Læknaneminn - 01.10.1988, Blaðsíða 65

“viðurkenndra sanninda” læknisfræðinnar.
Læknisfræðin er heldur ekki exact vísindi en samt
heyrum við sjaldnast um sannprófanir (validiteringar)
á einkennum og klínískum aðferðum né heldur um
áreiðanleika rannsóknaraðferða eða mælinga. o.s.fr.
Það er erfitt að kyngja því að þekkingarmassinn
er sífellt að vaxa og að vonlaust er fyrir nokkurn lækni
að kunna skil á öllu því sem hann gjaman þyrfti að vita.
En það þyrfti ekki að koma að sök, það mætti þjálfa
læknanema í að leggja mat á þær upplýsingar sem yfir
lækninn flæðir og hvemig á að nýta sér þær. Kenna
þeim líka að þekkja takmörk sín og vita í hvaða
tilfellum þarf að afla sér meiri upplýsinga og hvernig á
að nálgast þær.
En allt svona er magasárshvetjandi, mörgum
líður betur við núverandi ástand, þannig losnar maður
við kvíðann og óvissuna um stöðu sína í tilverunni.
Auðvitað er ástandið ekki alveg svona svart.
Margt í læknadeild er til fyrirmyndar og deildin er
sífellt að batna. Auk þess eru kennarar oft störfum
hlaðnir í klíniskri vinnu en reyna samt að gera sitt besta
í kennslunni. En af því að þetta er skammargrein þá
förum við ekki út í þá sálma hér.
Til þess að draga upp skýra mynd þarf að ýkja
svolítið. Ég hefþvíhaft alla fyrireinn og líka neyðst til
þess að skrökva upp á kennarana mína. Lýsir það vel
innrætinu því að þetta er í raun öðlingar og voru mér
alltaf einstaklega góðir og þolinmóðir - sjaldan launar
kálfurinn ofbeldið.
Það er heldur ekki réttlátt að leggjast svona
eingöngu á læknadeild. Undirritaður hefur setið bæði
í raunvísindadeild og félagsvísindadeild og þar er
ástandið ekkert mjög frábrugðið. Skólakerfið hefur
alltaf verið á móti ungum mönnum. Alls staðar eru til
nemendur sem finna fyrir kæfandi innilokunarkennd
og slær fyrir brjóstið af utanbókalærdómi. Eilífur
skortur á ferskum akademiskum andblæ til þess að
heinsa lungun.
En þetta er ekki auðvelt mál úrlausnar, og ég
ætla ekki að koma með neinar lausnir, enda er þetta
algerlega ábyrgðalaus gagnrýni og óuppbyggileg og
þjónarþeim tilgangi einum að fá að blása. Samt langar
mig að fá að segja að við verðum að horfast í augu við
þá staðrey nd að námsmat eða próf er það sem ræður því
hvemig nemendur haga námi sínu. Því miður erum við
læknanemar ekki meiri menn en það.
Skrifleg próf í núverandi mynd hafa það sér til
ágætis að allir fá sömu spumingarnar, þ.e. allir eru
mældir með sömu mælistiku og standa jafnt að vígi, -
eða hvað? I rauninni er nemendum mjög mismunað á
skriflegum prófum. Þeir sem eru þannig frá
náttúrunnar hendi gerðir að þeir eiga gott með að feta
einstigið eftir glærunum, þeim er umbunað því
mælistikan mælir bara það. Eðliseiginleikar eins og
frumkvæði, dómgreind og fleira sem kemur að góðum
notum þegar útí starfið er komið (ef góðir mannasiðir
fara með Nota Bene), nýtast ekki í námsmatinu.
Að þessu leyti eru munnlegu prófin skárri, þar er
mun víðtækara þekkingarsvið og úrvinnsla könnuð.
Vissulega eru menn mjög misheppnir með verkefni og
prófendur á munnlegum prófum en það ætti að sléttast
út ef munnlegu prófin eru mörg (á tölfræðimáli heitir
það að breytileiki meðaltalanna er mun minni en
breytileiki einstakra mælinga). Það hefurverið stungið
upp á því að bæta skrifleg próf með því að láta annan
mann semja og fara yfir prófið heldur en þann sem
kennir. Þannig myndu nemendur fá aukið svigrúm til
þess að nýta sér þá þekkingu sem þeir snapa upp úr
textabókum, heyra inn á deildum, tengja við klínik úr
grunnfögunum o.s.fr. Þá yrði það ekki eins og núna,
“dýr Iúxus” að gefa sér tíma til þess að lesa annað en
glósur.
Sumir segja að krossapróf með mörgum
krossum (líkt og í ameríska prófinu) gefi besta mynd af
þekkingunemenda. Þaðernokkuðtil íþvíen hinsvegar
er erfitt að búa til góðar krossaspurningar og margar.
Því miður ganga sömu krossaspurningarnar gjaman
aftur ár eftir ár í mörgum fögum í læknisfræði. Finnst
sumum nemendum að þá hafi önd þeirra ekki tekið sitt
hæsta akademiska flug þegar þeir sátu við að læra
gamlar krossaspumingar utanað.
Það eru til læknaskólar sem gera miklar
gæðakröfur en samt sem áður eru engin próf, t.d.
McMaster í Canada. Þar fá kennarar tilfinningu fyrir
þekkingu (eða hæfni) nemandans með því að fylgjast
með þeim í klíniskri vinnu, tala við þá og heyra
spurningar þeirra, sjá þá halda klinikkur og erindi, fara
yfir verkefni o.s.frv. Samskonar aðferð við námsmat
mætti auðvitað beita á Islandi. Það myndi hvetja
nemendur til heilbrigðra vinnuaðferða en umfram allt
mundi þeim líða betur án þess að það komi niður á
þekkingu þeirra. (Reyndar myndi samkvæmt
LÆKNANEMINN Vim-41. árg.
63