Læknaneminn


Læknaneminn - 01.10.1979, Blaðsíða 36

Læknaneminn - 01.10.1979, Blaðsíða 36
rokgjörn efni auðveldlega með þessari aðferð, en allnokkra undirbúningsvinnu þarf fyrir órokgjörn efni. Grómskil með lofti er einfaldari aðferð heldur en double isotope derivative aðferðin, sem lýst var hér að framan. Fyrir stera þarf þó talsverða undirbún- ingsvinnu og aðferðin hentar ekki, þar sem mæla þarf mikinn fjölda sýna. Ruðnings- eða mettunaraðferðir Hér er um að ræða tvennar tegundir mælingar- aðferða, þ. e. competitive protein binding (CPB) og radioimmunoassays (RIA). Ekki verður fjölyrt um aðferða fræði hér, þar sem slíkar upplýsingar eru fyrir hendi í nýlegri grein (M. Kjeld: Mælingar með geisla- og ónæmisefnum, Læknablaðið 1975, bls. 84). RIA er næmara og sérhæfðara en CPB og er því notað æ meir. Kostir þessara rannsókna eru gíf- urlega lág greiningarmörk (picogrömm), sérhæfni, einfeklni og hraði í framkvæmd. Okostir eru tiltölu- lega dýr tækjabúnaður. RIA hefur gjörbylt allri inn- kirtlafræði og raunar allri læknisfræði og skyldum greinum, þar sem mælingar efna með lágum styrk (concentration) eru nauðsynlegar. Fyrstu RIA mæl- ingum kynstera var lýst árið 1969. Síðan hafa þær þróast nokkuð og hafa bæði betri mótefni verið framleidd og betri geislaefni. Starfspróf (function-tests) Svokölluð bælingarpróf (suppression tests) og örvunarpróf (stimulation tests) hafa verið mikið notuð sl. 10 til 15 ár til að prófa starfsemi nýrna- hettna. Með tilkomu áðurlýstra RIA mælinga á ster- um hafa opnast möguleikar til að nota efnafræðileg starfspróf við könnun kynkirtlasjúkdóma. Prófin, sem notuð hafa verið til þess, eru eingöngu örvunarpróf, aðallega með örvandi (trophic) hor- mónum eins og human chorionic gonadotrophin (HCG) og human menopausal gonatotrophin (HMG). Clomiphene citrate, sem upphaflega var kannað sem antiöstrogen, hefur verið notað síðan 1961 til þess að meðhöndla ófrjósemi, sem orsakast af því að egglos á sér ekki stað. Meðferð leiðir til aukins styrks östradiols í blóði kvenna og aukins testoster- óns hjá körlum, en þó ekki hjá sjúklingum án heila- dinguls starfsemi. LH og FSH hækkar einnig í blóði beggja kynja við meðferð með chlomiphene citrate. Nota má því clomiphene gjöf til að kanna hvort kyn- kirtlar og heiladingulsstarfsemi er í lagi. Luteinizing hormone releasing factor (LRF), sem nú er auðvelt að fá keyptan, er nú notaður til að greina nánar sjúkdóma í undirstúku og heiladingli, en FSH og LH hækka innan 30 mín. eftir dælingu LRF í æð hjá heilbrigðu fólki. Lokaorð Hér hefur verið farið yfir þróunarsögu og nútíma þekkingu á kynsterum og stiklað á stóru og mörgu sleppt. T. d. hefur ekki verið minnst á synthetiska stera og getnaðarvarnir, progesterone eða prolactin. En flest skrif eiga sér sína kjörlengd og of stórir skammtar geta haft svæfandi aukaverkanir. Eg vil að endingu færa Onnu Gunnarsdóttur Jjakk- ir fyrir að vélrita handritið. Kennsla hefst í sállækningum á vegum Félags til eflingar sálkönnun á íslandi miðvikud. 10. sept. nk. kl. 20.30 í Domus Medica, stofu 441. Umsóknir berist fyrir 1. ágúst 1980. Upplýsingar veitir varaformaður námsráðs, Ingvar Kristjánsson geðlæknir Geðdeild Landspítalans, sími 29000. 26 LÆKNANEMINN
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.