Læknaneminn - 01.12.1978, Side 27

Meðferð n yfirvofandi fósturláti
1. Taka skal nákvæma sögu og gera innri þreif-
ingu á öllum konum, sem fá leggangablæðingu
eða blóðuga útferð á fyrstu 28 vikum með-
göngu. Ef blæðing er lítil, konan verkjalaus,
legið eðlilega stórt miðað við meðgöngulengd
og legháls lokaður, má meðhöndla sjúklinginn
heima með rúmlegu. Oftast eru þó konur með
þessi einkenni lagðar inn á sjúkrahús.
2. Við innlögn er sjúklingur meðhöndlaður með
rúmlegu og fylgst með hjartsláttartíðni, blóð-
þrýstingi og líkamshita. Gerð er blóðrauða-
mæling og hlóðflokkun, öllu sem kemur frá
konunni er haldið til haga og vefir, sem líkjast
þykktarleifum sendir í vefjarannsókn. Ganga
skal úr skugga um, eins fljótt og auðið er, hvort
um óumflýj anlegt fósturlát er að ræða eða ekki
(saga, skoðun, sonar, HCG-mælingar o. s. frv.).
3. Vakameðferð. Progesteron hefur fram til þessa
verið notað við yfirvofandi fósturláti. Það
liggja þó ekki fyrir neinar óyggjandi sannanir
um gagnsemi þess. Auk þess er ekki talið úti-
lokað, að Progesteron-gjöf á meðgönguskeiði
geti valdið vanskapnaði hjá fóstrinu. Ennfrem-
ur seinkar Progesteron fósturláti þótt fóstrið
deyi, með því að hamla legsamdrætti. Þessi
meðferð er yfirleitt ekki notuð á Kvennadeild
Landspítalans.
4. Verði ekki af fósturláti er konunni við útskrift
af spítala ráðlagt að hvíla sig í a. m. k. eina
viku og forðast samfarir í 2-3 vikur. Rétt er
að benda á, að blæðing á meðgöngu eykur ekki
hættuna á vanskapnaði hjá fóstri. Margar kon-
ur hafa áhyggjur af þessu, en þora ekki að
spyrja um það. Sjúklingum er ráðlagt að koma
í endurskoðun viku eftir útskrift.
3. Legið er eðlilega stórt miðað við meðgöngu-
lengd og legháls óstyttur og lokaður.
4. Þungunareinkenni eru til staðar.
Rétt er þó að hafa í huga, að þótt blæðingin hætti
í bili, missa 20% þessara kvenna samt fóstrið seinna
á meðgöngu.
Meðferð á ótnnflýjanlefiu fósturláti
Ef fósturlátið er óumflýjanlegt eða skeð, er gefið
Methergin í vöðva eða æð til að örva legsamdrætti
og draga úr hlæðingu. Ef konan er með sára verki
skal gefa verkjalyf, t. d. Pethidin. Síðan er legið
tæmt í svæfingu eða leiðsludeyfingu (paracervical
hlock). Legtæmingu má gera á tvennan hátt:
1. Legtœming með sköju (evacuatio uteri). I byrj-
un aðgerðar er gefið Methergin í æð, hafi það
ekki verið gert skömmu áður. Fósturleifar eru
fiskaðar út með svokallaðri ahorttöng eða
fingri eftir 12. viku og síðan er legholið skafið
varlega með sljórri sköfu (sjá myndir 6, 7 og
8). Varast ber að nota skarpa sköfu vegna
hættunnar á segllaga samvaxtarmyndun í legi
(Asherman’s syndrome), sem getur valdið ó-
frjósemi.
2. Legtœming með sogi (vacum evacuatio uteri).
Legið er þá tæmt með sogi í stað sköfu.
Horfur
Eins og áður er sagt, missa 20-30% kvenna með
einkenni um yfirvofandi fósturlát fóstrið. Horfur
eru hins vegar góðar ef:
1. Blæðing er lítil og hættir fljótt.
2. Konan hefur enga verki. Mynd 6.

LÆKNANEMINN
23