Úrval - 01.10.1967, Blaðsíða 45

AÐ REYNA SIG VIÐ SKRATTANN
43
verkfræðingur og síðan aðstoðar-
maður við vísindarannsóknir. Eftir-
maður hans var D. K. Bardin, á-
gætur vélfræðingur, og smíðaði
hann allt það í vélarnar, sem átti
að vera úr málmi, frá hinum afar
nákvæma hljóðmagnara úr málm-
blendingi, í stuttu máli, alla hina
vandsmíðuðustu hluti.
Annar vísindamaðurinn lokaði
skyndilega ílátinu, sem ammoníak-
ið var tekið úr. Öllum til mestu
ánægju hvarf bandið samstundis,
en kom svo aftur óðar er íiátið var
opnað.
„Hér hafa vísindin hrósað sigri“,
sagði Basov og fór.
Svona fóru þau fram hátíðahöld-
in í tilefni af þessari uppgötvun,
aðkomumaður hefði ekki getað séð
að neitt væri að gerast annað en
að verið væri að tala um dagleg
síörf, viðmiðun, mælingar, breyt-
ingar, eins og þau gerast á rann-
rj' knarstofum.
Vísindarannsóknir hafa það oft til
að ala af sér tvíbura, þ.e.a.s., sama
uppgötvun er gerð um líkt leyti af
tveimur, þó hvorugur viti af öðr-
um. Um sama leyti og þetta, sem
hér var frá sagt, gerðist í Moskva,
var í Bandaríkjunum verið að fuil-
komna læki, sem kallað var „maser“
(Microwave Amplification by Stim-
ulated Emission of Radiation), en
þeir sem að þessu stóðu, heita Char-
les Townes, Gordon og Zeiger, og
var Townes forustumaðurinn. Þeg-
ar búið var að gera uppskátt um
uppgötvun þessa, kom í ljós, að unn-
ið hafði verið samtímis að sömu
rannsóknum í Sovét og Bandaríkj-
unum og með nákvæmlega sam?
árangri.
Ékki leið á löngu íyrr en útvarps-
verkfræðistöðvar, Rafeindafræði-
stofnunin, Veðurfræðistofnunin og
margar aðrar áttu þetta tæki, móli-
kúlaflvaka. Það var farið að fram-
leiða það til almennra nota. Basov
og Prokhorov voru leiðbeinendur
við það í öllum aðalatriðum, öhu
því sem þessi nýju vísindi gáfu til-
efni til.
' Sem betur fór, settust þeir ekki
í helgan stein né létu setja sig á
frægðarstall óhreyfanlega, heldur
hafa þeir síðan þetta gerðist feng-
izt við mörg verkefni. og rannsak-
að margt sem ókannað var í kvanta-
rafeindafræði.
Ennfremur létu þeir sér .annt um
að uppgötvunin gæti fljótt komið
sem flestum að gagni, og fengu
hverjum, sem óskuðu, teikningu af
fyrsta aflvakanum, þeim til leiðbein-
ingar.
Rannsóknastofa þeirra varð brátt
fjölsótt af mönnum, sem þangað
lögðu leið sína eins og menn fóru
til helgistaða fyrrum, komu þang-
að vísindamenn hvaðaræva að, til
þess að leita sér ráðlegginga, og
iæra að fara með tækin, og var þó
sannast að segja, að í því voru en?-
ir menn þá orðnir æfðir. Síðan hef-
ur þessu farið fram svo um munar.
En kvanta-aflvakinn sem smíðaður
var í Sovét, var ekki enn fullsrmð-
aður. Hann réð við útvarpsbylgjur,
ekki ljósið. En nú er því takmarki
náð.
Það var sem leiftri brygði fyrir
í Moskva, þrumur dundu í London,
þegar grein birtist í Nature snemma