Arkitektúr og skipulag - 01.09.1990, Side 16

SKYNJUN
Til þess aö barn nái aö skilja eöli
hlutar, hvort hann er óbreytanlegur
eöa breytilegur og þá hvernig, þarf sjón og
skilningur þess að fá alla þá uppörvun sem
unnt er að veita. Sjón-þjálfun leiðir einnig til
lifandi og skapandi hugsunar. Hugsunar
sem er í senn hugmyndarík og raunsæ.
(Börn hafa hundrað mál.)
Sjón-þjálfun leiöir elnnig til lifandi og skapandi
hugsunar.
UMHVERFISRÁÐSTEFNA Á ÍSLANDI
1991
Á næsta ári verður haldin hér á landi,
á vegum menntamálaráðuneytisins og
Norðurlandaráðs, ráðstefna um
umhverfisfræðslu. Þetta er ráðstefna í röð
svipaðra á Norðurlöndunum og er haldin
annað hvert ár. Á síðustu ráðstefnu, sem
haldin var í Danmörku, voru 3 þemu af 21
um umhverfismál í þéttbýli. Við ráðstefnu-
lok kom greinilega fram hjá ræðumönnum
að mikilvægt væri að huga nánar að
umhverfismálum þéttbýlis og þá
sérstaklega með tilliti til barna. Á þessari
ráðstefnu gefst tækifæri til að beina sjónum
ráðamanna, almennings og skólakerfisins í
heild að fræðslu um manngert umhverfi.
SKIPULAG
Til að skapa gott manngert umhverfi
þurfa skipulagsforsendur að
vera í lagi. Það eru órjúfanleg tengsl á milli
aðalskipulags, deiliskipulags og
afstöðumyndar lóðar, sem er neðsta þrepið
á skipulagsstiganum. Ef forsendur fyrir
athöfnum og rýmum eru ekki til staðar í
aðalskipulagi, þá er ekki grundvöllur fyrir
þeim í úrlausn á neðsta þrepinu. Hvers
virði er torg án athafna eða stígur sem ekki
leiðir frá einum stað til annars? Það er í
útfærslu hverfisins sem við erum í
beinni snertingu við útfærslu manngerðs
umhverfis. Út frá henni leggjum við mat á
það skipulag sem er til grundvallar.
HVERFIÐ
Það er mikilvægt fyrir okkur að eiga
rætur, að heyra til einhversstaðar, líkt og
Vesturbæingar leggja ríka áherslu á að
þeir komi úr Vesturbænum. Ef við getum
kennt okkur við búsetu okkar erum við í
sátt við umhverfi okkar. í þéttbýli er okkar
nánasta umhverfi hverfið sem við búum í.
Til að vita hvar við heyrum til þarf það að
vera skýrt afmarkað og ekki stærra en svo
að við höfum yfirsýn. Stórar umferðaræðar
og landshættir eru oft notuð til að skipta
þéttbýli í hverfi. Innan þessa ramma, sem
er vettvangur okkar daglega lífs, þurfum
við að hafa samgönguleiðir innan sem út
úr hverfinu, útivistarsvæði, þjónustu og
stofnanir, s.s. skóla, kirkju, leikvelli og
kaupmanninn á horninu, innan
göngufjarlægðar frá íbúðinni.
Eru þér Ijós afmörkun þíns hverfis?
EINKENNI HVERFIS
Byggingarlistin á, með byggingarstíl,
myndun rýmis og innréttingum, ríkan þátt í
að móta einkenni hverfa, sem auðvelda
okkur að þekkja okkar hverfi frá öörum. Til
að byggðin verki ekki framandi í umhverfi
sínu þarf á öllum tímum að taka tillit til
„genius loci”, þ.e anda staðarins, eins og
að fella byggðina að staðsetningu (veður,
útsýni, byggingarhefð) og náttúrulegu
landslagi. Mannlífið í hverfinu er háð
útfærslu þessara þátta. Hvernig fellur
byggðin í þínu hverfi að landinu?
Byggingarlistin á, meö byggingarstíl, myndun
rýmis og innréttingum, ríkan þátt í aö móta einkenni
hverfa.
ATFERLI
Mikilvægt er að við fáum tækifæri til
að fullnægja þörf okkar fyrir félagsleg
tengsl, skuldbundin sem óskuldbundin í
umhverfinu. í bók sinni „Livet mellem
husene” bendir Jan Gehl á þrjá þætti
félagslegs atferlis sem alltaf eiga sér stað í
umhverfinu:
- daglegt og óhjákvæmilegt atferli
- sjálfvalið atferli
- mannleg samskipti
Með daglegu og óhjákvæmilegu atferli er
átt við að fara til og frá vinnu, í skóla,
Þessar athafnir eiga sér einungis staö ef umhverfiö býöur upp á þaö.
14