Úrval - 01.07.1971, Page 57

HÁR BLÓÐÞRÝSTINGUR ...
55
margs konar tjóni. Of hár blóðþrýst-
ingur veldur því, að hjartavöðvinn
dælir af meira krafti, og að nokkr-
um tíma iiðnum veldur þetta því,
að hjartað stækkar. Þá getur það
veiklazt og hætt að dæla á eðli-
legan hátt. Slíkur kvilli verður um
50.000 Bandarikjamönnum að bana
árlega.
Einnig hefur það oft komið fram
við rannsókn, að of hár blóðþrýst-
ingur getur flýtt fyrir myndun æða-
kölkunar, sem veldur kransæðasjúk-
dómum, er verða um 400.000 Banda-
ríkjamönnum að bana á ári hverju.
f bænum Framingham í Massachu-
settsfylki var framkvæmt rannsókn.
arstarf, er stóð í 14 ár og tók til
5100 manns á aldrinum 30—60 ára.
f rannsókn þessari kom það fram,
að kransæðasjúkdómar og hjarta-
áföllin, sem þeim fylgja, voru þris-
var til fimm sinnum algengari með-
al fólks, sem þjáðist af of háum
blóðþrýstingi, en hinna, er höfð.u
eðlilegan blóðþrýsting. Rannsókn,
sem framkvæmd var á vegum
Sjúkratryggingaáætlunar Stór-New
Yorkborgar og tók til þeirra, sem
fengu hjartaáfall fyrsta sinni, sýndi,
að af samanlögðum fjölda þeirra
manna, sem dóu innan mánaðar,
voru þeir tvisvar sinnum fleiri, sem
höfðu áður þiáðzt af of háum blóð-
þrýstingi, heldur en þeir, sem höfðu
eðlilegan blóðþrýsting. Þar að auki
kom það fram, að þeim mönnum,
sem höfðu of háan blóðþrýsting en
lifðu fyrsta hj artaáfallið af. hætti
tvisvar sinnum meira við að fá einn-
ig annað hjartaáfall og fimm sinn-
um meira við að deyja af völdum
hjartasjúkdóma á næsta 414 ári.
Hár blóðþrýstingur kann að stuðla
að slagæðakölkun með því að
skemma æðaveggi og leyfa chole-
steroli og öðrum efnum að safnast
fyrir á hinum skemmdu stöðum í
æðaveggjunum. Slagæðarnar þrengj
ast svo, eftir því sem bessi efni
safnast þar fyrir, og það dregur úr
hæfileika þeirra til þess að flytja
blóð um líkamann. Stundum stíflast
þær jafnvel algerlega. Þegar stífla
kemur í slagæð, sem flytur blóð til
heilans, veldur slíkt heilablóðfalli,
en úr því deyja 200.000 Bandaríkja-
menn á ári hverju.
Rannsókn sú, sem framkvæmd
var um 14 ára skeið í bænum Fram-
ingham, færði mönnum sannanir
um hlutverk of hás blóðþrýstings
í heilablóðfalli. Á þessum 65 árum
fengu 65 karlmannanna og 70 kvenn
anna heilablóðfall. Hættan á heila-
blóðfalli reyndist vera fjórum sinn-
um hærri meðal þeirra, sem höfðu
of háan blóðþrýsting, enda þótt þeir
hefðu ekki sýnt nein einkenni hans,
heldur en meðal þeirra, sem höfðu
eðlilegan blóðþrýsting. Það var líka
gerð furðuleg uppgötvun í rann-
sókn þessari. Það hafði lengi verið
gert ráð fyrir- því, að það væri
aðeins of hár „diastolingskur“ þrýst-
ingm' (millislagaþrýstingur), sem
væri hættulegur, þar eð slíkt gefur
til kynna álag, þegar hiartað á að
hvílast. Álitið hafði verið, að nokk-
ur hækkun „systolisks“ þrýstings
(slagþrýstings) væri aðeins mein-
laus afleiðing ellihrörnunar. Um
þetta atriði segir svo í skýrslunni
um Framinghamrannsóknina: „í
mótsetningu við almennt álit manna
reyndist „systolisk" þrýstingshækk-