Árbók Tryggingarstofnunar ríkisins - 01.12.1953, Blaðsíða 46

44
45
Tafla 4. Gjöld trygginga• sjóðs 1947—1953.
Bætur vcgna elli, örorku og dauða Bætur sjúkratrygginga og fæðingarstyrkir Fjölskyldubætur Slysabætur Kostnaður Bætur og kostnaður alls Til sjóða1 Tekju- afgangur Alls
Ár Þús, kr. % Þús. kr. % Þús. kr. % Þús. kr. % Þús. kr. % Þús. kr. O/ /0 Þús. kr. Þús. kr. Þús. kr. Ár
1947 30 061 73,2 2 549 6,2 4 271 10,4 2 268 5,5 1 899 4,6 41 048 99,9 ni 343 7 285 59 675 1947
1948 31 842 71,0 3 954 8,8 4 315 9,6 2 794 6,2 1 923 4,3 44 829 99,9 8 517 5 483 58 829 1948
1949 32 970 70,3 4 881 10,4 4 538 9,7 2 233 4,8 2 249 4,8 46 871 100,0 8 280 2 986 58 138 1949
1950 40 901 71,0 5 678 9,9 5 149 8,9 3 443 6,0 2 458 4,3 57 630 100,1 684 58 315 1950
1951 49 823 71,6 5 849 8,4 6 526 9,4 4 239 6,1 3 145 4,5 69 582 100,0 H 631 74 212 1951
1952 60 391 69,6 7 721 8,9 7 744 8,9 47 226 8,3 3 633 4,2 86 714 99,9 710 87 425 1952
1953 67 560 62,7 8 378 7,8 20 902 19,4 6 217 5,8 4 631 4,3 107 687 100,0 1 657 109 344 1953
Alls 313 547 69,0 39 010 8,6 53 445 11,8 28 421 6,3 19 938 4,4 454 360 100,1 35 112 16 465 505 937
Tekjur tryggingasjóðs eru iðgjöld hinna tryggðu, iðgjöld atvinnurelcenda og
framlög sveitarfélaga og ríkissjóðs. Aðrar tekjur eru færslur úr sjóðum stofnunar-
innar. í töflu 3 er yfirlit um tekjur 1947—1953.
Þess ber að gæta, að eklci er talinn með tekjum sá hluti iðgjalda hinna tryggðu
og atvinnurekenda, sem rennur í afskriftasjóð. Hins vegar eru taldar með upphæðir
þær, sem færðar eru úr afskriftasjóði.
Gjöld tryggingasjóðs eru bætur almannatrygginga, kostnaður og færslur til
sjóða. 1 töflu 4 er yfirlit um gjöld 1947—1953. í töflu þessari er bótum skipt í fjóra
flokka eftir bótategundum. Fyrst eru teknar bætur vegna elli, örorku eða dauða
framfærslumanns, þar eð liér er almcnnt um langvarandi bótaþörf að ræða vegna
tekjumissis. Sjúkradagpeningum og fæðingarstyrk er ætlað að bæta úr tekjumissi
um stundarsakir. Hins vegar eru fjölskyldubætur ekki veittar vegna tekjumissis,
heldur er þeim ætlað að vera til framfærslu barna fullvinnandi fólks. Loks eru slysa-
bætur, sem raunar ættu heima í tveimur fyrstu flokkunum, en þróun slysatrygginga
og tekjuöflun til þeirra veldur sérstöðu.
Mæðralaun, sem komu til sögunnar 1953, eru færð undir liðinn vegna elli, örorku
og dauða. Að vísu á nokkur liluti mæðralauna ekki heima í þessum lið, þar eð ógiftar
mæður og fráskildar konur, sem liafa fleiri en eitt barn undir 16 ára aldri á fram-
færi, eiga rétt til mæðralauna.
Endurkræfur barnalífeyrir og barnsfararkostnaður er hvorki talinn til tekna
né gjalda í töflum 3 og 4, en mæður, sem fá úrskurð yfirvalds um barnalífeyri með
óskilgetnum börnum sínum, geta snúið sér til Tryggingastofnunarinnar og fengið
lífeyrinn greiddan þar. Frá árinu 1951 eiga ógiftar mæður, sem verða fyrir tekju-
missi vegna barnsburðar og leggja fram úrskurð á hendur barnsföður fyrir barns-
fararkostnaði, rétt á greiðslu í allt að þrjá mánuði.
Þar eð endurkræfum bótum hefur verið haldið utan við yfirlit um tekjur og
gjöld í töflum 3 og 4, eru endurkröfur, sem færðar hafa verið í afskriftasjóð, taldar
með færslum til sjóða, þótt gera verði ráð fyrir, að nokkur hluti þessa fjár inn-
heimtist ekki. Afskriftir þessar nema alls kr. 3 487 511.39 árin 1947—1953.
Á rekstrarreikningi er lífeyrir slysatrygginga, sem greiddur er af lífeyrisdeild,
talinn endurkræfur lífeyrir, og er því tvítalinn til bóta og talinn til tekna með
endurkröfum. í töflu 4 er hann hins vegar einungis talinn með slysabótum.
1) Hér með tulinn endurkræfur lífeyrir, færður í afskriftasjóð 1947—1953, kr, 3.487.511.39 og vextir til sjóða umfram
framlagi ríkis 1948. 3) Hér með taldar kr. 2.617.292.79 úr afskriftasjóði, sem lagðar voru í stofnkostnaðarsjóð, en færsla þesði
vísitölubækkunar.
Almannatryggingar valda tilfærslu tekna milli einstaklinga og einnig milli
landsliluta. Töflur 5—11 veita nokkra hugmynd um tilfærslu þá, er á sér stað milli
tryggingaumdæma.
Tekjum er skipt eftir tryggingaumdæmum. Til tekna eru talin verg (álögð)
iðgjöld hinna tryggðu og atvinnurekenda svo og framlög sveitarfélaga. Iðgjöldum
opinberra stofnana af starfsfólki er haldið utan við þessa skiptingu og eigi gerð
tilraun til að skipta framlagi ríkis milli umdæma og það því ekki talið með tekjum.
Bótum er skipt á þann hátt, að auk bóta lífeyrisdeildar samkvæmt töflum
38—44, eru taldar slysabætur og sjúkrabætur, en endurkræfur lífeyrir dreginn frá.
Um slciptingu sjúkrabóta er eklti vitað, og hefur því verið gripið til þess ráðs að
sldpta þcim í hlutfalli við iðgjöld samkv. 112. gr. Mun sú skipting ekki vera fjarri
lagi. Nokkur liluti sjúkrabóta er þá utan við þessa skiptingu, og svarar það til
iðgjalda opinberra stofnana. Á sama hátt er farið með slysabætur, aðrar en lífeyri,
en liann er talinn með bótum lífeyrisdeildar. Aukning ógreiddra bóta og liöfuðstóls-
andvirðis slysalífeyris er ekki talin með. Öðrum slysabótum er skipt í hlutfalli við
iðgjöld samkv. 113. gr.
Tekjur frá Hafnarfirði og Akureyri eru taldar liærri í þessu yfirliti en raun
er á, en tekjur frá Gullbringu- og Kjósarsýslu og Eyjafjarðarsýslu lægri. Stafar
þetta af iðgjöldum bifreiðastjóra og sjómanna í Gullbringu- og Kjósarsýslu og
iðgjöldum bifreiðastjóra í Eyjafjarðarsýslu, en iðgjöld þessi eru talin með iðgjöldum
ofangreindra kaupstaða.
í næstaftasta dálki liverrar töflu er tilgreindur hundraðshluti bóta af tekjum
frá hverju umdæmi, og í aftasta dálki er reiknað vik frá meðaltali, þ. e. hlutfallinu
fyrir landið í heild. Sést þar glögglega, að tilfærsla tekna á sér yfirleitt stað frá
Reykjavík, Kjósarsýslu, Hafnarfirði, Keflavík og Vestmannaeyjum til annarra
staða á landinu, og fá sveitir hlutfallslega meira en kaupstaðir.
Liðurinn opinberar stofnanir o. fl. er færður til þess, að samræmi fáist við
reikninga stofnunarinnar. Eru þar talin iðgjöld, sem Tryggingastofnunin annast
sjálf innlieimtu á skv. 123. gr. almannatryggingalaga, iðgjöld félagsmanna sérsjóða,
er liverfa úr sjóðunum til almannatrygginga o. fl. Auk reiknaðs hluta opinberra stofn-
ana af sjúkrabótum og slysabótum er færður mismunur sá samkvæmt töflum 38—44,
sem er milli skýrslna lífeyrisdeildar og reikninga stofnunarinnar.
vaxtatekjur árin 1947 og 1948, kr. 709.799.58. 2) Hér með taldar 1.600 þús. kr., sem lagðar voru til hliðar til lœkkunar á
kemur ekki £ram á rekstrarreilmingi. 4) Hér með taidar kr. 1.417.710.09 til hækkunor á höfuðstólsandvirði slysalífeyris vegna