Læknaneminn - 01.10.1979, Blaðsíða 27

Mynd 6. Dilateradur cluctus pancreaticus. I cauda pancreatis
er skyndileg þrenging á ganginum og þráðlaga fylling á
þröngum gangi þar eftir. Cancer pancreatis.
fylling fæst venjulega í intrahepatiskum göngum og
gallblöSru (sjá mynd 1).
Helstu sjúklegar breytingar sem finnast eru:
1. Steinar, sem eru langalgengastir og eru oft
neðst í ganginum en færast upp þegar sprautað er
inn í ganginn (mynd 2).
2. Stenosur eða stricturur vegna innvaxtar í gang-
inn, t. d. vegna tumors (mynd 3), eSa vegna trauma
við aðgerðir eins og t. d. stenosur eftir T-dren.
3. Impressionir vegna utanaðkomandi þrýstings
t. d. vegna metastasa eða tumors í aðliggjandi líf-
færum (mynd4).
Útvíkkun á gallgöngum getur verið með öllum
þessum breytingum.
ítlit tluctus pancreaticus við ERCP
Eðlilegur ductus pancreaticus er grannur, víðastur
í caput pancreatis, en grennist síðan jafnt alla leið
út í cauda-pancreatis (mynd 5). Útlínur ductus pan-
creaticus eru sléttar, fylling á hliðargöngum er mis-
jafnlega mikil og fer eftir þeim þrýstingi, sem notað-
ur er við að dæla kontrast efni inn í ganginn, sé
þrýstingur of mikill, fæst acinar fylling á kirtlinum
og er að jafnaði ekki óskað eftir því. Breytileiki á
legu ductus pancreaticus er talsverður og getur
slundum valdið erfiðleikum á túlkun niðurstaSna.
Helstu sjúklegar breytingar sem íinnast í ductus
pancreaticus eru:
1. Stenosur eða stricturur, vegna tumorinnvaxtar
eða af völdum chronisks pancreatits (myndir 6—7).
Þessar breytingar geta verið mismiklar, allt frá lok-
un á ganginum og niður í smávægileg þrengsli.
2. Oregla á göngum, sem sést bæði við chroniskan
pancreatit og við tumor, hinar eðlilegu, sléttu útlín-
ur ganganna verða loðnar og óreglulegar (mynd 8).
3. Fylling á hliðargöngum og acini í hluta kirtils-
ins. Þessar breytingar sjást fyrst og fremst við
chroniskan pancreatit (mynd 7).
4. Tilfærsla á gangi vegna utanaðkomandi þrýst-
ings.
Oft má við pancreassjúkdóma, einkum tumora í
pancreas, sjá breytingar í ductus choledoccus tu-
morinnvöxt eða lokanir á ganginum (mynd 9).
Coinplicationir
Complicationir við ERCP koma fram í stórum
uppgjörum í u. þ. b. 2-3% rannsókna. Mortalitet er
talið vera 0,1 til 0,2%.
Alvarlegustu aukakvillarnir eru pancreatitis og
septiskur cholangitis. Algengt er að hækkun á ser-
um amylösum verði eftir pancreaticografiu en er
háð hversu mikil gangafylling er fengin fram. Ein-
Mynd 7. Mjög óreglulegur ductus pancreaticus, misvítt lu-
men og stenosur, á svœðum er lokaliseruð hliðarganga og
acinarfylling. Mjög langt genginn chroniskur pancreatit.
LÆKNANEMINN
17