Læknaneminn - 01.09.1982, Síða 9

il > f\ ")
‘1 k
\ » Straum- ^ magnari Straummælir Rafnlaöa
Ag-anóóa Pt-katóóa
Elektrolytar Kcl + fosfatbuffer ^ Himna (polyoronvlene, teflon oolyetylene eóa mylar)
Flæói sameinda
Mynd 3. Súrefniselektróða.
sem Iátinn er skrá pC02 beint. Mæl-
ingin er fljótleg (1-2 mín.) og ná-
kvæm, ± 0.5% mælingarskekkja
þegar best Iætur. Leiðrétta þarf mæl-
inguna hafi sjúklingurinn annan hita
en 37°C. Munar um 4% fyrir hverja
1°C og er Iagt við mælinguna sé hiti
hærri en 37°C, en dregið frá sé hann
lægri.
Elektróðurnar, sérstaklega þær
sem mæla p02 og pC02, eru talsvert
viðkvæmar og vandmeðfarnar.
Nauðsynlegt er að stilla þær daglega
og er það gert með stuðpúðalausnum
með þekktu pH fyrir pH elektróðuna
og með blöndum af súrefni og kol-
díoxíði fyrir hinar. Auk þess er súr-
efniselektróðan stillt á 0 með sér-
stökum vökva sem inniheldur ekkert
súrefni. Til frekara öryggis er tækið
prófað reglulega með sérstöku
„gerviblóði'" sem hefur þekkt pH,
pC02 og p02 (Qualicheck (R)). Fáist
þá ekki rétt gildi verður að fara yfir
elektróðurnar og stundum verður að
skipta alveg um þær. Á seinustu ár-
um hafa komið á markað sjálfvirk
tæki til þessara mælinga og spara þau
mikla vinnu fyrir meinatækna.
Nýlega eru komnar á markað p02
og pC02 elektróður sem festa má á
húð sjúklinga, og mæla þær þá stöð-
ugt p02 og pC02 í háræðablóði gegn-
um húðina (Transcutaneous Blood
Gas System). Hafa þær hitatæki, sem
halda húðhita á mælingarstað í um
37°C til þess að háræðablóðið líkist
sem mest slagæðablóði. Tæki þessi
eru dýr enn sem komið er, og því
eingöngu notuð á gjörgæslu og vöku-
deildum.
Eðlileg gildi slagæða-
blóðgasa
Pa02 fer lækkandi með hækkandi
aldri. Ofternotuðjafnan:
Pa02= 105—0.3 x aldur (ár)
Hér á landi er notuð mælieiningin
Torr = mmHg. í Skandinavíu og
Bretlandi er notuð mælieiningin kPa
(kilopascal),, en SI nefndin hér á
landi ákvað að nota enn um sinn
Torr.
PaC02: 35-45 Torr
pHa : 7.35-7.45
Sýru — basa jafnvægi
Ekki er rúm í þessari grein til að fara
nákvæmlega í þessi atriði, enda finn-
ast víða greinargóð skrif um þau.4 Þó
skal hér getið um nokkur atriði, en
gert ráð fyrir að Iesendur kunni veru-
leg skil á efninu.
Við blóðgasmælingar eru sem fyrr
getur mæld pH og pC02. Út frá þess-
um gildum er HC03— reiknað út eftir
jöfnu kenndri við Henderson og
Hasselbach. Oftast er hún rituð:
pH=6. i+iog 1 ncon
" [COJ
Ekki er hún sérlega aðgengileg þar
sem fæst okkar ganga með loga-
rithmatöflur upp á vasann eða jafn-
vel kunnum með þær að fara. Hins
vegar er hægt að rita sömu jöfnu á
mun einfaldari hátt:
[H+l=24*ÍIravr
Glerelektróóa
Mynd 4. Koldíoxíðelektróda.
LÆKNANEMINN 3'4/1982 - 35. árg.
7