Læknaneminn - 01.10.1979, Blaðsíða 60

hæmatobium) eða meltingarvegi (s. mansonii). I
meiriháttar sýkingum verður pulmonary og/eða por-
tal hypertension á háu stigi. Meðal annars vegna
þessa er lifrar- og miltisstækkun og ascites algengt
fyrirbæri þar í landi. Ungbarnadauði mun vera með
því allra mesta í heimi, meginorsök er gastroenteri-
tis. Læknaskortur er alvarlegur, en aðeins 200 kandi-
datar útskrifast árlega fyrir þær íjórtán milljónir
sem í landinu búa. Talið er að 30% íbúanna njóti
læknisþjónusíu. Aðrir kjósa (eða verða) að deyja
drottni sínum án hennar íhlutunar.
Smitsjúkdómar eru að sjálfsögðu langmikilvæg-
asta orsök veikinda og dauðsfalla, en tíðni umferð-
arslysa í borgum er nú orðin ógnvekjandi. Sam-
kvæmt skýrslum heilbrigðisráðuneytis Súdans fyrir
mánuðinn júní 1979 eru þetta algengustu bráðu
innlögðu smitsjúkdómarnir, í réttri röð: Malaría,
hepatitis A, typhoid fever, tetanus, influenza, men-
ingitis, varicella, diphteria, relapsing fever, leish-
maniasis, cholera, rabies.
Fyrirbyggjandi læknisfræði skipar undarlega lág-
an sess í þessu landi. Ég notaði hvert tækifæri til að
ræða þetta við súdanska læknanema, ekki síst vegna
jress að hreinlætisstig þeirra ágætu kollega er slíkt,
að jaað er eins og þeir hafi bara aldrei heyrt um
neitt smærra lifandi talað en flugur. Þeir sögðust lít-
ið seilast eftir fyrirbyggjandi læknisfræði, jrví aldrei
hefði verið fé til neinna verkefna á javí sviði. Þar
fyrir utan væru jreir, og reyndar Súdanir allir, ágæt-
lega vörnum búnir gegn flestum sýkingum. - Það er
nú það.
Þess má geta að sjúkrahúslæknir hafði í sumar 88
súdönsk pund á mánuði í tekjur, meðan óbreyttur
hermaður hafði um 100 pund auk uppihalds og fríð-
inda. Flesta læknanema dreymir um framhaldsnám
í Evrópu eða Ameríku, og að þurfa aldrei að starfa
í Súdan.
Ég vil segja nokkur orð um mína persónulegu
reynslu Jrarna úti. Ég fékk að njóta algjörlega botn-
lausrar gestrisni vinar míns, Mohammed Allamin
Sobahi og fjölskyldna hans (fjölkvæni) í jrorpinu
Elafón við Bláu-Níl, Jjar sem ég dvaldi í fjóra daga.
Að vísu endaði ferðin sú með skelfingu, jrví að
nokkrir gúlsopar af þeirra sterkasta víni, sem við
neyltum í næturkyrrð eyðimerkurinnar, reyndist
velktri magaslímhúð íslendingsins ofviða. Fimm
daga ferðalag mitt og sýrlensks kandidats til Port
Sudan á Rauðahafsströndinni var tvíeggjað ævin-
týri. Við tókum hraðlestina; hún ferðast með full-
um 20-25 km/klst þessa 800 kílómetra. Sakir van-
þekkingar okkar á súdönskum lestum lentum við á 6.
farrými. Þar hafði annar hver maður sæti á trébekk
og hvíldu lappirnar á farangrinum eða öðru fólki.
Aðrir lágu á gólfinu og töskunum ellegar sátu í
gluggunum, jrar sem enn aðrir sváfu á þakinu. Allt
þetta þurfti íslendingurinn að reyna. Leiðin upp á
þalc var eftir pípusamstæðu vagntengslanna og jtað
á fullri ferð. Maður lagði ]jví töluvert á sig til að
þurfa ekki að hírast í fjárans vagninum.
Mesta ævintýrið af öllum var að fylgjast með við-
liorfum, lifnaðarháttum, lífsgleði og vandamálum
þe'rra aðskiljanlegu þjóðerna sem maður kynntist
|rennan mánuð. Meðal okkar evrópsku skiptinem-
anna varð mikil pólitísk vakning, því að í rökræð-
um við Palestínu-Araba, erítreanskra flóttamenn og
Moslembræður (hreyfing Khomenis), er ekki annað
hægt en að taka afstöðu.
Það er auðvelt að ímynda sér að dvöl í örfátæku
eyðimerkurlandi þar sem hitinn er yfir fjörutíu
gráður og veðrið alltaf eins, þar sem allir menn,
misjafnlega litaðir og efnaðir eru í stöðugri auð-
mjúkri iðkun sinnar trúar, jrar sem kjöt, rafmagn
og gott vatn er stopull munaður og salernispappír
ekki til, krefst skilyrðislausrar aðlögunar. Ég vil
hvetja alla til að reyna þetta í einhverri mynd. Eftir
á sér maður veröldina í meira samhengi og okkar
vestræna ofneyslu- og efnishyggjuheim í betra Ijós'.
— Ekki veitir af.
46
LÆKNANEMINN