Læknaneminn - 01.10.1991, Page 94

Hann sér skip Barkar nálgast og finnur hvernig
spennan hleðst upp í lfkama sínunt. En hvað er að
gerast innra með Gísla? Sú svörun sem er mest
áberandi og tafarlaus er þessi:
1. Kortisón losnar frá nýrnahettum. Tilgangur þess
virðist vera sá að minnka hættuna á alls konar
ofnæmi og vernda augun.
2. Skjaldkirtilshormónið eykst til að hraða á meta-
bólisma líkamans svo að hægt sé að brenna
súrefni hraðar. Þessi aukni bruni á að auka
snerpu og kraft. Ef menn Barkar ráðast á Gísla á
hann auðveldar með að beita afli sínu. Hann
getur hreyft sig hraðar, sveiflað exi sinni
fimlegar eða synt vasklegar ef hann þarf að
leggja á flótta í ísköldu vatninu
3. Endorfín flæðir útí blóðrásina til að Gísli finni ekki
fyrir sársauka vegna meiðsla í mögulegum
vopnaviðskiptum.
Nú kallar Börkur á hana og spyr ef Gísli væri í eynni.
4. Minnkun verður á magni testósteróns. Þetta er til
að gera líkamann hæfari til að fást við
yfirvofandi hættu án þess að hugurinn dveljist
um of við kynlíf eða hitt kynið. Það væri
grábölvað ef Gísli gæti ekki einbeitt sér að
bardaganum og lífshættunni vegna blautlegra
hugsana gagnvart Bóthildi.
5. Blóðið streymir frá meltingarfærunum og útí
vöðvana. Þetta gerist svo að Gísli geti betur
varið hendur sínar ef hann þarf á því að halda.
Hér er um að ræða áhrif adrenalíns sem breyta
því hvernig blóðið dreifist um líkamann. Það
streymir til vöðva, hjarta og heila og annarra
þeirra líffæra sem þýðingarmikil eru ef til
líkamlegraátakaskyldi koma. Blóðiðrennurfrá
meltingarfærunum enda gefstenginn tími til að
melta fæðu þegar hættu ber að höndum.
6. Sykur kemur inní blóðrásina frá lifrinni og
insúlínmagnið eykst. Þetta er til að sjá
líkamanum fyrir skammtímaorku. Sykurinn
gerir Gísla snarpari og kröftugri.
7. Aukið magn af kólesteróli. Þetta er til að flytja orku
um líkamann og er sennilega viðbrögð við því að
meltingarfærin hafa hætt störfum um
stundarsakir.
S. Hjartað herðir á sér og lungun þenjast út fyrir
áhrif adrenalíns. Hjartað dælir þá mun meira
blóði til vöðvannaog heilans. Loftskiptin aukast
í lungunum svo að sem mest súrefni komist til
skila við hvern andardrátt og nýtist úti í
vöðvunum. Þessar breytingar gera Gísla enn
hæfari til átaka.
9. Blóðið þykknar vegna útstreymis rauðra
blóðkorna frá milta og aukinnar framleiðslu
rauðra og hvítra blóðkorna í beinmergnum.
Aukið magn rauðra blóðkorna gera blóðrásina
hæfari að flytja súrefni útí vefina og þannig
eykst Gísla þor og krfatur.
10. Oll skilningarvitin eru viðbúin, ljósop augnana
þanin svo að Gísli sjái betur bæði í myrkri og til
hliðanna. Heyrnin er mjög næm svo að hann
92
LÆKNANEMINN 2 1991 44. árg.