Læknaneminn - 01.10.1991, Side 73

Læknaneminn - 01.10.1991, Side 73
12. Vaccines meningococciques, lre edition. Institut Merieux. 13. Galazka A. Meningococcal disease and its control with meningococcal vaccines. Update. Bull Wld Hlth Org 60: 1- 7, 1982. 14. Frasch CE, Chapman SS. Classification of Neisseria meningitidis group B intodistinct serotypes. III Application of a new bactericidal inhibition technique to distribution of serotypes among cases and carriers. J Inf Dis 127:149-154, 1973. 15. Abdillahi H. Monoclonal antibodies and Neisseria meningitidis. Typing and subtyping for epidemiolocgical surveillance and vaccine development. Thesis. Utrecht 1988. 16. Poolman JT. Meningococcal vaccines í: Meningococcal infection. Review article. Ed. Duerden BI. J Med Microbiol 36: 161-187, 1988. 17. BjuneG, Hpiby EA,Grpnnesby JKet al.; Effectof outer membrane vesicle vaccine against group B meningococcal disease in Norway. Lancet,338: 1093-96, 1991. Kristín E. Jónsdóttir Bóluefni gegn Haemophilus influenzae Haemophilus influenzae (H. influenzae) er lítil, staflaga, gramneikvæð baktería sem Pfeiffer gaf þetta nafn árið 1892 af því að hann taldi hana vera orsök inflúensu. En sama ár ritaði Pfuhl grein í þýskt læknatímarit um H. influenzae sem orsök fyrir heilahimnubólgu („purulent leptomeningitis”). Reyndist hann hafa rétt fyrir sér, H. influenzae er ein algengasta orsök heilahimnubólgu af völdum baktería hjá börnum að 5 ára aldri. Meginhluti bamanna sýkist á fyrsta og öðru aldursári. Þessi baktería er einnig vel þekkt að því að valda blóðsýkingu samfara sýkingum í öðrum líffærum en heilahimnu (s.s. húðnetju.barkakýlisloki, liðum o.fl.) hjá sama aldurshópi. Upp úr 1930 voru tvær mikilvægar uppgötvanir gerðar um H. influenzae. Aðra þeirra gerði Pittman en hún aðgreindi 6 mismunandi gerðir(types) af stofnum H. influenzae sem hún kallaði a, b, c, d, e og f. Hún sannaði enn fremur að gerð b var sú sem langoftast ol I i framantöldum sýkingum í börnum. Skiptingin byggist ámismunandi fjölsykrungum íhjúp (capsule) þessara 6 gerða. Hjúpsykrungur b reyndist vera polvribophosphate (PRP). Hina uppgötvunina gerðu Fothergill og Wright en þeir athuguðu drápsáhrif (bactericidal power) blóðvatns úr börnum á mismunandi aldri á H. influenzae b og fundu að blóðvatn úr yngstu bömunum hafði ekki drápsáhrif en með hækkandi aldri jukust líkur á að blóðvatn úr þeim dræpi bakteríuna. Þeir gátu sér þess til að mótefni vantaði í yngri bömunum og sannaðist sú tilgáta síðar. Flest böm hafa lág mótefni frá móður fyrstu ævimánuðina síðan verða þau mótefnalaus en með aldrinum aukast mótefnin smám saman og er meginhluti barna kominn með verndandi mótefni um 5 ára aldur. Árið 1944 tókst Alexander og samstarfs- mönnum að sýna fram á, að umrædd mótefni voru fyrst og fremst gegn hjúpsykrung H. infiuenzae b. Um 1970 þegar bóluefni úr hjúpsykrungum meningókokka voru að koma í notkun var farið að vinna að þróun bóluefnis úr PRP. Á næstu árum fóru fram prófanir á hvatningu PRP til mótefnamyndunar (immunogenicity studies) (1,2) Á árunum 1974-1975 fór fram umfangsmikið vemdarpróf (efficacy trial) á PRP bóluefni í Finnlandi. Var bóluefnið gefið tæplega 50.000 bömum áaldrinum 3ja mánaða til 5 ára. Jafnstórhópur á sama aldri fékk bóluefni úr hjúpsykrungum A stofns meningókokka og nýttust hópamir sem samanburðar- hópar hvor við annan til mats á vernd hvors bóluefnis. Fylgst var með 1000 bömum hvað aukaverkanir varðaði og voru þær vægar, helst roði og bólga á stungustað, stöku börn fengu hita en ekki yfir 38.5. PRP bóluefnið reyndist ekki veita börnum yngri en 18 mánaða vemd gegn H. influenzae b sýkingum þrátt fyrir endurgjöf (booster) 2-3 mánuðum eftir fyrsta skammt. Hjá bömum yfir 18 mánaða aldri reiknaðist vernd um 80-90% á árinu eftir bólusetninguna. (3) Þetta bóluefni var síðan prófað víða í Bandarfkjunum og fékk markaðsleyfi þar 1985 fyrir börn frá 18 mánaða aldri. Vemd var þó ekki talin örugg fyrr en við LÆKNANEMINN 2 1991 44. árg. 71
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Læknaneminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.