Úrval - 01.07.1971, Side 29

SKÖPUN ARGALLAR
27
tugum var ekki til ein tylft slíkra
miðstöðva, en nú eru þær orðnar
yfir 150 talsins.*
Það eru venjuleg hjón, sem eiga
þegar barn með sköpunargalla, er
leita eftir erfðaráðgjöf, einnig hjón,
sem vita um, að einhverjir sjúk-
dómar eða gallar, sem álitnir eru
ganga að erfðum, eru nokkuð al-
gengir meðal ættingja þeirra. —
Ráðgjöfin hefst með ýtarlegri lækn-
isfræðilegri leit að hugsanlegum
erfðasjúkdómum og göllum meðal
ættingja og forfeðra beggja hjón-
anna. Erfðaráðgjafinn getur líka
beðið um litninga- eða hvatarann-
sókn blóðfruma eða húðfruma for-
eldranna eða náinna ættingja
þeirra. Ef kona er þegar þunguð,
getur hann mælzt til þess, að leg-
vökvaprófun sé gerð.
Af öllum þeim gögnum, sem
þannig fást, metur ráðgjafinn lík-
urnar fyrir eða gegn því, að hugs-
anlegur erfðagalli muni koma fram
í afkvæmi hjónanna, og hann út-
skýrir niðurstöður þessarar alls-
herjarrannsóknar fyrir hinum vænt-
anlegu foreldrum. Síðan er það
þeirra að velja, hvort þau vilja
eignast barn eða ekki. Þegar próf-
* 74 stöðvanna eru styrkar af National
Foundation, sem styrkir einnig aðra þætti
rannsókna og fræðslu, er snerta fæðing-
argalla. Ný stofnun, er ber heitið Erfða-
stofnun Bandaríkjanna (National Gene-
tics Foundation), sem hefur aðalaðsetur
í 250 W. 57. Street í New Yorkhorg, hefur
skipulagt kerfi 34 erfðaráðgjafarmiðstöðva
við læknaskóla og sjúkrahús um þver og
endilöng Bandaríkin og Kanada, sem
veita læknum og sjúklingum þeirra þjón-
usu með upplýsingum og sérfræðilegum
rannsókn arstof uprófunum.
un legvökvainnihalds hefur sannað,
að fóstrið er gallað, má framkvæma
fóstureyðingu. (I því sambandi
mætti nefna, að þær mörgu endur-
bætur, sem nýlega hafa verið gerð-
ar á fóstureyðingarlögunum, gera
erfðaráðgjöf hagnýtari en áður). Sé
ótti foreldranna ástæðulaus, hefur
ráðgjafinn samt leyst af hendi mjög
mikilvæga þjónustu, vegna þess að
hann hefur létt þungri byrði ótt-
ans af hinum væntanlegu foreldr-
um.
Erfðaráðgjöf er sérstaklega gagn-
leg, hvað snertir spá um væntan-
lega erfðagalla, sem orsakast af
brotnum eða óskipulegum litning-
um. En slíkir gallar koma fram hjá
einu af hverjum 150 börnum, sem
fæðast í Bandaríkjunum. Með leg-
vökvaprófun er nú hægt að finna
hjá fóstri alla erfðagalla, sem vitað
er, að orsakast af „litningamistök-
um“.
Litningar eru hespur af erfða-
stofnum, sem liggja saman í pör-
um, tveir og tveir í hverri einustu
af þeim milljónum fruma, sem eru
í mannslíkamanum. Við eðlilega
frumuskiptingu klofna litningarnir
endilangir, skiljast að og raða sér
upp i nýjum ,,dótt.urfrumum“. Þeir
framkvæma þessi störf sín af of-
boðslegri nákvæmni, þannig að allt
fer venjulega eftir föstum reglum.
Það er einn þáttur kraftaverks
þroskans og þróunarinnar, að þessi
„dans litninganna“ er svo fullkom-
inn, þ. e. að litningarnir „misstíga"
sig svo sjaldan, sem raun ber vitni.
En þegar litningi verða á mistök
í kynfrumu, annaðhvort eggfrumu
eða sæðisfrumu, getur slíkt haft þær