Læknaneminn - 01.12.1978, Síða 34

nær stálmi í brjóstin og er því nauðsynlegt að
gefa þessum konum upplýsingar um brjósta-
meðferð og gjarnan binda upp brjóstin og gefa
þeim tabl. Parlodel (bromocryptin) 2,5 mg 1x2
í 2 vikur.
7. Endurskoða skal konuna eftir 2 vikur.
Dulið fósturlát (tnissed abortion)
Ástæðan fyrir því, að legið tæmir sig stundum
ekki fyrr en löngu eftir að fóstrið deyr, er álitin sú,
að oestrogenframleiðsla næringarhýðisins hættir við
dauða fóstursins en progesteronframleiðsla heldur
áfram. Progesteronáhrif verða því yfirráðandi (pro-
gesteron dominance), og hamla legsamdrætti.
Þungunareinkenni minnka og hverfa síðan. Fóst-
urhreyfingar hætta, þegar fóstrið deyr og fóstur-
hljóð heyrast ekki lengur. Legið hættir að vaxa eða
minnkar vegna frásogs á legvatni. Oftast kem.ur brún
útferð fyrr eða síðar.
Við dulið fósturlá á fyrsta trimestri eyðist fóstr-
ið oft (blighted' ovum) eins og áður er sagt. Stund-
um verður eggið blóðhlaupið og kallast þá blóðegg.
Við frekari efnaskipti getur það lýst og verður þá
að kjöteggi (mola carneosa).
Við dulið fósturlát á öðru trimestri verður vessa-
grotnun (maceratio) hjá fóstrinu.
Sonarrannsókn er öruggasta aðferðin til að greina
dulið fósturlát. Ef hún er ekki fyrir hendi má nota
hlustunartæki (Dopton), HCG-mælingar, og e. t. v.
rön-tgen (ef fósturdauði skeður eftir 20. viku). Ef
fóstrið hefur verið dáið lengur en 5 vikur, getur
orðið dreifð segamyndun í æðum og fibrinogen
lækkað í blóði (hypofibrinogenaemia) og er því
ráðlegt að athuga storknunarhæfni blóðsins hjá
þessum konum.
Meðferðin við duldu fósturláti er að tæma legið.
1. Ef legið er minna en svarar til 12 vikna með-
göngu (hnefastórt) skal tæma það með venju-
legum hætti eftir leghálsútvíkkun (dilatatio cer-
vicis uteri). Varast skal að útvíkka leghálsinn
harkalega vegna hættunnar á leghálssprungu
(perforatio cervicis uteri).
2. Ef legið er stærra en svarar til 12 vikna með-
göngu skal fyrst gefið oestrogen í 3 daga (t. d.
tabl. Diethylstilbestrol 5 mg x 3 x 3), og síðan
Prostaglandin E2 meðferð á eftirfarandi hátt:
1) Extraamnionalt (200 mikrogr. í sérstakri
upplausn á 2 tíma fresti með Foley þvaglegg
inn í legið).
2) I æð (saltvatnsupplausn, 2,5-20 mikrogr./
mínútu). Við i. v. Prostaglandingjöf fær
sjúklingurinn gjarnan ógleði, uppköst og
niðurgang, einnig oft roða yfir æðinni, sem
notuð er.
Einnig er oft gefið tilbúið oxytocin (Syntocinon)
í æð. Þegar fósturlátið er afstaðið er legið skafið
með sljórri sköfu, ef meðganga er skemmri en 16
vikur.
Ath. 1. Við dulið fósturlát er erfitt að gefa Prosta-
glandin intraamnionalt vegna hins litla
legvatns, sem fyrir hendi er. Hins vegar
reynist vel að riota það við fóstureyðingu
eftir 16. viku.
2. Prostaglandin-meðferð er einnig beitt til
að flýta fyrir fósturláti ef legvatn fer fyrir
20. viku.
Síenúurtehin fósturlát (tibortus
habitunlis)
Tíðnin eru 2-4 tilfelli/1000 þungunum.
Líkurnar á því að fósturlát endurtaki sig við
næstu þungun eru:
1) 0 fósturlát áður 12,3%.
2) 1 fósturlát áður 23,7%.
3) 2 fósturlát áður 26,2%.
4) 3 fósturlát áður 25,9%.
5) > 3 fósturlát áður u. þ. b. 30%.
Orsök síendurtekinna fósturláta er oft ókunn.
Vitað er þó að sköpunar- og litningagallar hjá fóstri
eru fyrir hendi í 50% tilfella af síendurteknum fóst-
urlátum á fyrstu 14 vikum meðgöngu. Lélegt gulbú
með truflaðri progesteronmyndun er einnig mögu-
leg orsök í sumum tilfellum. Sumir ráðleggja því
progesteronmeðferð, en gildi þeirrar meðferðar hef-
ur ekki verið sannað og af sumum talin varasöm.
Við síendurtekin fósturlát seinna á meðgöngu eru
26
LÆKNANEMINN