Úrval - 01.09.1974, Blaðsíða 10

8
URVAL
einu hef ég veglegt vei'kefni og
margþætt hlutverk.
Ég hjálpa til við að tyggja, velti
fæðunni fram og aftur í munnin-
um og geri hana þannig hæfa til
meltingar í maganum. Ég er líka
alltaf til reiðu sem tannstöngull.
Ég held öllu hreinu í kring um
mig og leyfi engu fisi eða korni
að setjast að. Ég læt í ljós ýmsar
kenndir. Börn Jóns stinga út úr
sér tungunni til að sýna viðbjóð og
fyrirlitningu. Eitt þýðingarmesta
hlutverk mitt er — og mjög flókið
— að hjálpa til að kyngja fæðunni.
Til þess að svo geti orðið, þrýsti
ég broddinum upp að hörðum
gómnum, sem er eins og þak uppi
yfir munninum. Þá tekur afturhluti
minn kipp og kastar matnum úr
munninum og niður í vélindað. Þótt
þetta virðist mjög einfalt er það
samt heil röð af vandasömum við-
brögðum, heil samræmisbundin
heild, stjórnað af taugum og fram-
kvæmd af vöðvum. Jón mundi vita,
hvað kynging væri, ef stæði í hon-
um — það gefur til kynna, hve
vandasöm sú vinna er, sem ég ann-
ast, ef eitthvð fer úr skorðum.
Annað er svo talið — málið. Til
þess þarf sérstaka þjálfun til að
samræma taugar og vöðva. Sem
barn æfði Jón sig á ýmsum hljóð-
um í hálft þriðja ár, áður en hann
varð fær um að mynda eina ein-
falda setningu. Enn í dag er ég í
stöðugri þjálfun til að ná margs
konar viðbrögðum til vandasamrar
tjáningar. Ef hann athugaði allt,
sem ég geri, meðan hann talar, yrði
hann mjög undrandi yfir mínum
störfum.
Hann gæti nú reynt að greina
íþróttir mínar, meðan hann talar
nokkur einföld orð, og hugsa til
mín, meðan hann talar.
Hann gæti einnig haft annað í
huga. Ég lifi í náinni sambúð og
stríði við mjög verulegan óvin —
tennurnar. Þær eru færar um að
vinna mér hið versta mein. En ég
er frábær bragðarefur, vík til allra
átta, svo að þær vinna mér mjög
sjaldan mein.
Raunverulega er ég ekki annað
en stafli af samanþjöppuðum himn
um til afnota og umgengni fyrir
taugar og vöðva. Efra borð mitt er
alþakið ofurlitlum nöbbum, og sum
ir þeirra bera í sér bragðlauka.
Bragðfrumur eru svo búsettar í
bragðlaukunum mínum og taka á
móti margs konar bragði. Neðra
borð mitt er búið mjóum streng,
sé hann of stuttur — stöðvast eða
hindrast eðlileg hreyfing. Það kall-
ast tunguhaft.
Stundum verða menn málhaltir
alla sína ævi, af því að tungustreng
urinn er of stuttur. Nú er hægt að
laga slíkt með skurðaðgerð.
Stundum eru bragðlaukarnir
eins og örlitlir blómknappar. Bragð
starfsemi þeirra er efnafræðileg
líkt og þefjun. Og þótt skrítið sé,
þá eru þeir bæði á efra og neðra
fleti mínum. Allt fram á síðustu
tíma töldu vísindamenn sig þekkja
alla mína bragðlauka og tegundir
þeirra: Salt á tungubroddi, sætt í
miðju, beiskt aftan til og súrt til
hliðanna, þetta eru fjórar aðal-
bragðtegundir. Samstætt má nefna
frumlitina, rauðan, bláan og gulan,
blandaða þúsundum blæbrigða,