Úrval - 01.12.1969, Side 36

34
ÚRVAL
um. Allar samræður hljóðnuðu, tón-
listin þagnaði og það varð dauða-
þögn í hinum mikla veizlusal.
Allt í einu dró hann kníf frá belti
sér og sneið sundur kyrtil sinn, of-
an frá og niður í gegn, með einu
löngu hnífsbragði. Fataslitrin féllu
á gólfið og í staðinn fyrir kaupmann
þennan, klæddan lúðum flíkum, sáu
orðlausir gestirnir ævintýraprins
birtast á gólfinu, persónu, sem var
eins og gengin beint út úr Þúsund
og einni nótt, klædd silkiskrúða,
með þungum gullkeðjum settum
gimsteinum, er glitruðu skærar en
kertaljósin. — Út úr leynivösum
ultu demantar, smaragðar, tópasar,
túrkísar — perlur á stærð við hænu-
egg.
Marco Polo leit fyrirlitlega á for-
viða andlitin. Síðan snérist hann á
hæli og gekk brott úr samkvæminu.
Hann hafði fært sönnur á það í eitt
skipti fyrir öll, að hann væri ekki
„mesti lygari heimsins“.
Höfðingum þeim og ríkismönn-
um, er til staðar voru, þetta minn-
isverða kvöld í Feneyjum, varð ljóst,
að Marco Polo var annað og meira
en hugmyndaríkur kaupmaður, er
hafði skoðað sig nokkuð um í ver-
öldinni. Þeir sannfærðust um að
það væri rétt, að hann hefði haft
aðsetur í borg með tíu milljónum
íbúa, að hann hefði séð lifandi dreka,
einhyrninga og fugla, sem gátu lyft
heilum fíl í klónum.
Fólk streymdi að úr öllum áttum
til að hitta þennan mann, er stað-
hæfði að hann hefði komizt á heims-
enda. Og það trúði honum af hlut-
um, sem það hafði þekkingu á: gulli
og gimsteinum. Eigi að síður voru
frásagnir hans svo ósennilegar, að
í framtíðinni var honum ekki trú-
að.
Öldum saman var hann álitinn
einskonar Múnchausen, prakkari, er
skopaðist að samtíðarmönnum sín-
um, og það er fyrst nú á síðari ár-
um, að sagnir „meistara Marcos"
hafa verið rannsakaðar í ljósi sög-
unnar og reynzt sannleikanum sam-
kvæmar að miklu leyti. Hann er
hreinskilinn og athugull kaupmað-
ur, er farið hefur um langa vegu
að litast um, og segir blátt áfram
frá því, sem hann hefur séð og
heyrt.
Sumsstaðar tekur hann munninn
að vísu nokkuð fullan, fyrir kemur
að hann ber fram óstaðfestar sögu-
sagnir, en þungamiðjan, sjálfur
kjarninn í hinum furðulegu frá-
sögnum hans — það er sannleikur.
Allt fram að upphafi 13. aldar
var Asía — og það sem að baki
hennar íá — fullkomlega framandi
heimur. Menn vissu, að kryddvör-
ur, eðalsteinar og þungir silkistrang-
ar komu einhversstaðar þaðan inn-
an að, og í hafnarborgunum fyrir
botni Miðjarðarhafs sáu þeir sölu-
búðir kaupmanna svigna undir
munaðarvörmn, er báru vott um
háþróaða menningu.
En Djengis Kan og herflokkar
hans höfðu, ef svo mætti segja, vak-
ið forvitni vesturlandabúa eftir
þessari voldugu lokuðu víðáttu.
Trúboðar lögðu þangað leið sina,
til að færa heiðingjum kristindóm-
inn, og í fótspor þeirra fylgdu kaup-
mennirnir. Voru það einkum kaup-
menn frá Feneyjum — drottningu
Adríahafsins — er tóku sig upp til