Læknaneminn - 01.04.2005, Blaðsíða 71

Verkefni 4. árs læknanema
Þróun nýs prófs til greiningar á frjókorna- og
saiíiyfjaofnæmi
Kristján Dereksson', Inga Skaftadóttir2, Björn Rúnar Lúðvíksson1'2
’Læknadeild Háskóla íslands, 2Rannsóknarstofnun LSH í ónæmisfræði
Inngangur: Stærsti hluti almennra ofnæmiseinkenna eru IgE-
miðluð og má greina með húðprófi (Skin Prick Test) eða
CAP/RAST serum mælingu. Þó sértæki slíkra prófa sé gott er
það engan veginn fullnægjandi. Mikil þörf er á sértæku greining-
arprófi gegn salílyfjaofnæmi þar sem áreitispróf er eina mögu-
lega greiningarleiðin í dag. Markmið rannsóknarinnar var að
meta nýja in vitro greiningarleið gegn frjókorna og/eða salílyfjaof-
næmi.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendum var skipt í 3 hópa:
einstaklinga með staðfest frjókornaofnæmi (n=9), einstaklinga
með staðfest salílyfjaofnæmi (n=8) og einstaklinga án greinds
ofnæmis (n=9). Staðlaðir spurningalistar voru lagðir fyrir þátttak-
endur og einnig framkvæmd húðpróf gegn grasi, birki, túnsúru
og njóla. Tíu ml bláæðablóðs voru dregnir og heilblóð síðan ræst
með IL-3 í tilraunaglösum áður en hugsanlegum ofnæmis-
völdum var bætt við. Eftir 15 til 60 mínútur var fjöldi ræstra
basófíla metinn með frumuflæðisjá sem CD63+/CD123+ frumur.
Auk þess var magn 15-HETE mælt í floti með ELISA-prófi, fyrir
og eftir ræsingu með salílyfjum.
Niðurstöður: Frjókornaofnæmi: Með því að meta ræsingu
basófíla þá fannst jákvæð svörun í 11 af 12 tilvikum ofnæmis
greindu með húðprófi. Hins vegar voru 23 af 24 sem voru með
neikvætt SPT-próf með neikvæða basófílasvörun en sá sem var
„falskt jákvæður” var þó með sögu er benti til ofnæmis. Næmi
var 91,7% en sértæki 95,8% miðað við húðpróf og jákv. spágildi
91,7% og neikv. spágildi 95,8% (P < 0,001). Salílyfjaofnæmi:
Tveir einstaklingar af átta sem höfðu staðfest salílyfjaofnæmi
sýndu marktæka aukningu á ræsingu basófíla eftir 30-60 mín
frumuræktun með salílyfjum en enginn í níu manna viðmiðunar-
hóp (P < 0,003). Þar sem talið er að stærsti hluti salílyfjaofnæmis
sé ekki IgE-miðlað þá var virkjun annarra flokka hvítfruma metin
út frá ræsingu, stærð og kornafjölda (granulation). Engar slíkar
breytingar voru finnanlegar. Engin marktæk breyting fannst í 15-
HETE seytingu í tengslum við salílyf í þessari rannsókn.
Ályktanir: Hið nýja in vitro greiningarpróf er greinilega nýr kostur
til greiningar IgE-miðlaðs ofnæmis gegn grasi, birki og salílyfjum.
Því má ætla að svipað próf megi nota gegn fleiri IgE miðluðum
ofnæmissjúkdómum, svo sem gegn fæðuofnæmi þar sem
næmi núverandi greiningarprófa er takmarkað.
Lykilorð: Salílyf, NSAID, frumuflæðisjá, ofnæmi, frjókorn.
Nýgengi sarkmeina á íslandi
Kristín Jónsdóttir', Bjarni A. Agnarsson1'2, Kristrún R. Benediktsdóttir1-2'
Jóhannes Björnsson1-2, Halldór Jónsson jru
Læknadeild Háskóla Islands1, Rannsóknarstofa Háskólans í meinafræði, Bæklun-
arskurðdeild Landspítala háskólasjúkrahúss.
Inngangur: Samkvæmt tveimur íslenskum rannsóknum á
nýgengi sarkmeina, mjúkvefjasarkmeina 1955-1988 og beins-
arkmeina 1955-1974, var tíðni þeirra svipuð því sem gerist í
nágrannalöndum okkar. Sarkmein eru mun algengari í mjúk-
vefjum en í beini eða 1,8 per 100.000 íbúa fyrir karla og 1,6 per
100.000 fyrir konur, á meðan nýgengi beinsarkmeina er 0,85 per
100.000 íbúa. Tilgangur rannsóknarinnar er að skoða hvernig
breytingar hafi átt sér stað á tímabilinu 1989 - 2002.
Efniviður og aðferðir: Upplýsingar um fjölda sarkmeinatilfella á
rannsóknartímabilinu fengust frá Krabbameinsskrá Krabba-
meinsfélags íslands. Þar koma fram greiningarár, greiningar-
aldur, staðsetning (skv. ICD-10) og meingerð æxlis. Sarkmein
sem komu upp annars staðar en í mjúkvefjum, t.d. húð,
brjóstum og innri líffærum voru ekki tekin með, né þau sem eru
á mörkum þess að vera illkynja t.d. dermatofibrosarcoma protu-
berans. Þá voru Kaposi sarkmein undanskilin þar sem þau voru
ekki tekin inn í fyrri rannsóknir. Stuðst var við vefjaflokkun WHO.
Niðurstöður: Þegar búið er að taka frá þau tilvik sem ekki falla
undir rannsóknina eru eftir 134 sarcoma tilfelli, þar af 101 í mjúk-
vef og 33 í beini. M/F hlutfallið fyrir bæði mjúk- og beínæxli er
2:1. Meðaldurinn reynist 48 ár, 50 ár (0-104 ár) í mjúkvefja-
hópnum og 42 ár (9-76) í beinahópnum. Nýgengi sarcoma er
3,6 á 100.000 íbúa, nýgengi STS er 1,8 fyrir konur og 3,5 fyrir
karla og nýgengi beinæxla er 0,6 fyrir konur og 4,7 fyrir karla.
Algengustu mjúkvefjaæxlin eru liposarcoma (24%), MFH (22%)
og leiomyosarcoma (14%). Tíu mjúkvefjaæxli (10%) eru ekki
greind í vefjaflokka. í beinahópnum eru chondrosarcoma
algengust (19, 58%) en osteosarcoma næstalgengust (10,
30%).
Ályktun: Samkvæmt þessum niðurstöðum hefur ekki orðið
veruleg breyting á nýgengi beinæxla né mjúkvefjaæxla meðal
kvenna. Hins vegar hefur orðið veruleg aukning á mjúkvefj-
aæxlum hjá körlum (1,8 per 100.000, 1955-1988 upp í 3,5 per
100.000 1989-2002). Þá hefur kynjahlutfallið (M:F) aukist úr
1,15:1 upp í 2:1 fyrir mjúkvefjaæxli, ekki hafa orðið breytingar á
kynjahlutfalli beinæxla.
Staðbundin endurkoma krabbameins
í endaþarmi
Kristín Ólína Kristjánsdóttir1, Páll Helgi Möller2, Tómas Jónsson2, Jakob
Jóhannsson3 Tryggvi Stefánsson2
"Læknadeild Háskóla íslands, "’Skurödeild LSH Hringbraut,
3,Krabbameinsdeild LSH hringbraut
Inngangur: Nýgengi endaþarmskrabbameins er 6,2 á 100
þúsund íbúa á ári á íslandi. Skurðaðgerð er eina læknanlega
LÆKNANEMINN
2005
69