Læknaneminn - 01.11.1965, Side 11

LÆKNANEMINN
11
beint á hin djúpu centra. Psyko-
sedativ verkanir Reserpins eru
talsvert kröftugar, en hins vegar
naumast eins ábyggilegar eða sam-
ar við sig eins og verkanir Chlor-
promazins. Aukaverkanir eru að
ýmsu leyti af svipuðu tagi, en
meiri, ef nokkuð er. Einn megin-
ókostur Reserpins er, hve lengi
verkun þess er bæði að koma fram
og að fjara út aftur. Það er sem
sagt miklu þyngra í vöfum en
fentiazin. Afleiðingin er sú, að það
hefur verið minna og minna not-
að sem geðlyf.
Lengi vel var Reserpin notað
mjög í meðferð háþrýstings og
hafði þar marga góða kosti, m.a.
þann, að um leið og það lækkaði
blóðþrýsting, bæði systoliskan og
ekki síður diastoliskan, verkaði
það róandi á sjúklinginn, sem oft
og einatt var ekki vanþörf á. Einn
meginókostur hefur stórlega rýrt
gildi þess, en það er hættan á því,
að fram komi þunglyndisviðbrögð
hjá sjúklingi, meira og minna;
hjá jafnvel upp undir 10% sjúkl-
inga. Byrja þessi einkenni oft u.þ.
b. mánuði eftir að meðferðin byrj-
ar, en geta komið fram jafnvel
eftir heilt ár. Getur þetta þung-
lyndi verið allalvarlegs eðlis og
með sjálfsmorðshættu. Oft er nóg
að hætta þessari lyfjagjöf, og
hverfur þá þunglyndið af sjálfu
sér, en annars verður að grípa til
antidepressiv meðferðar. Þá er
hins vegar að gæta hinnar löngu
verkunar Reserpinsins og hugsan-
legrar áhættu, sem getur verið því
samfara að nota antidepressiv
meðferð, áður en Reserpin-verkun-
in er að fullu liðin hjá. Náskylt
Reserpininu er Rescinnamin. Skal
það rétt nefnt hér í þessu sam-
bandi, þó að psykosedativ verkun
þess sé mjög lítil, en hins vegar
allgóð verkun á háþrýsting, vegna
þess að hætta á þunglyndisvið-
brögðum virðist mjög lítil í sam-
bandi við notkun þess.
Lyf, sem hefur sömu physiolog-
iskar og pharmakologiskar verk-
anir og Reserpin, er Tetrabenazin
eða Nitoman. Það er ekki nærri
eins þungt í vöfum og Reserpinið,
en hefur fátt til að bera, sem skipi
því sess framar, enda varla jafn-
fætis fentiazinum.
Lyf þau, sem nefnd hafa verið
hér að framan, hafa valdið mikilli
breytingu í meðferð geðsjúkdóm-
anna og breytt mjög svip geð-
sjúkrahúsa, bæði með því að gera
sjúklingana rólegri og meðfæri-
legri, en einnig með því að ýta
undir (að ekki sé sagt: skapa)
miklu jákvæðari afstöðu lækna og
hjúkrunarfólks til þeirra, sem áð-
ur hefðu verið taldir ólæknandi,
en nú er hægt að halda utan
sjúkrahúsa langtímum saman við
fullkomlega viðunandi heilsu.
Heimildir:
Kalinowsky & Hoch: Somatic Treatment
in Psychiatry.
Sargant & Slater: An Introduction to
Physical Methöds of Treatment in
Psychiatry.
M. Schou: Psykofarmakologisk oversigt.
(Nord. Psyk. Tidsskrift, 1961, XV,
bls. 325).
M. Schou: Therapeutic and Toxic Pro-
perties of Lithium. (Acta psych.
et neurol. Scand. suppl. 136, Vol.
34, 1959).
Læknirinn (við nýja sjúkling-
inn) : „Hafið þér leitað til einhvers
annars, áður en þér komuð til
mín?“ „Já, til lyfsalans heima.“
,,Nú, hvað ráðlagði hann yður,
bjálfinn sá arna?“ ,,Að fara tií
yðar, læknir.“