AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.08.1996, Qupperneq 11

G E S T U R Ó
F E R Ð A Þ J
Þjónusta viö ferðamenn er jafngömul sögu
mannsins, en hér á landi er þetta tiltölulega
ný atvinnugrein. Þessi atvinnugrein er nú aö
slfta barnsskónum, en varla er hægt aö segja
aö hún hafi byrjað aö ráöi fyrr en vel eftir seinni heims-
styrjöld. Þótt á þessari hálfu öld hafi hér óneitanlega átt
sér staö mikilvægar framfarir þá er enn mjög margt ógert
á þessu sviði. í grundvallaratriðum snýst málið um þaö að
bjóöa ferðamönnum upp á áhugaverða lífsreynslu, vörur
og þjónustu á samkeppnisfæru verði og að láta þeim líða
vel frá því þeir koma og þangað til þeir fara. Þetta er samt
langt frá því að vera auðvelt mál og sérstaklega ef við
berum okkur saman við þau lönd sem lengst eru komin á
þessari braut.
Þar reynir á fjölmarga þætti í íslensku samfélagi sem allir
þurfa að vera í góðu lagi, hvar sem er á landinu, allan þann
tíma sem ferðamaðurinn dvelur hér. Á þessu sviði verðum
við að reyna að búa til góða „heildarmynd“ sem í engu má
vera áfátt. Ef vel á að vera má ekkert vera aðfinnsluvert af
því sem búið er að lofa og helst þarf ferðamaðurinn að
fara héðan með ennþá skemmtilegri lífsreynslu en
kynningarbæklingarnir gáfu til kynna. Til þessa þarf
samhæft átak á mjög mörgum sviðum. Eitt af þeim vanda-
málum sem hér er við að etja er að margir sem um þessi
mál fjalla eru sérfræðingar á einhverju ákveðnu sviði, en
ekki fjölfræðingar og því skortir oft nauðsynlega yfirsýn.
Engum blandast hugur um að þetta er mjög mikilvæg
starfsemi sem færir okkur mikilar gjaldeyristekjur. Við hana
starfar það fólk sem hefur hvað mest áhrif á þá mynd sem
útlendingar fá af okkur íslendingum og í þessum skilningi
gegnir það ekki síður mikilvægu hlutverki en hin
raunverulega utanríkisþjónusta. Það er samt talsvert erfitt
að gefa útlendingum raunsanna mynd af landi og þjóð því
ekki má freistast til þess að ýkja svolítið og „færa í stílinn" í
hálfkæringi eins og mörgum er tamt f daglegu lífi.
Ferðamenn vilja líka að hótel sé hótel en ekki svefnálma
fyrir nemendur við einhvern skóla og sama máli gegnir um
aðra aðstöðu. Við gerum engum greiða með því að flokka
ekki gistirými og veitingahús hér á landi samkvæmt ákveðn-
um, viðurkenndum stöðlum eins og nú gerist víðast hvar
L A F S S O N
Ó N U S T A
erlendis. Ef við viljum stuðla að verulegum framförum á
þessu sviði verða ferðamenn að geta treyst því hvergi sé
verið að hlunnfara þá og að þeir geti fengið vörur og
þjónustu á sanngjörnu verði.
Þótt óbyggð íslensk víðátta hafi mikið aðdráttarafl fyrir
erlenda ferðamenn þá skiptir byggt umhverfi á íslandi þá
líka mjög miklu máli. Hvort sem komið verður upp
ákveðnum „mannvirkjabeltum" um miðhálendi íslands, eins
og nú er rætt um, eða ekki, þá er það mikilvægt hvernig
að öllum framkvæmdum er staðið. Alltof oft hafa mannvirki
verið ákveðin og hönnuð af mönnum sem ekki hafa hlotið
neina fagurfræðilega menntun. Hér á landi felur gróður
ekki illa hönnuð og illa staðsett mannvirki eins og í
suðlægari löndum. Það er heldur ekki lengur nóg að geta
veitt þreyttum ferðamönnum eitthvert „húsaskjól" og
einhvern mat til þess að seðja sárasta hungrið. Sá tími er
liðinn. Ferðamenn ættu alls staðar að geta notið vel
hannaðra bygginga og umhverfis sem gert er af manna
höndum, auk stórbrotinnar náttúru landsins. Þessi aðstaða
ætti líka helst að vera mun betri en er í þeim löndum sem
þeir koma frá. Hreina loftið, fjöllin, jöklarnir og vatnið eru
ekki nóg. Hér getum við t.d. mikið lært af frændþjóðum
okkar á Norðurlöndunum og e.t.v. sérstaklega af Finnum.
Góð hönnun er líka mikilvæg landkynning og ber vitni um
það menningarstig sem við erum á. Við eigum nú þegar
það marga góða hönnuði á heimsmælikvarða að okkur
ætti ekki að verða skotaskuld úr því að búa til byggingar,
umhverfi og aðstöðu fyrirferðamenn sem halda merki okkar
ekki síður á lofti en hrein og stórfengleg náttúra landsins.
Þeir ferðamenn sem sækja ísland heim árlega eru nú að
verða jafnmargir og landsmenn allir. Ennþá vitum við alltof
lítið um þessa ferðalanga, óskir þeirra og væntingar í núttð
og framtíð. Án haldgóðrar þekkingar á þessu sviði er
viðbúið að fjárfesting okkar til þess að taka á móti þeim og
gera þeim dvölina hér ánægjulega nýtist ekki sem skyldi.
Þetta er langt frá þvt að vera einfalt mál sem fáeinir
sérfræðingar geta leyst á skrifborðinu sfnu, en með
samvinnu og samstilltu átaki ættum við að geta gert
ferðalög á íslandi á öllum tímum árs að ennþá ánægjulegri
Itfsreynslu en þau eru nú. ■
9