Bændablaðið - 09.02.2023, Qupperneq 32

32 Bændablaðið | Fimmtudagur 9. febrúar 2023
VIÐTAL
Verkefnið Loftslagsvænn land­
bún aður er samstarfsverkefni
stjórnvalda, Ráðgjafarmiðstöðvar
landbúnaðarins (RML), Skóg­
ræktarinnar og Landgræðslunnar.
Það hófst í ársbyrjun 2020 og hefur
vaxið jafnt og þétt síðan, með
auknum fjölda þátttökubúa sem
skuldbinda sig verkefninu í fjögur
til fimm ár í senn.
Á félagsbúinu Engihlíð í
Vopnafirði eru tæplega 60 mjólkandi
kýr, framleiðslan telur um 400.000
lítra á ári og rúm níu tonn af nauta­
og lambakjöti, en sauðfjárbúskapur
er þar hliðarbúgrein.
Auðheyrt er á bændunum
Halldóru og Gauta að af mörgu er að
taka þegar kemur að metnaðarfullum
búrekstri. En þau hafa unun af lífi og
starfi bóndans.
„Það sem er skemmtilegast við
að vera bóndi er að sjá nýtt líf lifna
og vaxa, hvort sem það heitir að
rækta gras, skjólbelti, skóg, kú eða
kind. Þá er einnig auðvelt að finna
áskoranir til að bæta sig. Mér þykir
gaman að rækta búfé, reyna að bæta
júgrin, ná fram meiri frjósemi í fénu,
meiri fallþunga og mjólkurlagni. Við
höfum semsagt brennandi áhuga á
allri ræktun,“ segir Halldóra.
Undir það tekur Gauti. „Maður
hefur gaman af því að rækta og sýsla
með dýr og grös. Eins ertu alltaf í
miklum tengslum við náttúruna.“
Þau sóttu um að taka þátt í
Loftslagsvænum landbúnaði því þau
töldu það ögrandi áskorun. Þau séu
umhverfissinnar og vilji leggja sitt
af mörkum. „Okkur fannst rétt að
prófa hvort við gætum gert eitthvað
sem stuðlaði að loftslagsvænni
búrekstri,“ segir Gauti.
Nýta hverja ræsistund
Verkefnið felur í sér að búin setja sér
markmið innan ákveðins tímaramma
sem getur verið eitt ár eða fleiri í
senn sem miða að því að draga úr
losun og auka bindingu kolefnis.
Fyrst er losun búsins áætluð miðað
við stöðumat þar sem skrásett er
notkun á aðföngum svo sem; olíu,
rafmagni, plasti, áburði, kjarnfóðri
og fleira. Bústofn, innistöðutími
og meðhöndlun búfjáráburðar eru
einnig skrásettar og gerð er grein
fyrir gerð og ástandi ræktaðs lands
og beitilands.
Aðgerðaráætlun búsins byggir
einkum á markmiðum í að draga úr
losun og auka bindingu. Auk þess
sem hægt er að hugsa út fyrir boxið
og koma með eitthvert frumlegt
markmið sem fellur að verkefninu.
Halldóra og Gauti hafa skrásett
og unnið markvisst að ríflega
tíu mismunandi aðgerðum innan
verkefnisins.
Eitt þeirra var að minnka notkun
á olíu. „Við settum okkur markmið
um að minnka olíunotkun um
fimm prósent frá árinu á undan en
samdrátturinn varð tíu prósent, úr
6.700 lítrum í 6.000 lítra,“ segir
Gauti Þau telja erfitt fyrir þeirra bú
að ganga lengra, nema að skipta út
tækjum sem brenna jarðefnaeldsneyti
fyrir rafmagnsknúin tæki en
rafmagnsdráttarvélar séu enn
óraunhæfur möguleiki. Því grípa
þau til ýmissa sparnaðarráða þegar
dráttarvélarnar eru notaðar.
„Við reynum að nýta hverja
ræsistund á vélum sem best og setja
þær í gang eins sjaldan og hægt er
á veturna. Svo reynum við að para
betur saman tæki og dráttarvélar
miðað við eyðslu þeirra,“ segir
Halldóra.
Lækkuðu burðar- og sláturaldur
Landbúnaður var uppspretta 13% af
losun Íslands árið 2019 samkvæmt
landsskýrslu Umhverfisstofnunar
Rúmlega fimmtíu sauðfjár- og nautgripabú víðs vegar um landið vinna
markvisst og mælanlega að því að minnka losun og auka kolefnisbindingu
í búrekstri sínum gegnum verkefnið Loftslagsvænn landbúnaður. Eitt
þeirra er kúabúið Engihlíð í Vopnafirði. Þar hefur þeim Halldóru
Andrésdóttur og Gauta Halldórssyni tekist svo vel til við loftslagsvænar
umbreytingar að búið bindur töluvert meira kolefni en það losar. Auk
þess að leggja sitt lóð á vogarskálarnar í loftslagsmálum stuðla aðgerðir
þeirra að betri búrekstri.
Guðrún Hulda Pálsdóttir
gudrunhulda@bondi.is
Vopnafjörður:
Loftslagsvænt kúabú
– Aðferðir bændanna í Engihlíð við að draga úr og binda kolefni bætir búrekstur til muna
Bændurnir Halldóra Andrésdóttir og Gauti Halldórsson láta vel að þátttöku í verkefninu Loftslagsvænn landbúnaður. Með hinum ýmsum aðgerðum hefur þeim tekist að binda töluvert meira
kolefni en þau losa í sínum búrekstri. Mesti ábatinn er þó betri búrekstur sem skilar sér beint í fjárhagsafkomuna. Myndir / ghp
Þær eru vinalegar kýrnar í Engilhlíð. Þar eru tæplega 60 mjólkandi kýr og framleiðslan telur um 400.000 lítra á ári.