Þingtíðindi Alþýðusambands Íslands ... - 20.05.1996, Side 22

hækkuð um ríflega 15% á móti 5,6% hækkun hjá þeim sem voru með laun yfir
84 þúsund krónur. Kannanir kjararannsóknamefndar staðfesta og að tekjujöfn-
unarmarkmið þessarra samninga gengu algjörlega eftir úti á okkar hluta vinnu-
markaðarins.
Ég held að niðurstaða þessarra samninga landssambanda okkar hafi um
margt verið mjög athyglisverð og hefði getað nýst okkur í framtíðinni ef mark-
miði þeirra hefði ekki verið svo mjög raskað af öðmm. Með þessum samning-
um sýndi hreyfingin styrk sinn og mátt við að verja tekjulægsta fólkið með sam-
stöðunni. Það voru því mikil vonbrigði að markmið þessarra jafnlaunasamninga
skyldu verða brotin niður þegar líða tók á árið. Ekki verður hjá því komist að
kalla fjármálaráðherra og ríkisstjórnina alla til ábyrgðar á því sem þarna gerðist,
sem var síðan kórónað með ákvörðun forsætisnefndar Alþingis og úrskurði
Kjaradóms um kaup og kjör alþingismanna, ráðherra og æðstu embættismanna.
Það er auðvitað áhyggjuefni þegar stjórnvöld brjóta með þessum hætti niður til-
raunir verkalýðshreyfingarinnar til þess að jafna kjörin í landinu.
Eins og ykkur er eflaust ferskt í minni hafði þetta afgerandi áhrif á starf okk-
ar við endurskoðun kjarasamninga í nóvember s.l. Almennt launafólk gerði rétt-
mæta kröfu til þess að fá þá einnig að njóta ávinningsins af efnahagsbatanum í
sínum kjörum. Að öðrum kosti yrði að segja samningum upp. Atvinnurekendur
voru því krafðir um að félagsmenn þeirra félaga sem samið hefðu í febrúar
fengju leiðréttingu á sínum kjörum til samræmis við það sem gerst hafði hjá öðr-
um hópum. Um þetta var enginn ágreiningur í okkar hópi og augljóst að hótun-
in um uppsögn samninga lagði verulegan þrýsting á gagnaðila okkar um við-
brögð við þessari kröfu, þrýsting sem skilaði okkur vissulega nokkrum árangri.
Þegar kom að þeim tímapunkti að taka þurfti ákvörðun um niðurstöðu á grund-
velli viðbragða atvinnurekenda og stjórnvalda komu upp alvarlegir brestir inn-
an hreyfingarinnar um hver hún ætti að vera. Agreiningurinn var ekki fyrst og
fremst um það að ekki væri hægt að segja upp gildandi kjarasamningum með til-
vísun til þeirra innskrifuðu forsendna sem launanefnd hafði úr að vinna. Heldur
hitt hvort hægt væri að segja samningum upp á grundvelli þess að óorðuðum
markmiðum samningsins um kjarajöfnun í þjóðfélaginu hafi verið spillt af öðr-
um sem á eftir sömdu. Launanefndin klofnaði því í afstöðu sinni þar sem meiri-
hlutinn taldi ekki forsendur til lögmætrar uppsagnar saminganna og því yrði að
taka á þessu vandamáli við gerð næstu kjarasamninga. Minnihluti nefndarinnar
taldi hins vegar að þar sem ein megin forsenda samninganna um kjarajöfnun í
samfélaginu hefði brugðist væri það nóg ástæða til þess að segja samningunum
upp og stóð því ekki að niðurstöðu launanefndar.
Sá lærdómur sem ég vil leyfa mér að draga af þessu ferli öllu og þeirri deilu
sem upp kom er að við gerðum öll mistök, mistök sem við verðum að læra af til
þess að komast hjá svona félagslega erfiðum ágreiningi í framtíðinni. Við verð-
um að sýna hvert öðru það umburðalyndi og þolinmæði að við getum eflt sam-
stöðu okkar og styrk þó að ágreiningur sé um málsmeðferð. Það var trúlega
20