Bændablaðið - 26.01.2023, Blaðsíða 8

8 Bændablaðið | Fimmtudagur 26. janúar 2023
FRÉTTIR
VEIÐISVÆÐI ÓSKAST
Vegna mikilla eftirspurna þá köllum við eftir nýjum veiðisvæðum í flóru
félagsins. Bæði stöðuvötn og rennandi vatn. Skoðum einnig veiðisvæði
á afskektum stöðum.
Veiðifélagið Fish Partner er í stöðugum vexti og leitast eftir fleiri
samstarfsaðilum um land allt óháð fisktegund og tegund vatnasvæðis.
Vinsamlegast hafið samband við Kristján í síma 898 3946 eða á
netfangið kristjan@fishpartner.com.
Innlend fóðurframleiðsla gæti
nýtt jarðhita sem fer til spillis
Fjárfestingafélag Þingeyinga hf.
hefur unnið að skýrslu í samstarfi
við verkfræðistofuna Eflu um
fýsileika graskögglaverksmiðju
í nágrenni Húsavíkur.
Við þurrkun á grasinu er miðað
við að nýta glatvarma sem verður
til þegar kæla þarf 120 °C heitt vatn
niður í 80 °C áður en það nýtist í
hitaveitu. Þessi skýrsla var kynnt
starfsfólki Bændasamtakanna á
dögunum. Aðdragandi verkefnisins
er sá að áðurnefnd verkfræðistofa
og fjárfestingafélag, ásamt Búnaðar-
sambandi Suður-Þingeyinga, fóru
síðasta vetur yfir hvað leyndist
af vannýttum náttúruauðlindum í
Þingeyjarsýslum.
Sú vinna leiddi í ljós að annars
vegar færi mikill varmi til spillis
þegar kæla þarf hitaveituvatn og hins
vegar væri mikið ræktarland ónýtt.
Báðar þessar auðlindir væri hægt að
nýta í graskögglaverksmiðju. Með
því að koma upp þurrkunarinnviðum
opnast líka möguleikar á ýmissi
annarri nýtingu.
Í samantekt skýrslunnar segir:
„Meginmarkmið verkefnisins er
að auka fæðuöryggi Íslands og
að sjálfbærni innlendrar matvæla-
framleiðslu verði tryggt með sam-
keppnishæfni þeirrar fóðurfram-
leiðslu sem lagt er upp með hér.“
Markaðssvæði verksmiðjunnar er
allt Norðurland, frá Hrútafirði til
Langaness. Heildarstærð þessa
markaðar er metin vera 50.400 tonn
af hreinum graskögglum, og 14.000
tonn af graskögglum sem blandaðir
eru með öðrum fóðurtegundum,
eins og byggi.
Til þess að graskögglarnir verði
samkeppnishæfir við innflutt
fóður annars vegar og heimaaflað
gróffóður hins vegar, meta
skýrsluhöfundar sem svo að miðast
ætti við að hreinir graskögglar
verði seldir á 68 kr/kg, á meðan
þeir fóðurbættu ættu að seljast á
83 kr/kg. Hráefniskostnaður á
grasi er áætlaður á bilinu 37,1
til 47,5 kr/kg þe háð vegalengd
frá verksmiðju. „Stofnkostnaður
fullbyggðrar verksmiðju á 10.
rekstrarári er metinn 2.160 mkr,“
segir í skýrslunni. /ÁL
Jón Heiðar Ríkarðsson, véla verk­
fræðingur C.S. / MBA hjá Eflu.
Mynd / ÁL
Dr. Dalrún Kaldakvísl Eygerðar-
dóttir sagnfræðingur rannsakar
sögu skyggnra kvenna á upp-
gangstíma spíritismans á Íslandi.
Hún leitar nú að viðmælendum
sem búa yfir upplýsingum og/eða
höfðu kynni af konum sem lögðu
stund á miðilsstörf allt frá upphafi
20. aldar og fram yfir miðja öldina.
Færði alþýðukonum aukið vald
„Það er einstaklega fróðlegt að skoða
sögu kvenmiðla á þessum uppgangs-
og hnignunartíma spíritismans. Þetta
tímabil í sögunni er líka áhugavert
í kvennasögulegu ljósi, því það
einkennist af miklum væringum í
íslensku þjóðfélagi vegna málefna
kvenna. Heimildir um skyggnar
konur á Íslandi sýna að þar fóru
sögulegar konur. Í rannsókn minni
skoða ég líf, störf og ímyndir þessara
margbrotnu kvenna. Hluti af þeirri
nálgun felst í því að skoða hvernig
spíritisminn færði konum, ekki
síst alþýðukonum, ný tækifæri til
starfa og jafnvel aukið vald,“ segir
Dalrún en hún hefur lagt áherslu á
að rannsaka sögu kvenna á Íslandi.
Hún styðst alltaf við viðtalsformið
í þeim tilgangi að skrá raddir og
reynslu Íslendinga.
Greinir hugverk kvennanna
Dalrún útskrifaðist með doktors-
próf í sagnfræði sl. sumar en í
doktorsrannsókn sinni fjallaði
hún um ráðskonur sem störfuðu á
íslenskum sveitaheimilum á síðari
hluta 20. aldar.
Í þessari nýju rannsókn beinir
hún hins vegar sjónum sínum að
félagslegri og menningarlegri stöðu
kvenna sem höfðu miðilsstörf að
atvinnu frá öndverðri 20. öld til loka
sjötta áratugarins.
Í rannsókninni tekur Dalrún
einnig til skoðunar sköpunarkraft
skyggnra kvenna, þar sem hún
greinir hugverk kvennanna sem hún
segir að spanni allt frá myndrænum
sýnum til tónverka.
Hallar á konur í Íslandssögunni
„Árið 2021 skrifaði ég grein um
íslenska kvenmiðla á Hugrás – vefrit
Hugvísindasviðs, en sú athugun
kveikti áhuga minn á að kafa mun
dýpra í sögu kvenna sem titluðu
sig sem sjáendur. Saga íslenskra
kvenmiðla hefur verið afskipt á
vettvangi fræðanna.
Mikilvægt er að gera sögu
þessara kvenna góð skil enda
einstök kvennasaga, svo ekki sé
meira sagt. Í Íslandssögunni hefur
hallað mikið á konur vegna þess að
saga þeirra var hlutfallslega lítið
skráð samanborið við sögu karla.
Það er ein af ástæðunum að baki
því að ég hef beitt mér fyrir því að
taka viðtöl við fólk um líf kvenna í
sagnfræðirannsóknum mínum; skrá
minningar um konur sem ellegar
hefðu fallið í gleymsku.“
Dalrún hefur nú einsett sér að
taka viðtöl við aðila sem búa að
upplýsingum um og/eða reynslu
af miðilsstörfum kvenna á því
tímabili sem rannsóknin tekur til
(1905-1960). Hún hvetur því fólk
sem býr að vitneskju um skyggnar
konur til að hafa samband við hana
í s. 664-7083 eða gegnum netfangið
dalrunsaga@gmail.com
„Sagan er samansett úr ótal
minningabrotum og hvert brot skiptir
máli ef skapa skal heildarfrásögn –
skapa kvennasögu,“ segir dr. Dalrún
. /ghp
Sagnfræði:
Rannsakar skyggnar konur
Þrjár skyggnar konur í Íslandssögunni, Margrét frá Öxnafelli, Lára Ágústsdóttir og Jóhanna Sigurðsson, eru meðal
viðfangsefna Dalrúnar.
Dr. Dalrún Kaldakvísl Eygerðardóttir.
Áburður:
Verðskrá Skeljungs
og Fóðurblöndunnar
Skeljungur og Fóðurblandan hafa
birt verðskrá fyrir þær tegundir
af áburði sem fyrirtækin hafa í
boði 2023. Meðalhækkun á áburði
hjá Skeljungi er 3,3% en 1,8%
hjá Fóðurblöndunni, mest munar
um hækkun á köfnunarefni hjá
báðum fyrirtækjum.
Lúðvík Bergmann sölustjóri segir
að meðalhækkunin á áburði milli ára
sé 3,3% en að köfnunarefnisáburður
hækki mest, eða um 6,4%.
Dæmi um verð á þremur
algengum tegundum hjá Skeljungi
eru Sprettur N27, sem núna kostar
127.600 krónur tonnið en var
119.900 krónur á síðasta ári, Sprettur
25-5, sem kostar í ár 129.900 krónur
sem er sama verð og á síðasta ári
og Verð á Spretti 20-10-10+Selen
sem er í ár 141.900 krónur en var á
síðasta ári 135.900 krónur tonnið.
Allt verð er án virðisaukaskatts
og miðast við að greitt sé fyrir 15.
maí og þá með 3% afslætti.
Að sögn Úlfars Blandon, sölu- og
markaðsstjóra hjá Fóðurblöndunni,
er meðalhækkun á áburði milli
ára 1,8%, mest er hækkun á
köfnunarefni.
Verð á Magna I N27 Ca er
128.400 en var 119.502 fyrir tonn
og nemur hækkunin 7,4%, verð á
Græði 9 27-6-6 + SE er 137.200 en
var 132.918, hækkun um 3,2%, og
verð á Fjölmóði 4 24-9 Ca + Se er
136.800 en var 133.511 og nemur
hækkunin 2,5%.
Allt verð er án virðisaukaskatts
og miðast við greiðslu 15. apríl og
þá með 3% afslætti.
/VH
Búsetudreifing:
Langflestir íbúar á
höfuðborgarsvæðinu
Samkvæmt tölum Byggða-
stofnunar fyrir árið 2022 var
íbúafjöldi landsins 376.248.
Þar af bjuggu rúm 240 þúsund
á höfuðborgarsvæðinu og um
136 þúsund á landsbyggðinni.
Sveitarfélög á landinu eru 64.
Þrátt fyrir að landsmönnum
hafi fjölgað undanfarna áratugi er
fjölgunin misjöfn milli landshluta.
Mest fjölgun var á Suðvesturlandi
en fólksfækkun var á Vestfjörðum og
Norðurlandi vestra. Mest hlutfallsleg
breyting var í Mosfellsbæ, 148,3%
og í Garðabæ 100,1%. Sé horft í
landshluta er mest fólksfjölgun á
Suðurnesjum, 85,2% og á höfuð-
borgarsvæðinu, 46,3%.
Störf óháð staðsetningu
Á byggðaáætlun 2018 til 2024
er aðgerð sem kallast Störf án
staðsetningar. Markmið verkefnisins
er að 10% allra auglýstra starfa í
ráðuneytum og stofnunum þeirra
verði óháð staðsetningu árið 2024
þannig að búseta hafi ekki áhrif við
val á starfsfólki.
Byggðastofnun hefur tekið saman
upplýsingar um mögulegt húsnæði
fyrir óstaðbundin störf. Samkvæmt
þeim upplýsingum eru yfir 100
starfsstöðvar fyrir einstaklinga og
landsbyggðin því vel í stakk búin til
að taka á móti þessum störfum.
Skipting húsnæðisins eftir
landshlutum er 4 á Suðurnesjum, 14
á Vesturlandi, 15 á Vestfjörðum, 19 á
Norðurlandi vestra, 29 á Norðurlandi
eystra, 17 á Austurlandi og 14 á
Suðurlandi.
55 þúsund með erlent ríkisfang
Af þeim þeim rúmum 376 þúsund sem
Íslendingar telja eru um 55 þúsund,
eða 14,6%, með erlent ríkisfang. Þar
af eru karlmenn tæplega 32 þúsund
og konur rúmlega 23 þúsund og
flestir eru á aldrinum 30 til 39 ára.
Séu íbúar svæða flokkaðir eftir
ríkisfangi sést að hlutfallslega
flestir íbúar með erlent ríkisfang
búa í Mýrdalshreppi, eða 51,5%,
í Skaftárhreppi 33,4% og í
Súðavíkurhreppi 32,1%. Samkvæmt
mælaborði Byggðastofnunar búa
flestir íbúar landsins með erlent
ríkisfang í Reykjavík, rúmlega
24 þúsund, en fæstir í Árnes- og
Skorradalshreppi, eða tveir í hvorum
hreppi.
/VH