Læknaneminn - 01.06.1970, Síða 10

10
LÆKNANEMINN
en það getur haft alvarleg áhrif á
líkamlegt og sálarlegt ástand
hans. Vökvamagn á sólarhring
þarf oft að takmarka við 1 1.
Ætíð er nauðsynlegt, að nýrna-
starfsemi þessara sjúklinga sé
rannsökuð sem allra fyrst, því að
afleiðingarnar geta orðið alvar-
legar, ef sjúklingur hefir nýrna-
sjúkdóm og fær svo skyndilega
saltsnautt fæði.
Lyfjagjöf.
Þegar reglusamt líferni, hvíld
og hófsemi í mat og drykk hafa
ekki tilætluð áhrif með því að
losa sjúkling við bjúg, er gripið
til tveggja tegunda lyfja: Þvag-
leysandi lyfja og hinna eiginlegu
hjartastyrkjandi lyfja.
A. Þvagleysandi lyf.
Mest ber á þeim undirflokki,
sem hélt innreið sína í læknis-
fræðina” fyrir 12—13 árum, en það
er tíazíðflokkurinn. Klórtíazíð var
þeirri fyrst og heldur enn velli.
Það góða við þessi lyf er, að þau
eru gefin per os, og einnig hitt,
að ekki er eins nauðsynlegt að
halda sjúklingi á mjög saltlitlu
fæði. Þó skal það skýrt tekið fram
að takmarka þarf salt í fæðu, sé
um ákveðna hjartabilun að ræða,
og tekst þá oft að halda sjúklingi
bjúglausum lengri tíma eingöngu
með þessum lyf jum.
Tíazíð-lyfin verka bæði proxi-
malt og distalt í nýrnapíplum og
valda auknum útskilnaði í þvagi á
natríum, kalíum, klóríði og vatni.
Proximala verkunin getur haft í
för með sér hypoklóremiska alka-
losu, en distala verkunin hypo-
kalemi. Reynslan sýnir, að tölu-
vert ber á hypokalemi hjá þeim,
sem þurfa að taka þessi lyf dag-
lega og að staðaldri. Er því nauð-
synlegt, að sjúklingur fái rífleg-
an kalíumskammt aukalega, töflur
eða upplausn. Aðaleinkenni kalí-
umskorts eru: Þróttleysi, lystar-
leysi, velgja, uppþemba, hypore-
flexi, slappar lamanir og breyting-
ar í hjartalínuriti (djúpir S-
takkar, S—T lækkanir, lágir
T—takkar og hár U—takki).
Þá er einnig að minnast, að
digitalisgjöf eykur kalíumþörf-
ina og stuðlar því að kalíum-
skorti. Þau helztu lyf, sem notuð
eru af þessari tegund eru: Tabl.
Centyl-kalium (hydroklórtíasíð),
tabl. chlorthiazidi. Til þess að auka
kalíum í blóði eru gjarnan notuð:
Tabl. Kaleroid, tabl. Sando-K,
mixt. kal. chloridi eða effervescens
kal. chlor.
Aldosterón-antagonistar: Hér
er mn að ræða spíronolaktón, en
tríamteren talið hér með, þar eð
verkun þess er svipuð og af
spíronolaktón. Báðum er það sam-
eiginlegt, að verkun kemur venju-
iega ekki fyrr en eftir nokkra
daga. Þau eru einkum notuð með
öðrum þvagleysandi lyfjum til
varnar hypokalemi. Verkunarstað-
ur er distalt í nýrnapíplum. Spír-
onolaktón er bezt að gefa með
tíazíð-lyf jum, en tríamteren getur
stundum valdið alvarlegu hyper-
kalemisku ástandi. Þar sem bæði
þessi lyf eru dýr og verkun þeirra
er tiltölulega lengi að hafa sín
áhrif, koma þau að litlum notum
í almennri meðferð þvagleysandi
lyfja.
Fúrósemíð (Lasix) og etakryn-
sýra eru þau kröftugustu þvag-
leysandi lyf, sem nú þekkjast.
Báðum er það sameiginlegt, að
þau skilja hlutfallslega meira út af
natríum og klóríði en af kalíum í
þvagi. Verkun þessara lyf ja er svo
mikil, að mælzt hefir um átta
lítra diuresis eftir eins sólar-
hrings meðferð. Verkunarstaður í