Læknaneminn - 01.12.1978, Side 35

algengustu orsakirnar bundnar við legið (vöðva-
hnútar, vanskapanir eða leghálsbilun). Því skal allt-
af gera HSG (hysterosalpingographiu) í slíkum til-
fellum. Um aðrar ástæður og rannsóknir sjá fyrri
kafla. Litningarannsókn á foreldrum skal gera þeg-
ar um síendurtekin fósturlát er að ræða til að úti-
loka litningagalla hjá þeim.
Leghálsbilun, sem er orsök 20% tilfella af síðbún-
um fósturlátum, ber að nefna sérstaklega. Slappur
legháls getur verið meðfæddur, en einnig afleiðing
keiluskurðar (conisation) eða leghálsstýfingar (am-
putatio cervicis). Einnig getur leghálsinn skaddast í
erfiðri fæðingu og við harkalega leghálsútvíkkun
við útskaf eða fóstureyðingu. Þegar leghálsinn bil-
ar opnar hann sig án þess að konan verði vör við
samdrætti, belgirnir bunga niður í leggöng og
springa þannig að legvatnið fer. Nokkru seinna
verður fósturlát. Uppgötvist þetta ástand á með-
göngu, er settur leghálssaumur úr nyloni (cervix
cerclage), t. d. ad modum Shirodkar (sjá mynd 10),
ef legvatn er ófarið og leghálsútvíkkun minni en 3
cm.
Leghálssaumurinn er tekinn við 38-39 vikna með-
göngu.
þungana, en flestir setja frekar leghálssaum á 14,-
18. viku meðgöngu. Ef óvíst er hvort um leghálsbil-
un er að ræða, er leghálsinn þreifaður á u. þ. b. 2ja
vikna fresti eftir 14. viku meðgöngu og settur leg-
hálssaumur, ef hann styttist óeðlilega eða byrjar að
opna sig.
Sýht fósturlát (abortus septicus)
Tíðni er um 12%. Sýking getur komið fyrir við
allar tegundir fósturláta, en þó hættast við:
1. Ófullkomið fósturlát.
2. Ef sköddun verður á legi eða leghálsi.
3. Við fóstureyðingar, en þó sérstaklega ef þær
eru framkvæmdar við ófullkomnar aðstæður
eins og oftast er um ólöglegar fóstureyðingar.
I 80% tilfella er sýking væg og staðsett í fellibelg
(endometritis). Þeim valda oftast anaerob strepto-
coccar, staphylococcar eða E. coli, en stundum aðrir
hættulegri gramneikvæðir inneitur- (endötoxin)
myndandi sýklar (t. d. proteus, pseudomonas) eða
loftmyndandi sýklar (t. d. clostridium welchii,
clostridium tetanii). Einkenni eru hitahækkun, sem
Mynd 10.
ESlilegur leghás við 16 vikur.
Þegar saga er um leghálsbilun á fyrri meðgöngu
mæla sumir með hysterosalpinographiu til þess að
athuga hvort legháls er óeðlilega víður.
Hægt er að þrengja leghálsinn með aðgerð á milli
kemur gjarnan 48 klst. eftir fósturlátið, sterkt lykt-
andi úlferð og eymsli yfir legi.
í 15% tilfella nær sýkingin út fyrir legið og veld-
Framh. á bls. 49.
LÆKNANEMINN
27