AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.08.1996, Side 35

Glaumbæiarburstirnar.
leg inni í gígnum þar sem hyldýpi er og aðsigling
því hættulaus. Annars staðar á eyjunni eru slíkar
grynningar að hafnarlægi er ómögulegt. Vandamálið
við aðkomuna er að komast upp þverhníptan gíg-
barminn.Til langs tíma var notast við tröppur, yfir fimm
hundruð talsins, og farartækið var múlasni. í dag
eru það kapaldrifnir kláfar sem leysa vandann.
Sléttlendi eyjunnar var lagt undir ræktun og beitiland
fyrir búfénað og eina landsvæðið sem til aflögu var
fyrir byggingar var gígbarmurinn sjálfur, brúnin og
þverhníptur barmurinn. Efnisval og þar með bygging-
arform og litaval er eins í öllum mannvirkjum, hvítir
kalkskúraðir veggir. Hinar hvítkölkuðu byggingar
þorpsins teygja sig eftir gígbarminum líkt og hvítir
snæviþaktir tindar. Kræklóttir stígar og götur vinda
sig eftir barminum milli hvítra húsanna og niður í kletta
gígbarmsins. Dramatískar landfræðilegar aðstæður
og hagnýting lands til ræktunar urðu hér til að virkja
sérkenni staðarins sem á sér engan líka.
Á undanförnum áratug hefur hömlulaus túrismi sett
spor sitt á þennan sérstaka stað. Bátalægið, í skjóli
við gígbarminn, er þakið risastórum farþegaskipum
og léttabátum sem flytja farþegana að og frá kapal-
drifnum kláfunum, sem silast upp gígbarminn með
tilheyrandi hvin frá morgni til kvölds. Á víð og dreif
innan um hin sérstöku húsakynni, sem einkennast
af hvítkölkuðum kúpulþökum, eru nú risin hótelmann-
virki sem raska fyrra samhengi og stinga í stúf við
stærðarhlutföll þeirra bygginga og gatna sem fyrir
eru. Hér er dæmi um umhverfisáhrif óheftrar ferða-
mennsku, sýnileg í öllu sínu veldi.
SVARTSENGI
í íslensku umhverfi finnast nokkur dæmi um heillandi
andstæður mannvirkis og náttúru. í mörgum tilvikum
er um að ræða staói sem orðið hafa til fyrir tilviljun,
fremur en að markmiðið hafi verið að ná fram ákveðn-
um sjónrænum áhrifum. Bláa lónið í Svartsengi er
dæmi um manngerðan ferðamannastað þar sem
magnaðar andstæður sveipa umhverfið dulúð. í
framtíðaráformum um nýja staðsetningu ferðamanna-
aðstöðu hefur nálægðin við orkuverið, hið manngerða
umhverfi, verið stórlega vanmetið. Nábýli þessara
afla: iðandi orkuversins og lónsins, er það, sem um-
fram allt skapar hinn sterka „anda” staðarins. Áform
um nýtt „Blátt lón” munu væntanlega verða prófsteinn
33