Ský - 01.12.2001, Qupperneq 66

KRONUSPEKI = HLUTRBREF OG SPRRNRÐUR
AÐ RATA í FRUMSKÓGI HLUTABRÉFANNA - Hlutabréfamarkaðurinn getur virst flókinn
fyrir leikmanninn og stundum vantar dirfskuna til að láta til skarar skrfða í fjárfestingum á því sviði.
Ský spurði Sigurð Óla Hákonarson, framkvæmdastjóra Hlutabréfasjóðs Búnaöarbankans hf., álits
á fjárfestingum á hlutabréfamarkaði og málefnum sjóðsins.

Hver er munurinn á því að setja peningana sína í hlutabréfasjóð,
frekar en að kaupa einstök bréf? Munurinn liggur aðallega í áhætt-
unni sem fjárfestar taka. Fyrir einstaklinga sem ekki eiga dreift
eignasafn felst töluverð áhætta í því að kaupa einstök hlutabréf.
Með fjárfestingu í hlutabréfasjóði er fjárfest í stóru safni hluta-
bréfa, auk skuldabréfa. Þar með eignast viðkomandi fjárfestir hlut
í þessu dreiföa eignasafni og nær þannig
að minnka fjárfestingaráhættuna til muna
og ná hagkvæmara hlutfalli milli ávöxtun-
ar og áhættu.
Hver eru helstu félög sjóðsins? Hluta-
bréfasjóður Búnaðarbankans fjárfestir
ekki eingöngu í innlendum hlutabréfum
heldur einnig í innlendum skuldabréfum
og erlendum verðbréfum. Það gefur svig-
rúm til að meta ástand og horfur á ein-
v stökum mörkuðum og stýra sjóðnum út
F K frá því. Eignaskipting sjóðsins er nú
I þannig að innlend hlutabréf eru rúmlega
1 helmingur eignasafnsins. Stefna sjóósins
sigurður óh Hakonarson varöandi innlend hlutabréf hefur verið sú
að leggja megináherslu á fyrirtæki með erlendar tekjur og mikla
vaxtamöguleika erlendis. Þau bréf eru ekki mjög næm fyrir niður-
sveiflum í innlendu hagkerfi og sum tiltölulega ónæm fyrir hag-
sveiflum almennt. Meðal stærstu eigna sjóðsins eru Pharmaco,
Delta, Marel og Baugur.
Er skynsamlegt fyrir fólk að taka lán til hlutabréfakaupa? Er
skattaafslátturinn þess virði? Það fer eftir lánstímanum. Eftir því
sem lán er tekið til lengri tíma hækkar vaxtakostnaður og sá
ávinningur sem felst í skattaafslættinum minnkar. Þess ber Itka
að geta að hlutabréfaverð getur lækkað og vaxtakjör á lánstíman-
um breyst. Skattaafsláttur gefur endurgreiðslu frá skattinum sem
nemur rúmlega 31.000 krónum fyrir fjárfestingu upp á rúmlega
133.000 krónur hjá einstaklingi. Upphæð endurgreiðslunnar nem-
ur því rúmlega 23 prósentum af fjárfestingunni. Ef við gefum okk-
ur óbreytt gengi þeirra hlutabréfa sem keypt væru myndi þetta
samsvara 23 prósenta ávöxtun af fjárfestingunni á fyrsta árinu.
Það er nokkuð umfram þau vaxtakjör sem bjóðast í dag, þannig að
ef lánstími væri eitt ár og gengi hlutabréfanna óbreytt yrði viðkom-
andi í plús að þeim tíma liðnum.
Fylgir því mikil áhætta að setja fé í hlutabréf miðað við árferðið
í hagkerfinu? Það er oft þannig að þegar hægja tekur á í hagkerf-
inu og útlit á hlutabréfamarkaði versnar, batnar ástand á skulda-
bréfamarkaði og því hægt að dempa niðursveifluna á hlutabréfa-
markaði með því að hafa töluverðan hluta sjóðsins í skuldabréfum
þegar svo árar. Munurinn á fjárfestingu í einstökum hlutabréfum
og svo í blönduðum hlutabréfasjóði eins og Hlutabréfasjóði Búnað-
arbankans hf. er sá að sjóðurinn getur stýrt fjárfestingum sínum
milli einstakra verðbréfaflokka eftir því hvernig árar í hagkerfinu
og útlit er á einstökum mörkuðum. Þannig er áhætta fjárfesta,
sem ekki eiga þeim mun dreifðara eignasafn sjálfir, minni í blönd-
uðum hlutabréfasjóði heldur en í einstökum hlutabréfum.
TRAUSTUR, ÖRUGGUR OG SVEIGJANLEGUR
Það er aldrei of oft bent á mikilvægi þess að hefja sparnað til efri
áranna og skapa þannig fjárhagslegt svigrúm þegar starfsævinni
lýkur.
í dag eiga allir launþegar kost á því að leggja fyrir allt að 4
prósent af launum sínum í viðbótarlífeyrissparnað og fá á móti allt
að 0,4 prósenta framlag frá ríkissjóði í gegnum launagreiðanda.
Sparnaður er dreginn af launum áður en
tekjuskattur er reiknaður og kemur því til
frádráttar af skattstofni launþega.
Mótframlagið, ásamt skattfrestuninni,
getur því strax farið að bera ávöxtun. Auk
þess hafa flest launþegasamtök samið
um aukið mótframlag launagreióanda í
kjarasamningum.
Lífeyrissparnaður Landsbankans býöur
sveigjanlegt og fjölbreytt úrval í viöbótar-
og lögbundnum lífeyrissparnaði. Alls eru
boðnar tólf ávöxtunarleiðir undir fjórum
vörumerkjum fyrir viðbótarlífeyrissparnað
og þrjár fyrir lögbundinn lífeyrissjóð, og
Tómas Gunnar vióarsson þar með tryggt að allir finni sparnaðarleið
sem hentar þörfum og óskum hvers og eins. Ávöxtunarleiðirnar
fjórar eru Lífeyrisbók Landsbankans, Fjárvörslureikningur
Landsbréfa, íslenski lífeyrissjóðurinn og Lífís lífeyrissöfnun.
„Með svona fjölbreyttu úrvali sparnaðarleiða tryggjum við að
launafólk í landinu geti fundið ávöxtunarleið við sitt hæfi,“ segir
Tómas Gunnar Viðarsson, lífeyrisráðgjafi Landsbankans-Landsbréfa.
„Dreifinet okkar skapar ákveðna nálægð við viðskiptavinina og
þannig tryggjum við ákveðið öryggi sem er svo mikilvægt þegar
um lífeyrissparnað er að rasða.“
Launþegum er frjálst að ráðstafa sparnaði sínum til banka,
veröbréfafyrirtækja og lífeyrissjóða svo lengi sem fyrrgreindir
aðilar geta gert samning um viðbótarlífeyrissparnað. Þannig getur
launþegi ráðið sjálfur hvar hann ávaxtar sinn sparnað og er ekki
bundinn af skylduaðild að tilteknum lífeyrissjóði.
„Það sem skiptir miklu máli þegar viðskiptavini er ráðlagt um
sparnaðarleið er hversu lengi viðskiptavinurinn getur sparað," segir
Tómas. „Ef sá tími er skammur er skynsamlegt að setja peningana
í öruggari sjóði eða innlánsform þar sem sveiflur í ávöxtun eru litlar.
Þeir sem eiga langan tíma til að spara eru oftast betur í stakk
búnir til að standa af sér hugsanlegar sveiflur sem geta orðið í
ávöxtun áhættusæknari sjóða. Þá er einnig áríðandi að kynna sér
starfsreglur og þekkingu innan þeirra sjóða sem fjárfest er í.
Lífeyrissparnaður er ankeri okkar þegar á eftirlaunaaldur er komið
og því er mikilvægt að þau fyrirtæki sem treyst er fyrir miklum
peningum til langs tíma standi á traustum grunni.“
Viðbótarlífeyrissparnaður er laus til útborgunar frá 60 ára aldri
og er greiddur út með jöfnum greiðslum til 67 ára aldurs eða
lengur eftir samkomulagi. Við 67 ára aldur er einnig hægt að taka
út sparnaðinn í einni greiöslu. Sparnaðurinn er séreign sjóðfélaga
og erfist samkvæmt erfðafjárlögum.

64 SKÝ Ljósmyndir: PÁLL STEFÁNSSON