötta áratugnum,
- er ekki tímabært að gera tilraun með annað smáíbúðahverfi hér á
landi?
Stjórn nýtingarmála - Aðalskipulag Reykjavíkur 1984
- 3004. í nýja aðalskipulaginu fyrir Reykjavík er í fyrsta skipti
mörkuð landnýtingarstefna fyrir öll hverfi borgarinnar. Miðað er við
reitanýtingu, þ.e. hlutfallið milli heildargólfflatar og flatarmáls
Tafla 3
Þétt-lágbyggð: Sex kostir (dönsk tilraun)
Hverfahluti Þéttleiki Hlutfall Hlutfall Hlutfall I.óðastærð Lóðanýting
íbúðir ha lóða vega-stíga opinna svæða m2 I Ihámarkl
% % %
I 13-14 67 18 15 400-500 0,35
II 15-16 60 18 22 350-400 0,4
III 17-18 57 20 23 250-350 0,45
IV 19-20 54 21 25 250-300 0,5
V 28-29 52 27 21 150-250 0,6
VI 22-23 60 19 21 200-300 0,5
ARKITEKTUR OG SKIPULAG
61