AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.1999, Blaðsíða 14

0 5 km
Hugmynd að helstu hjólreiðastígum á höfuðborg-
arsvæðinu. Ein af þeim hugmyndum, sem tekið var
afar vel af sveitarstjórnarmönnum, en litið hefur
orðið af framkvæmdum.
Fossvogi og Kópavogi en uppi á ásunum. Annað
helsta einkenni skipulagstillögu Raavads var
sporbrautin milli Reykjavíkur og Hafnarfjarðar, og
þar með byggð í grennd við þá braut.
Margt hefði að líkindum orðið öðruvísi ef þessar
meginhugmyndir hefðu orðið að veruleika en ekki
að aukin byggð myndi verða að langmestu leyti í
Reykjavík á fyrri hluta aldarinnar og hlaðast á
vestur-austur liggjandi ásana og óbyggt, a.m.k.
lengst af, víða í dölunum, svo sem í Laugardal og
Fossvogsdal.
AÐALSKIPULAG REYKJAVÍKUR
1962 -1983
Mörg ár liðu án þess að uppi væru skoðanir um
svæðisskipulag fyrir höfuðborgina og nágrenni
hennar. Árið 1927 var gert fyrsta aðalskipulag fyrir
Reykjavík, en það byggðist á fyrstu lögum um
skipulag bæja frá árinu 1921. Skipulagið var ein-
skorðað við svæðið innan Hringbrautar, sem nú
eru Hringbraut og Snorrabraut. Þessi rammi entist
í um það bil áratug, eða þangað til farið var að
skipuleggja íbúðarhverfi í Norðurmýrinni austan
Hringbrautarinnar. Á þessum árum hafði einnig
myndast byggð utan hins skipulagða hrings, svo
sem inni í Laugarnesi. Stríðsárin og allt það rót,
sem þeim fylgdi, gerði mönnum mjög erfitt um að
fylgja skipulagi í byggð og dróst að gert yrði aðal-
skipulag fyrir sveitarfélögin á svæðinu fram yfir
miðja öldina. Á þeim tíma höfðu samt sem áður
verið teknar ákvarðanir, sem teljast til stórviðburða
og enn sér mjög áberandi merki í byggðinni á
höfuðborgarsvæðinu. Tvennt skal hér til nefna,
ákvörðun um gerð flugvallar í Vatnsmýrinni árið
1940 og stofnun nýs sveitarfélags, Kópavogs-
hrepps, sem nú er orðið að næstfjölmennasta
sveitarfélagi landsins, Kópavogsbæ. Á millistríðs-
árunum voru og ýmsar ákvarðanir og tilskipanir,
sem giltu um lengri og skemmri tíma, svo sem um
nýbýli. Þá urðu einnig upp úr seinni heimsstyrjöld-
inni ýmis fyrirtæki, sem náðu yfir fleiri en eitt sveit-
arfélag, bæði veitustofnanir og almenningsflutn-
ingafyrirtæki.
í aðalskipulagi Reykjavíkur frá 1927 var ekki orð
um svæðisskipulag og það var ekki fyrr en með
gerð aðalskipulags Reykjavíkur 1962-83, sem út
kom árið 1965, að hugað var að skipulagi í fleiri en
einu sveitarfélagi. Að sjálfsögðu höfðu verið uppi
áætlanir um vegi, rafveitur og fjarskipti, sem náðu
yfir fleiri en eitt sveitarfélag, en það telst tæplega
til svæðisskipulags. Meginástæða þess að hugað
var að svæðisskipulagi fyrir höfuðborgarsvæðið
var gerð sérstaks umferðarreiknilíkans fyrir sam-
göngur svæðisins. Að vísu var, og e.t.v. réttilega,
miðað við hagsmuni Reykjavíkur í málefnum aðal-
gatnakerfisins, en engu að síður var reynt að gera
heildstætt gatnakerfi fyrir allt svæðið. Gatnakerfið
var byggt á þeirri meginreglu að götur og vegir í
þéttbýli skyldu flokkuð eftir mikilvægi og stöðu
þeirra í kerfinu. Flokkarnir voru fjórir, stofnbrautir
(hraðbrautir), tengibrautir, safnbrautir og húsagöt-
ur. Aðalgatnakerfið, stofn- og tengibrautirnar, var
fært inn á uppdrátt, sem fylgdi með aðalskipulagi
Reykjavíkur 1962-1983. Munu sveitarfélögin á
höfuðborgarsvæðinu hafa litið jákvætt til þessarar
tillögu um aðalgatnakerfi, en hvergi var staðfest
samþykki fyrir legu þessara brauta. Önnur mál,
sem hefðu getað fallið undir svæðiskipulag
Reykjavíkur og nágrennis, voru ekki tekin til með-
ferðar í áðurnefndu aðalskipulagi Reykjavíkur.
Greinargerð með aðalskipulagi Reykjavíkur var
þykk og stór bók, afar vönduð í öllum frágangi.
Mikil vinna lá að baki aðalskipulaginu, m.a. um-
ferðarforsögnin sem áður er á minnst. Það var þó
öllum Ijóst að endurskoða þyrfti forsendur og áætl-
anir og þá ekki síst að taka grannsveitarfélög
Reykjavíkur inn í umræðuna og e.t.v. að gera al-
vöru svæðisskipulag.
12